پاڪستان ۾ مسجدن جي فهرست

پاڪستان هڪ اسلامي ملڪ هجڻ جي ڪري هزارين مسجدن جو گهر آهي. ڪجهه مسجدون پنهنجي سائيز، خوبصورتي، فن تعمير ۽ تاريخ جي ڪري ڪافي مشهور آهن. ^[1] پاڪستان ۾ مسجدن جي فهرست ھيٺ ڏنل آھي.

نالو	شهر	نمازین جي گنجائش	ریمارڪس	ٺهيل	حوالا
جامع مسجد بنڀور	بنڀور، سنڌ		_{بنڀور هڪ قديم شهر آهي جيڪو پهرين صدي قبل مسيح سان موجود آھی ء سنڌ ، پاڪستان ۾ واقع آهي. شهر جي اڀرندي حصي ۾ بنڀور مسجد جا ٽڪرا آهن، جن تي هڪ لکت 727ع جي آهي، جيڪا سنڌ جي فتح کان 16 سال پوءِ آهي، جيڪا علائقي جي قديم ترين مسجدن جو بهترين محفوظ نمونو ظاهر ڪري ٿي. شهر جا آثار اڃا تائين محفوظ آهن.هيءَ مسجد پاڪستان جي قديم ترين مسجدن مان هڪ سمجهي وڃي ٿي.}	727ع	^[2] ^[3] ^[4]
چقچان مسجد	خپلو ، گلگت بلتستان	7002500000000000000♠500	_{ڪشميري طرز جي چقچان مسجد، علائقي جي اسلام قبول ڪرڻ کان پوءِ، سال 1370ع ۾ تعمير ڪئي وئي.}	1370ع	^[5] ^[6] ^[7]
امبوريق مسجد	شگر ، گلگت بلتستان	7002500000000000000♠500	_{اها بلتستان جي قديم ترين مسجدن مان هڪ آهي، جيڪا سيد علي همداني ٺاهي هئي. اهو پڻ سڀ کان مشهور نشانن مان هڪ آهي ۽ بلتستان ۾ هڪ اهم سياحتي ڪشش آهي.}	14 صدي عيسويء	^[8] ^[9]
نيوين مسجد	لاهور ، پنجاب	7002100000000000000♠100	_{نيوين مسجد لاهور جي ديوار واري شهر ۾ واقع آهي، جيڪا لودي خاندان پنهنجي پهرين بادشاهه بهلول لودي جي دور حڪومت ۾ ٺاهي هئي.}	1460ع	^[10] ^[11]
بيگم شاهي مسجد	لاهور ، پنجاب		_{بيگم شاهي مسجد 17 صدي جي شروعات واري مسجد آهي جيڪا لاهور جي والڊ سٽي ۾ واقع آهي. هيءَ مسجد 1611ع کان 1614ع جي وچ ۾ مغل شهنشاهه جهانگير جي دور ۾ پنهنجي ماءُ جي شان ۾ ٺاهي وئي.}	1614	. ^[12] ^[13] ^[14] ^[15]
دائي انگا مسجد	لاهور ، پنجاب		_{لاهور شهر ۾ لاهور ريلوي اسٽيشن جي ڏکڻ اوڀر ۾ واقع آهي. چيو وڃي ٿو ته هيءَ مسجد 1635ع ۾ مغل شهنشاهه شاهجهان جي بچپن واري نرس، دائي انگا جي اعزاز ۾ ٺاهي وئي هئي.}	1635 يا 1639	^[16] ^[17]
موتي مسجد	لاهور ، پنجاب		_{موتي مسجد 17هين صدي جي هڪ مذهبي عمارت آهي جيڪا لاهور جي قلعي اندر واقع آهي. اهو هڪ ننڍڙو، سفيد سنگ مرمر جو ڍانچو آهي، جيڪو مغل شهنشاهه جهانگير تعمير ڪرايو هو، ۽ لاهور فورٽ ڪمپليڪس ۾ سندس نمايان توسيع مان هڪ آهي.}	1635	^[18] ^[19]
وزير خان مسجد	لاهور ، پنجاب	7004100000000000000♠10,000	_{هيءَ مسجد مغل شهنشاهه شاهجهان جي دور حڪومت ۾ ٺاهي وئي. وزير خان مسجد جي تعمير 1634 ع ۾ شروع ٿي ۽ 1641ع ۾ مڪمل ٿي.}	1642	^[20] ^[21]
شاهي مسجد، چنيوٽ	چنيوٽ ، پنجاب	7003120000000000000♠1,200	_{حڪيم سعد الله خان ٺهرايو هو۔}	1646-1655
