پاڪستان ۾ ٻوڏ 2022ع

پاڪستان ۾ ٻوڏون اونھارو 2022
(2022 واري ٻوڏ کان چوريل)

جون 2022ع کان وٺي، پاڪستان ۾ سانوِڻي (چؤماسو, مون سون) جي برساتن ۽ گليشيئر پگھرڻ جي ڪري آيل ٻوڏ ۾ گهٽ ۾ گهٽ 380 ٻار ۽ 1,191 ماڻهو مارجي ويا آهن ۽ 1,700 کان وڌيڪ گھايل ٿي پيا آهن. هي 2017 کان بعد دنيا جي سڀ کان وڏي ٻوڏ آهي. [6] [7] [8] [9]


آگسٽ 27 2021ء تي ڏکڻ پاڪستان (ٻوڏ کان ھڪ سال اڳ) ۽ 27 اگسٽ 2022ء ڀيٽ ڏيکاريندڙ سيٽلائٽ فوٽو
تاريخ 14 جون 2022 – ھينئرتائين
سبب شديد مانسون, پاڪستان جي موسم
زخمي 3,554[1]

29 آگسٽ تائين، پاڪستان جي موسمياتي تبديلي واري وزير چيو ته ملڪ جو ”ٽيوڻ حصو“ پاڻي هيٺ هو، جنهن سان 33 ملين ماڻهو متاثر ٿيا. پاڪستان حڪومت سڄي ملڪ ۾ ٻوڏ سبب هينئر تائين 10 ارب ڊالرن جي نقصان جو اندازو لڳايو آهي.

پس منظر

سنواريو

2022ع ۾ پاڪستان ۾ معمول کان وڌيڪ برساتون ٿيون. سنڌ صوبي ۾ معمول کان 784 سيڪڙو وڌيڪ ۽ بلوچستان ۾ معمول کان 500 سيڪڙو وڌيڪ برسات پئي. [10] انڊيا ۽ بنگلاديش ۾ پڻ مون سون جي سراسري کان مٿي برساتون رڪارڊ ڪيون ويون. [11] هندي سمنڊ دنيا جي تيز ترين گرمي پد وارن علائقن مان هڪ آهي، جيڪو سراسري طور تي 1 °C جي گرمي پد تي آهي ( گلوبل وارمنگ جي ساڌارڻ (سراسري) 0.7 °C جي ڀيٽ ۾). سمنڊ جي مٿاڇري جي گرمي پد ۾ واڌارو ٿيڻ ڪري مون سون جي برسات وڌڻ جو يقين آهي. [12] [11] ان کان علاوه، ڏکڻ پاڪستان کي مئي ۽ جون ۾ گرميءَ جي لهرن جو مُنھن ڏسڻو پيو، جيڪي رڪارڊ قائم ڪرڻ واريون هيون ۽ گهڻو ڪري خود موسمياتي تبديليءَ جو ڪارڻ بڻيون. ان سان هڪ مضبوط ٿرمل لو ٺهيو جيڪو عام برساتن کان تمام گهڻو پيدا ٿيو. گلگت بلتستان ۾ به گرمي جي لهر برفاني ٻوڏ کي جنم ڏنو آهي. [13]

مجموعي طور تي، 1,191 ماڻهن جي مرڻ جي تصديق ڪئي وئي آهي، جن ۾ 380 ٻار شامل آهن، ۽ ٻيا 3،554 زخمي ٿيا آهن. آگسٽ 2022 تائين، 300,000 کان وڌيڪ ماڻهو اڃا تائين ٻوڏ سبب عارضي ڪئمپن ۾ رهن ٿا. پاڪستان ۾ 2010ع کان پوءِ هي سڀ کان وڏي ٻوڏ آهي، جنهن ۾ لڳ ڀڳ 2000 ماڻهو مارجي ويا هئا. پاڪستان جي ناڻي واري وزير مفتاح اسماعيل چيو آهي ته ٻوڏ سبب پاڪستان کي گهٽ ۾ گهٽ 10 بلين ڊالر (يا 2,206 ٽريلين ڊالر) جو نقصان ٿيو آهي.

