ملائيشيا

ملائيشيا (Malaysia) ڏکڻ اوڀر ايشيا ۾ ايشيا جو ھڪ اسلامي ملڪ جنھن جي گاديءَ جو هنڌ ڪولالمپور آھي ۽ جتي وفاقي آئيني بادشاهت 13 رياستن ۽ ٽن وفاقي علائقن تي مشتمل آهي، جن کي ڏکڻ چين سمنڊ طرفان ٻن علائقن: جزيره نما ملائيشيا ۽ بورنيو جو اوڀر ملائيشيا، ۾ ورهايو ويو آهي. جزيره نما ملائيشيا ٿائلينڊ سان گڏ زميني ۽ سامونڊي سرحد ۽ سنگاپور، ويٽنام ۽ انڊونيشيا سان سامونڊي سرحدون شيئر ڪري ٿو. اوڀر ملائيشيا برونائي ۽ انڊونيشيا سان گڏ زميني ۽ سامونڊي سرحدون شيئر ڪري ٿو، ان سان گڏ فلپائن ۽ ويٽنام سان به سامونڊي سرحدون ملن ٿيون. ڪوالالمپور قومي راڄڌاني، ملڪ جو سڀ کان وڏو شهر، ۽ وفاقي حڪومت جي قانون ساز شاخ جي سيٽ آهي. پتراجايا انتظامي مرڪز آهي، جيڪو ٻنهي ايگزيڪيوٽو شاخ (ڪابينه، وفاقي وزارتن، ۽ وفاقي ايجنسين) ۽ وفاقي حڪومت جي عدالتي شاخ جي سيٽ جي نمائندگي ڪري ٿو. 33 ملين کان مٿي جي آبادي سان، ملڪ دنيا جو 43 هين سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو ملڪ آهي.

Malaysia
جھنڊو کوٹ آف آرمز
شُعار: '"Bersekutu Bertambah Mutu" "اتفاق م طاقت آھي"
ترانو: Negaraku My Country
گادي جو هنڌ	ڪوالا لمپور
سڀ کان وڏو شهر	ڪوالا لمپور
دفتري ٻوليون	ملائي
دفتري اسڪرپٽ	ملائي الف ب
مڃيل ٻوليون	انگريزي
نسلي گروھ ()	ملائي %57.3 چيني %22.6 اصل باشندا %11.8 انڊين %6.7 ٻيا %8.8
مذهب	Official: 63.5% اسلام % 18.7 ٻڌازم 9.1% عيسائيت 6.1% ھندوازم 3.4% ۽ ٻيا
مقامي آبادي	ملائيشين
حڪومت	وفاقي پارليامينٽري بادشاھت وارو سسٽم
• يانگ دي پيرتوئان اگانگ	محمد پنجون
• وزيراعظم	نجيب رزاق
• نائب وزيراعظم	احمد ذاھد حميدي
مقننه	پارليامينٽ
• مٿيون ایوان	ديوان نيگارہ
• ھيٺيون ایوان	ديون ريڪيات
خودمختياري _____________ يونائيٽيڊ ڪنگڊم کان مليس
• ملائيشيا جي آزادي جو ڏينهن	31 August 1957
• ملايا، سراواڪ، نارٿ بورينو ۽ سنگاپور جو وفاق	16 September 1963
• سنگاپور جي وفاق مان نيڪالي	9 August 1965
• آسيان (ASEAN) ڊڪليئريشن	8 August 1967
پکيڙ
• جملي	330٬803 km2 (127٬724 sq mi) (66th)
• پاڻي (%)	0.3
آبادي
• 2024 اندازو	35,008,000 (42th)
• 2020 مردم شماري	32,447,385
•  گھاٽائي	92 /km2 (238.3 /sq mi) (116th)
جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد )	2018 لڳ ڀڳ
• ڪل	$988.99 billion (26th)
• في سيڪڙو	$30,430 (41st)
جِي. ڊي. پي  (رڳو نالي ۾ )	2018 لڳ ڀڳ
• ڪل	$340.000 billion (38th)

ملائيشيا اڀرندڙ آهي ۽ 17 ميگا ملڪن مان هڪ آهي؛ اهو ڪيترن ئي مقامي نسلن جو گهر آهي. ملائيشيا جي رياست جوهور ۾ تانجونگ پائي براعظم يوريشيا جو ڏاکڻي ترین نقطو آهي.

