پنجابي ماڻھو

پنجابي (Punjabis؛ پنجابی، ਪੰਜਾਬੀ) ھڪ نسلي گروھ آھي جنھن جو تعلق پنجاب سان آهي، جيڪي انڊو آرين پنجابي ٻولي ڳالھائيندا آھن. پنجاب جو علائقو جيڪو پاڪستان ۽ ڀارت جي وچ ۾ ورهايل آھي، جو ھڪ نسلي گروھ آھي. پاڪستان ۾ صوبي پنجاب، پاڪستان ۾ آباد آھن، جڏھن تہ ڀارت ۾ ڀارتي رياست، پنجاب ۾ آباد آھن. انھن جي مادري ٻولي پنجابي آھي جڏھن تہ ان کان علاوہ اردو، سرائيڪي ٻولي، پشتو، پوٺوهاري ٻولي ۽ انگريزي کي بطور ٻين ٻولي استعمال ڪندا آھن. ھاڻي ٻيا بہ گروھ بڻجي ويا آھن (جيئن سرائيڪي، پوٺوهاري وغيرہ) اھي بہ پنجابي نسلي گروھه جو ئي قسم آھن جنهن جو زمين جي فاصلي سان گڏوگڏ لھجو بدلجي ويو آهي.

پنجابي ماڻھن جي ثقافت ۾ ڍول اھم ساز آهي

پنجابي

ڪل آبادي
13 کان 15 ڪروڙ
نمايان آبادي وارا علائقا
پاڪستان 9,44,86,500 ڀارت 3,00,00,000 گڏيل بادشاھت 7,00,000 ڪينيڊا 5,45,730 گڏيل آمريڪي رياستون 2,53,740 آسٽريليا 1,32,496 ملائيشيا 56,400 لبيا 54,000 ناروي 24,000 بنگلا ديش 23,700 نيوزي لينڊ 19,752 نيپال 10,000
ٻوليون
پنجابي ۽ پنجابي لھجا
مذھبَ
پنجاب، پاڪستان: اسلام (%97) پنجاب، انڊيا: سک مذهب (%57.7)، هندو مت (%38.5)

پنجاب فارسي ٻوليءَ جي ٻن لفظن مان نڪتل آهي؛ پنج ۽ آب جن جي معني آهي پنج پاڻين واري سرزمين. پنجابي ان سرزمين تي رھندڙ ماڻھو آھن. ڏکڻ ايشيا جي فارسي ترڪ فاتحن ان سرزمين کي ھن نالي سان متعارف ڪرايو. ارڙھين صديءَ جي آغاز ۾ ڪيترن ئي قبيلن، ذاتين ۽ اتان جي رھندڙ ماڻھن جي سنگم انھن کي پنجابي جي نئين نالي سان سڃاڻپ ڏني. ان کان اڳ انھن قبيلن ۽ ذاتين ۾ ساڳي ٻولي ۽ نسلي يا ثقافتي ھڪجھڙائي ھجڻ باوجود ھڪ قوم جو تصور ڪونہ ھيو.

تاريخ

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو تاريخ پنجاب

محل وقوع

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو پنجاب جو خطو

پنجابي ماڻھو اصل ۾ خطي پنجاب ۾ آباد آھن۔ پنجاب جو مطلب پنج دريائن جو خطو آھي۔ مقامي پنجابي آبادي ان وقت بطور مقدر اڀري جڏھن ارڙھين صدي ۾ رنجيت سنگھ پھريون ڀيرو پنجاب اعظم جو بنياد رکيو جنھن ۾ ھاڻوڪو پاکستاني پنجاب، ڀارتي پنجاب، پورو آزاد ڪشمير ۽ ھاڻوڪو خيبر پختونخوا شامل آھن ھي سڀ علائقا پنجاب ۾ شمار ٿين ٿا۔

پنجابي ماڻھو اوڀر ۾ ڀارتي رياست ھماچل پرديش،ھرياڻہ ۽ راجسٿان کان وٺي ڪري اولھ ۾ پاڪستاني صوبي خيبر پختونخوا تائين جڏھن تہ اتر ۾ ڄمون ۽ ڪشمير کان وٺي ڏکڻ ۾ سنڌ تائين آباد آھن۔

پاڪستاني پنجابي

پاڪستان ۾ تقريباََ 40 کان 45 سيڪڙو ماڻھو آھن جيڪي پنجابي ٻولي ڳالھائن ٿا۔ پاڪستان ۾ پنجابي آبادي ٻن اھم گروھن ۾ ورزھايل سمجھي وڃي ٿي، زميندار ۽ قوم۔ زميندار اصل ۾ انھن پنجابين کي چيو وڃي ٿو جيڪي زراعت ۽ ھارپي سان لاڳاپيل ھوندا آھن۔ زميندار گروھ وڌيڪ راجپوت، جٽ، شيخ، گوجر، گاڪخر، ڊوگر ۽ رحماني ۾ ورھايل آھن. پاڪستان ۾ پنجابي اڪثريتي آبادي مسلمان آھن۔