موسمياتي تبديلي واري وزير شيري رحمان 29 آگسٽ تي چيو ته ملڪ جو ٽي حصو پاڻي هيٺ آهي ۽ پاڻي ڪڍڻ لاءِ سُڪي زمين ناهي، هن وڌيڪ چيو ته اهو ”ناقابل تصور تناسب جو بحران“ آهي. پاڻي جي ڪري زرعي فصلن کي به نقصان پهتو.

 
ضلعي وار تباهه ٿيل گهر

سخت چؤماسو (مون سون) برساتن ۽ ٻوڏ سبب پاڪستان ۾ جون جي وچ کان وٺي 33 ملين ماڻهو متاثر ٿيا آهن، اٽڪل 218,000 گهر تباهه ۽ 452,000 ماڻھو زخمي ٿيا آهن. [14] [15] سنڌ ۽ بلوچستان ٻه سڀ کان وڌيڪ متاثر ٿيل صوبا آهن انساني ۽ بنيادي ڍانچي جي اثرن جي لحاظ کان. 700,000 کان وڌيڪ ڍور مارجي ويا آهن، جن مان لڳ ڀڳ سڀ بلوچستان صوبي ۾ ٿيا آهن، جڏهن ته لڳ ڀڳ 3600 ڪلوميٽر روڊن ۽ 145 پلن جي تباهي ٻوڏ متاثر علائقن تائين پهچ ۾ رڪاوٽ بڻيل آهي. 17,560 اسڪول پڻ نقصان يا تباهه ٿيا.

بلوچستان

سنواريو

بلوچستان ۾ ٻوڏ سبب 273 ڄڻا فوت ٿي ويا. [6] ڪيترن ئي علائقن ۾ برسات جو پاڻي ڪيترن ئي گهرن ۾ داخل ٿي کين ويران ڪري ڇڏيو. 300 کان وڌيڪ خاندان بي گھر ٿيا. [16] [17] [18] 426,897 گهر يا ته تباهه ٿيا يا مڪمل طور تي تباهه ٿيا ۽ 304,000 ايڪڙ فصل تباهه ٿي ويا. [14] [19]

ريليف ڪمشنر صوبائي ڊزاسٽر مئنيجمينٽ موجب بلوچستان جي راڄڌاني ڪوئيٽا کي برساتن سبب آفت وارو علائقو قرار ڏنو ويو آهي ۽ صوبي ۾ ايمرجنسي لاڳو ڪئي وئي آهي. [20] [21]

خيبرپختونخواهه

سنواريو

جولاءِ کان وٺي آيل ٻوڏن ۾ مجموعي طور تي 258 ڄڻا مارجي ويا ۽ 338 زخمي ٿيا. انهن ۾ دير بالا ضلعي جا 5 ٻار به شامل هئا، جيڪي اسڪول مان واپس گهر وڃي رهيا هئا ته اڳ ۾ لڙھي ويا ۽ ٻڏي ويا. [22] ٻوڏ ۽ لينڊ سلائيڊنگ 326,897 گهرن کي نقصان پهچايو ۽ 7,742 چوپايو مال شيڊ ڊهي وڃڻ سبب مري ويا. سوات ضلعي ۾ نئين ٺهيل هوٽل ٻوڏ سبب ڪِري پئي. [23] صوبي جو ڏکڻ اولهه وارو حصو ٻه مهينا اڳ پاڙيسري افغانستان ۾ زلزلي کان متاثر ٿيو هو.