اونچي مسجد	_{لاهور ، پنجاب}		_{مغل دور جي مسجد حڪيمان بازار سان گڏ، ڀٽي گيٽ جي ڀرسان، جيڪا لاهور جي ديوار واري شهر ۾ وڃي ٿي. لاهور جي ديوار واري شهر ۾ ٻين مسجدن جي برعڪس، ڪو به لکت موجود ناهي، جيڪو مسجد جي تعمير جي سال جي نشاندهي ڪري.}	دستیاب نا آھی۔	^[22]
شاهه جهان مسجد	ٺٽو ، سنڌ	7004200000000000000♠20,000	_{شاهه جهان مسجد 17 صدي جي هڪ عمارت آهي جيڪا ٺٽي شهر جي مرڪزي مسجد طور ڪم ڪري ٿي. اهو مغل شهنشاهه شاهجهان جي دور ۾ تعمير ڪرايو هو.}	1647	^[23] ^[13] ^[24] ^[25]
مھابت خان مسجد	پشاور ، خيبرپختونخواهه	7004140000000000000♠14,000	_{مھابت خان مسجد پشاور ، پاڪستان ۾ 17 صدي جي مغل دور جي مسجد آهي. هيءَ مسجد 1660ع کان 1670ع جي وچ ۾ ٺاهي وئي، جنهن جو نالو پشاور جي مغل گورنر نواب مهابت خان بن علي مردان خان جي نالي پٺيان رکيو ويو.}	1670ع	^[26] ^[27] ^[28]
بادشاهي مسجد	لاهور ، پنجاب	7005100000000000000♠100,000	_{پاڪستان ۾ ٻي وڏي مسجد ۽ دنيا ۾ پنجين نمبر تي؛ اها 1673ع کان 1986ع تائين دنيا جي سڀ کان وڏي مسجد هئي. مسجد لاهور جي قلعي جي اولهه ۾ ديوار واري شهر لاهور جي ٻاهرئين پاسي واقع آهي، ۽ وڏي پيماني تي لاهور جي سڀ کان وڌيڪ مشهور نشانين مان هڪ سمجهي ويندي آهي.}	1673	^[29] ^[30] ^[31] ^[32]
جامع مسجد، خدا آباد	دادو ضلعو ، سنڌ	7003500000000000000♠5,000	_{هيءَ مسجد دادو ضلعي جي علایقي خدا آباد ۾ آهي، جيڪا يار محمد ڪلهوڙي جي دور حڪومت ۾ سال 1700ع کان 1718ع ڌاري ٺاهي وئي.}	1700 - 1718	^[33]
شاهي عيد گاهه مسجد	ملتان ، پنجاب		_{شهر جي اتر اوڀر ۾ مکيه ملتان-لاهور هاءِ وي تي واقع، مسجد 20 صدي جي صوفي احمد سعيد ڪاظمي جي مزار جي ڀرسان آهي.}	1735	^[34]
سنهري مسجد	لاهور ، پنجاب	7003500000000000000♠5,000	_{سنهري مسجد والاريل شهر لاهور جي ڪشميري بازار ۾ واقع آهي. هيءَ مسجد 1753ع ۾ ٺهي هئي جڏهن مغل سلطنت جو زوال هو.}	1753	^[35] ^[36]
عباسي مسجد	بهاولپور ، پنجاب	7003100000000000000♠1,000	_{دراوڙ قلعي تي نواب بهاول خان ٺهرايو هو}.	1849ع	^[37] ^[38] ^[39]
الصادق مسجد، بهاولپور	بهاولپور ، پنجاب	6,000		19 صدي
ڀونگ مسجد	رحيم يار خان ضلعو ، پنجاب		_{ڀونگ مسجد لڳ ڀڳ 50 سالن (1932-1982) جي عرصي دوران ڊیزائن ۽ تعمير ڪئي وئي ۽ 1986 ۾ آرڪيٽيڪچر لاءِ آغا خان انعام حاصل ڪيو.}	1982ع	^[40] ^[41] ^[42]
سي ایم ایچ مسجد، جهلم	جهلم ڪينٽ ، پنجاب	7004250000000000000♠25,000	_{جهلم ڪينٽ ۾ واقع سي ايم ايڇ مسجد جو بنياد 21 مارچ 1950ع تي جنرل محمد ايوب خان رکيو ۽ افتتاحي تقريب گورنر پنجاب سردار عبدالرب نشتر جي صدارت ۾ ٿي.}	1950ع	^[43]
بولان مسجد، ڪوئيٽا	ڪوئيٽا، بلوچستان	7004250000000000000♠25,000	_{بلوچستان جی گادی واری شھر ڪوئيٽا ۾ واقع بولان مسجد سال 2004ع ۾ تعمير ٿي.}	2004ع	^[44]
