بلوچي ٻولي
بلوچي (بلوچي: بلؤچي) ھڪ اولھ ايراني ٻولي آهي.[4] اھا بلوچن جي ٻولي آهي جيڪا پاڪستان، ايران، افغانستان ۽ اومان ۾ ڳالھائي ويندي آھي. ھن ٻوليءَ جا گھٽ ۾ گھٽ اٺ حروف علت آھن جن مان پنج وڏا ۽ ٽي ننڍا آهن.[5] بلوچي ٻوليءَ جا ٻہ وڏا لھجا آھن :
- مندواڻي ۽
- مزاري[6]
| بلوچي | |
|---|---|
| بلۏچی | |
 معياري بلوچي جي لکت (نستعليق لکت) ۾ لکيل لفظ "بلوچي" | |
| ٻولي جو وطن | پاڪستان، ايران، عمان، افغانستان، ترڪمانستان[1] |
| نسل | غالب اڪثريت ۾ بلوچ، ڪجهه بروھي ۽ شيدي |
ٻولي ڳالهائيندڙ |
76 لک ماڻھو (2007)[2] |
انڊو يورپي
| |
| لھجو | *ڪوروشي |
| سرڪاري حيثيت | |
سرڪاري ٻولي وغيره |
بلوچستان |
اقليت جي ٻولي |
|
| ريگيوليٽر | بلوچي اڪيڊمي، ڪوئيٽا، پاڪستان |
| ٻولي جا ڪوڊ | |
| ISO 639-2 | bal |
| ISO 639-3 | bal – inclusive codeIndividual codes: bgp – اوڀاري بلوچي bgn – اولھندي بلوچي bcc – ڏاکڻي بلوچي ktl – ڪوروشي |
| گلوٽولوگ | balo1260[3] |
| لنگاسفيئر | 58-AAB-a> 58-AAB-aa (اوڀر بلوچي) + 58-AAB-ab (اولھ بلوچي) + 58-AAB-ac (ڏکڻ بلوچي) + 58-AAB-ad (بشڪرادي) |
| فائل:Moderniranianlanguagesmap.jpg گرافي ورھاست ۾ بلوچي ٻولي (پيلي رنگ ۾) ۽ ٻيون ايراني ٻوليون ڏيکاريل | |
پاڪستان جي صوبي بلوچستان جي بلوچ قبيلن جي ٻولي بلوچي آهي. ھن ٻوليء جي ترقيء لاءِ بلوچستان يونيورسٽي ۾ بلوچ اڪيڊمي ڪم ڪري رھي آھي.
تاريخ
سنواريوبلوچي ٻولي جو سلسلو ڏکڻ اوڀر ايران۾ ڳالھائجندڙ قديم ٻولين سان ملي ٿو. بلوچ قبيلا بلوچستان ۾ اتر اوڀر ايران مان آيا ء پاڻ سان ھيء ٻولي بہ کڻي آيا. ھن ٻوليء جو پھريون ماھوار رسالو 1952 ۾ ڪراچيءَ مان شايع ٿيو پر اھو بہ گھڻو عرصو ھلي نہ سگھيو.ان کان پوءِ 1960 ۾ سرڪاري رسالو ڪوئيٽا کان مجلہ اولس جي نالي سان جاري ٿيو جيڪو اڃان تائين جاري آهي.ڄام ورڪ، مست توڪلي، گل خان نصير، آزاد جمال الدين، ن.م.دانش، بانل دشتياري (نازبيبي) مشھور بلوچي اديب ۽ شاعر آهن.
حوالا
سنواريو- ↑ Hamid Ali Baloch. "SOCIOLINGUISTIC CONTACT AND THE PROVIDENCE OF THE BALOCHI LANGUAGE IN MODERN TIMES". academia.edu. حاصل ڪيل 6 March 2016.
- ↑ Mikael Parkvall, "Världens 100 största språk 2007" (The World's 100 Largest Languages in 2007), in Nationalencyklopedin
- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin et al., eds (2016). "بلوچڪ". Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. http://glottolog.org/resource/languoid/id/balo1260.
- ↑ "Eastern Iranian languages". آرڪائيو ڪيا ويا 2009-03-28 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. Encyclopedia Iranica. "Baluchi, a North-Western Iranian language, is spoken chiefly in Pakistan, in the south-eastern corner of the Iranophone area."
- ↑ See Farrell (1990) for Southern Balochi (as spoken in Karachi, Pakistan, and Axenov (2006) for Western Balochi as spoken in Turkmenistan.
- ↑ Dames, Mansel Longworth (1922). A text book of the Balochi language. Lahore: Government Print of Punjab. p. 1. https://archive.org/stream/textbookofbaloch00damerich#page/n3/mode/2up.