جامع مسجد خدا آباد

جامع مسجد، خداآباد
جامع مسجد، خداآباد
	خدا آباد واري مسجد
	; مسجد جو مرڪزي دروازو
	خداآباد، سنڌ، پاڪستان جامع مسجد خدا آباد (Pakistan)
بنيادي ڄاڻ
مقانيت	26°35′10″N 67°43′14″E / 26.58611°N 67.72056°E
ضلعو	دادو
صوبو	سنڌ
ملڪ	پاڪستان
تفصيل تعميرات
قسم اڏاوت	مسجد
قسم اڏاوت	ھندستان جو اسلامي نمونو
خصوصيتون
ڊيگھ	160فٽ
ويڪر	46 فٽ
اوچائي	34فٽ

جامع مسجد خدا آباد (انگريزي: Jamia Mosque, Khuda Abad) نامور ڪلهوڙي حڪمران، ميان يار محمد ڪلهوڙو ٺهرائي،^[1] جيڪا اڄ به دادو ضلعو ۾ خدا آباد جي شهر ۾ دادو کان 10 ڪلوميٽر جي مفاصلي تي ڏکڻ طرف انڊس هائي وي جي قريب واقع آهي. ميان يار محمد ڪلهوڙي تڏهوڪي هن مرڪزي شهر جو بنياد رکيو هو ۽ جيئن خاندان ترقي ڪندو ويو، تيئن مرڪز جي رونق، آرائش ۽ حسن ۾ به اضافو ٿيندو رهيو. ميان غلام شاهه جي دور تائين خداآباد جي عظمت ۾ ڪو به فرق نه آيو.^[2]

عبدالنبيءَ جڏهن مير عبدالله خان ٽالپر ۽ مير فتح خان ٽالپر کي قتل ڪرايو، تڏهن ٽالپرن انتقام جي جوش ۾ اچي خدا آباد تي حملو ڪيو. هنن شهر کي لُٽيو ۽ جاين کي باهه ڏئي ڇڏي. اهڙيءَ طرح سال 1781ع ۾ خدا آباد جو شهر تباهه ٿي ويو.^[2]

هينئر خدا آباد ۾ فقط ٻه جايون بچيل آهن: هڪڙي جامع مسجد ۽ ٻيو ميان يار محمد خان جو مقبرو.^[2] جامع مسجد اڄ به موجود آهي، جيتوڻيڪ پوڻا ٻه سئو سال گذري چڪا آهن، باغ علي خائف، ”نامہء نغز“ ۾ لکيو آهي ته ”جڏهن هيءَ مسجد جوڙي وئي، ته منجهس نقاشيءَ جو ڪم نهايت عمدو ڪيو ويو. قبو ايترو بلند ٺهرايو ويو، جو آسمان سان وڃي مليو. چٽساليءَ جي ڪم ۾ شنگرف گهڻو استعمال ڪيو ويو. هن کي بيت المقدس ته نٿو چئي سگهجي، پر اُتي هر وقت ذڪر ٿيندو رهي ٿو. نحو ۽ صرف جا استاد، عربيءَ جي تعليم ۽ تدريس ۾ مشغول آهن. صحيح بخاري پڙهائي وڃي ٿي. حافظ قرآن جي تلاوت ڪندا رهن ٿا، ۽ ذاڪر تسبيح ۾ مصروف آهن.^[2]“

هينري ڪوزنس جي بيان مطابق ”هيءَ مسجد ميان يار محمد خان ڪلهوڙي ٺهرائي هئي. هن جا ٻه حصا هئا: هڪڙو اسي فوٽ ڊگهو ۽ ايڪيهه فوٽ ويڪرو، ۽ ٻيو اسي فوٽ ڊگهو ۽ پنجويهه فوٽ ويڪرو. اُچائي چوٽيهه فوٽ هئي. ٻاهرئين دروازي تي، ٻنهي پاسن ڪاشيءَ جو نهايت دلاويز ڪم ٿيل هو. چٽساليءَ جي ڪم ۾ هن کان اڳ تڪلف ۽ بناوت کان ڪم ورتو ويندو هو، ميان صاحب انهيءَ پراڻي طريقي کي ترڪ ڪري نئون طريقو اختيار ڪيو ۽ مسجد ۾ جيترو به ڪاشيءَ جو ڪم ڪرايو، ان جي اصليت جي شان کي قائم رکيو.^[2]

تصويرون

مُک دروازو
مسجد جو اندريون ڏيک
مزر يار محمد ڪلهوڙو
مسجد جو پويون ڏيک

حوالا

↑ "جامع مسجد خدا آباد : (Sindhianaسنڌيانا)". www.encyclopediasindhiana.org (ٻولي ۾ Sindhi). حاصل ڪيل 2019-08-04.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 تاريخ ڪلهوڙا، حصه 2 (ص 973- 974)

[1] "جامع مسجد خدا آباد : (Sindhianaسنڌيانا)". www.encyclopediasindhiana.org (ٻولي ۾ Sindhi). حاصل ڪيل 2019-08-04.

[تاريخ-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 تاريخ ڪلهوڙا، حصه 2 (ص 973- 974)

[1]

[2]

جامع مسجد، خداآباد
خدا آباد واري مسجد
مسجد جو مرڪزي دروازو
خداآباد، سنڌ، پاڪستان Show map of سنڌ جامع مسجد خدا آباد (Pakistan) Show map of Pakistan
بنيادي ڄاڻ
مقانيت	26°35′10″N 67°43′14″E / 26.58611°N 67.72056°E / 26.58611; 67.72056
ضلعو	دادو
صوبو	سنڌ
ملڪ	پاڪستان
تفصيل تعميرات
قسم اڏاوت	مسجد
قسم اڏاوت	ھندستان جو اسلامي نمونو
خصوصيتون
ڊيگھ	160فٽ
ويڪر	46 فٽ
اوچائي	34فٽ