داتا درٻار جي مسجد	لاهور ، پنجاب	7004520000000000000♠52,000	_{داتا درٻار، لاهور جي شهر ۾ واقع آهي، ڏکڻ ايشيا ۾ سڀ کان وڏو صوفي درگاهه آهي. اهو هڪ مسلمان صوفي ابوالحسن علي هجويري ، جنهن کي عام طور تي داتا گنج بخش جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو، جي باقيات جي مزار لاءِ ٺهيل هئي.}	1978ع	^[45] ^[46] ^[47]
فيصل مسجد	اسلام آباد	7005300000000000000♠300,000	_{فيصل مسجد پاڪستان جي قومي مسجد آهي ۽ سعودي بادشاهه، شاھہ فيصل جي نالي پٺيان رکيل آهي. ان جي نماز هال 100,000 نمازین کي گڏ ڪري سگھن ٿا، جڏهن ته چوڌاري پورتیکو ۽ صحن ۾ 200,000 کان وڌيڪ نمازین کي گڏ ڪري سگھن ٿا.}	1986ع	^[48] ^[49]
فيضانِ مدينه مسجد	ڪراچي ، سنڌ	7004200000000000000♠20,000	_{دعوت اسلامي جي طرفان هڪ مسجد ۽ مدرسو. 10,000 چورس ميٽر کان وڌيڪ ایراضی تی پکڙيل پاڪستان جي سڀ کان وڏي مسجدن مان هڪ آهي جنهن جي گنجائش 20,000 نمازین کان وڌيڪ آهي.}	1999
گرینڊ جامع مسجد	ڪراچي ، سنڌ	7005800000000000000♠800,000	_{گرانڊ جامع مسجد، جنهن کي بحريا ٽائون جامع مسجد ڪمپليڪس پڻ سڏيو ويندو آهي، هڪ ثقافتي ڪمپليڪس آهي.}	2021	^[50] ^[51] ^[52]
عظیم مسجد، الله آباد	نوشهروفيروز ضلعو ، سنڌ	7004100000000000000♠10,000	_{گرانڊ مسجد الله آباد ڪنڊيارو ، سنڌ ۾ واقع آهي.}	تعمير هيٺ	^[53]
عظیم جامع مسجد، لاھور		7005100000000000000♠100,000	_{دنيا جي ستين وڏي مسجد، ۽ سطحي ايراضيءَ جي لحاظ کان پاڪستان ۾ سڀ کان وڏي مسجد. اهو 25,000 عبادت ڪندڙن کي مرکزی ھال جي اندر رکي سگهي ٿو، جڏهن ته صحن ۽ ڪوريڊور جيڪو عبادت جي مکيه هالن ڏانهن وٺي ٿو، مجموعي طور تي 70,000 کي ويهاري سگھي ٿو.}	2014	^[54] ^[55] ^[56]
جامع مسجد الکوثر	اسلام آباد	7003250000000000000♠2,500	_{جامعه الکوثر مسجد شيعه مدرسي الڪوثر يونيورسٽي جي ڀرسان آهي. هن مسجد جو مشهور گنبد زمين جي سطح کان اٽڪل 30 ميٽر بلند آهي، ۽ ان جو قطر 15 ميٽر آهي، جيڪو گنبد کي ملڪ جو سڀ کان وڏو گنبد بڻائي ٿو.}	1990	^[57] ^[58]
لال مسجد، اسلام آباد	اسلام آباد		_{لال مسجد 1965 ۾ تعمير ڪئي وئي ۽ ان جو نالو ان جي ڳاڙهي ديوارن ۽ اندرون تي رکيو ويو آهي. مسجد اسلام آباد جي قديم ترين مسجدن مان هڪ آهي.}	1965ع	^[59] ^[60]
قاسم علي خان مسجد	پشاور ، خيبرپختونخواهه		_{قاسم علي خان مسجد 1842ع ۾ ٺهي. هڪ روايت آهي ته هيءَ مسجد مغلن جي دور ۾ ٺاهي وئي هئي.}		^[61]
شاهي مسجد، چترال	چترال ، خيبر پختون خواهه	7004200000000000000♠20,000	_{اها چترال رياست جي وجود جي وقت چترال جي پرنسپل مسجد هئي. هيءَ مسجد شجاع الملڪ 1924ع ۾ ٺاهي هئي.}	1924ع	^[62] ^[63] ^[64] ^[65]
طوبيٰ مسجد	ڪراچي ، سنڌ	7003500000000000000♠5,000	_{مسجد طوبيٰ 1969ع ۾ ڊفينس هائوسنگ سوسائٽي ڪراچي ۾ ٺاهي وئي. اها اڪثر دعوي ڪئي وئي آهي ته اها دنيا جي سڀ کان وڏي واحد گنبد واري مسجد آهي.}	1969ع	^[66] ^[67]