هن ملڪ جو آغاز ملائي سلطنتن ۾ ٿيو، جيڪي 18ھین صدي عيسويءَ کان، برٽش اسٽريٽ سيٽلمينٽس جي حفاظت سان گڏ، برطانوي سلطنت جي تابع ٿي ویون. ٻي مهاڀاري لڙائي دوران، برٽش ملايا، ٻين ويجهن برطانوي ۽ آمريڪي نوآبادين سان گڏ، جاپان جي سلطنت جي قبضي ۾ هئي. ٽن سالن جي قبضي کان پوءِ سال 1946ع ۾ ملائيشيا کي، ملائيشيا جي ملايا يونين جي طور تي متحد ڪيو ويو ۽ پوءِ 1948ع ۾ ملايا جي فيڊريشن جي طور تي ان کي بحال ڪيو ويو. ملڪ 31 آگسٽ 1957ع تي آزادي حاصل ڪئي. 16 سيپٽمبر 1963ع تي آزاد ملايا ان وقت جي برطانوي نوآبادين؛ اتر بورنيو، سارواڪ ۽ سنگاپور، سان متحد ٿي ويو، جو ملائيشيا بڻجي ويو. آگسٽ 1965ع ۾، سنگاپور کي وفاق مان ڪڍيو ويو ۽ هڪ الڳ، آزاد ملڪ بڻجي ويو.

ملڪ گهڻ نسلي ۽ گهڻ ثقافتي آهي، جنهن جو ان جي سياست تي وڏو اثر آهي. اٽڪل اڌ آبادي نسلي طور تي ملائي آهي، جنهن ۾ چيني، هندستاني ۽ مقامي ماڻهو اقليتن سان گڏ آهن. سرڪاري ٻولي ملائي آهي، ملائي ٻولي جو هڪ معياري روپ. انگريزي هڪ فعال ٻي ٻولي رهي ٿي. اسلام کي سرڪاري مذهب طور تسليم ڪندي، آئين غير مسلمن کي مذهب جي آزادي ڏئي ٿو. حڪومت ويسٽ منسٽر پارلياماني نظام تي ٺهيل آهي، ۽ قانوني نظام عام قانون تي ٻڌل آهي. رياست جو سربراه هڪ چونڊيل بادشاه آهي، جيڪو هر پنجن سالن ۾ نو رياستن جي سلطانن مان چونڊيو ويندو آهي. حڪومت جو سربراهه وزيراعظم آهي.

آزاديءَ کان پوءِ، مجموعي گھربل پيداوار (GDP) تقريبن 50 سالن تائين 6.5 سيڪڙو في سال جي سراسري شرح سان وڌي. ملڪ جي معيشت روايتي طور تي ان جي قدرتي وسيلن جي ذريعي هلائي وئي آهي پر واپار، سياحت، ۽ طبي سياحت ۾ وڌايو ويو آهي. ملڪ ۾ هڪ نئين صنعتي منڊي جي معيشت آهي، ۽ اهو انساني ترقي جي انڊيڪس ۾ تمام اعلي آهي. ملڪ اسلامي تعاون جي تنظيم (OIC)، اوڀر ايشيا سمٽ (EAS)، ۽ ڏکڻ اوڀر ايشيائي قومن جي تنظيم (ASEAN) جو باني ميمبر آهي، ۽ غير الائنڊ موومينٽ (NAM)، دولت مشترڪه ۽ ايشيا-پئسفڪ اقتصادي تعاون (APEC) جو ميمبر آهي.