درجو	صوبو	پنجابي ڳالھائيندڙ	سيڪڙو
—	پاڪستان	76,335,300	44.15
1	پنجاب	70,671,704	75.23
2	سنڌ	3,592,261	6.99
3	وفاقي گادي جو ھنڌ، اسلام آباد	1,343,625	71.62
5	بلوچستان	318,745	2.52

ڀارتي پنجابي

ھڪ ڀارتي پنجابي ھاري

ڀارت ۾ پنجابي مذھبي اعتبار سان ٻن اھم گروھن ۾ ورھايل آھن، ھڪ سک آبادي ۽ ٻين ھندو آبادي۔ ڀارت ۾ پنجابي آبادي تقريباََ 4 سيڪڙو آھي جيڪي تقريباََ 3 ڪروڙ کان وڌيڪ فرد ٿين ٿا.

مذھب

پنجابي ماڻھن ۾ سڀ کان وڌيڪ ٻہ مذھب آھن، پاڪستان ۾ رھندڙ پنجابي اڪثريتي طور تي مسلمان جڏھن تہ ڀارت ۾ رھندڙ پنجابي سک مذھب جا پيروڪار آھن۔ پنجابي اڪثر مسلمان آھن جيڪي سني اسلام جي فقہ حنفي جا پيروڪار آھن.

ثقافت

ٻولي

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو پنجابي ٻولي

پنجابي ماڻھن جي مادري زبان پنجابي آھي جيڪا ھڪ ھند يورپي ٻولي آھي جيڪا پنجاب جي باشندن ۾ مروج آھي۔ پنجابي ڳالھائيندڙ وارن ۾ ھندومت، سک مت، اسلام، ۽ مسيحيت جا پيروڪار شامل آھن۔ اول ذڪر ڪيل مذھب کان علاوه باقي ٽنھي مذھبن ۾ ھن زبان کي خاص حيثيت حاصل رھي آھي۔ پاڪستان ۽ ڀارت ۾ ڪيل مردم شمارين جي مطابق دنيا ۾ پنجابي ڳالھائڻ وارن جي تعداد 14-15ڪروڙ کان وڌيڪ آھي. ان کان علاوہ اردو،هندي ۽ انگريزي بطور ٻين زبان استعمال ڪندا آھن۔

پنجابي ثقافتي کاڌو

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو پنجابي کاڌو

گجر جو حلوو

پنجاب ۾ تندوري کاڌا گھڻو عام آھن۔ پنجابي ثقافتي کاڌن ۾ مرغ تڪو،پٽاٽو گوبي، پراٺو، ديسي لسي، تندوري چجن، زيره چاول، پنجيري، تڙڪہ دال، سيون، گجر جو حلوو، اچار گوشت ۽ پنير شامل آھن.

موسيقي

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو پنجابي موسيقي

رقص

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو پنجابي رقص

پنجاب ۾ تمام گھڻا ثقافتي رقص عام آھن جن ۾ سڀ کان معروف رقص ڀنگڙو آھي جيڪو مختلف تقريبن ۽ ڏڻن تي ڪيو ويندو آھي۔ ٻيا ھيٺ ڏنل آھن:

• ڀنگڙڳ
• سمي
• گِدڌا
• ڪڪلي
• جھومر
• ڊنڊاس
• جگني
• لڊي

ڏڻ

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو پنجابي ڏڻ

رانديون

اصل مضمون جي لاءِ ڏسو پنجاب ۾ رانديون

پنجابي بلحاظ ملڪ

درجو	ملڪ	آبادي
1	پاڪستان	81,379,615
2	ڀارت	33,109,672
3	سانچو:Country data برطانيا مملڪت متحدہ	2,300,000
4	ڪينيڊا	800,000
5	سانچو:Country data گڏيل عرب امارتون	720,000
6	گڏيل آمريڪي رياستون	640,000
7	سعودي عرب	620,000
8	آسٽريليا	620,000
9	سانچو:Country data ھانگ کڍڪانگ ھانگ ڪانگ	260,000
10	ملائيشيا ملائيشيا	185,000
11	سانچو:Country data ڏکڻ آفريڪا	140,000
12	برما	120,000
13	فرانس	90,000
14	اٽلي	80,000
15	ٿائي لينڊ ٿائيلينڊ	75,000
16	جاپان	75,000
17	سانچو:Country data موريشس موريشس	70,000
18	سنگاپور	70,000
19	عمان	68,000
20	لبيا	65,000
21	بحرين	60,000
22	سانچو:Country data ڪينيا ڪينيا	55,000
23	سانچو:Country data تنزانيہ تنزانيہ	45,000
24	ڪويت	40,000
25	نارويناروي	25,000
26	ڊينمارڪ ڊينمارڪ	15,000

پڻ ڏسو

• پنجاب جو خطو
• پنجابي ٻولي

خارجي ڳنڍڻا

• قبل از اسلام سنڌ جي واديء ۾ ماڻھو ۽ ٻوليون
• مفت پنجابي (گرمکي) پرائمر آرڪائيو ڪيا ويا 2011-07-07 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
• پنجابي ڳنڍڻا