لوئر ڪوهستان ۾ جبل جي وهڪري ۾ ڦاٿل 5 ڄڻا ٻڏي ويا. جن مان 4 ڄڻا مارجي ويا، جڏهن ته ٻين کي بچايو ويو. بالاڪوٽ ۾ ڪنڌار درياهه ۾ ٻوڏ سبب 8 ڄڻا فوت ٿي ويا. ڊيرا اسماعيل خان جي مختلف علائقن ۾ ٻوڏ سبب 12 ڄڻا فوت ٿي ويا.

گلگت بلتستان

سنواريو

جولاءِ کان وٺي، گهٽ ۾ گهٽ 22 ماڻهو مارجي ويا آهن ۽ ٻوڏ قراقرم هاءِ وي کي تمام گهڻو متاثر ڪيو آهي ۽ ڪيترن ئي هنڌن تي لينڊ سلائيڊنگ روڊ بند ڪري ڇڏيا آهن. [24] [25] غذر ، نگر ، ديامير، گھانچي ۽ استور جا ضلعا سڀ کان وڌيڪ متاثر ٿيا. ٻوڏ ۽ لينڊ سلائيڊنگ سبب 420 گهر تباهه ۽ 740 کي نقصان پهتو.

سنڌ ۾ ٻوڏ سبب 799 ڄڻا فوت ۽ 8,422 زخمي ٿي پيا[26], مارجي ويلن مان 338 ٻارڙا[27] ڪنڌڪوٽ ۾ گهر جي ڇت ڪرڻ سبب فوتين [6] ۾ 3 [28] ٻارڙا پڻ شامل آهن. سنڌ ۾ 10 لک ماڻهو بي گهر ٿيا ۽ 57,496 گهرن کي سخت نقصان رسيو يا مڪمل طور تي ناس ٿي ويا، گهڻو ڪري حيدرآباد ڊويزن ۾، ۽ 830 چوپايو مال مري ويا. 6,200 چورس ڪلوميٽر (1,540,000 ايڪڙ) زرعي زمين ٻوڏ ۾ اچي وئي هئي[29].

 
شهدادڪوٽ شهر جو هڪ فضائي نظارو جيڪو سيپٽمبر 2022 ۾ ٻوڏ جي پاڻي سان ڍڪيل هو.

لاڙڪاڻو ۽ سکر ڊويزن به ٻوڏ سبب سخت متاثر ٿيا آهن. ٺري ميرواهه، ميھڙ، خيرپور ناٿن شاھ پاڻي ۾ ٻڏي ويو آهي[30][31][32]. ٻوڏ سنڌوءَ کي 100 ڪلوميٽر (62 ميل) ويڪري ڍنڍ ۾ تبديل ڪري ڇڏيو آهي[33]. سنڌ ۾ 2022ع ۾ شديد بارشن سبب آيل ٻوڏ ۾ جيڪب آباد ضلعو، قمبر شهدادڪوٽ ضلعو، دادو ضلعو ۽ ڄامشورو ضلعو جو سيوهڻ شريف تعلقو شديد متاثر ٿيا. جوهي ۽ ميهڙ جي شهرن کي انهن جي رهاڪن پنهنجي ڳوٺن جي چوڌاري رِنگ بينڊ ٺاهي بچائي ورتو[34]. خاص طور دادو ضلعو جو خيرپور ناٿن شاھ شهر جيئن,1942ع ۽ 2010ع جي مها ٻوڏن ۾ مڪمل ٻڏي ويو هو تيئن 2022ع جي مها ٻوڏ ۾ بہ مڪمل ٻُڏي ويو جيڪو تاريخ جو هڪ وڏو الميو آهي جو سنڌ جو هيءُ شهر ٽي ڀيرا مڪمل طور ٻوڏن جي پاڻي ۾ ٻُڏي ويو ۽ هن وقت تائين ٻن مهينن کان اڃا تائين پاڻي هيٺ آهي.[35] جڏهن تہ ميهڙ ۽ جوهي شهر شهرين پنهنجي مدد پاڻ تحت مردن، عورتن ۽ ٻارن ٻوڏ جي خطرن باوجود رنگ بند ڏئي پاڻ بچائي ورتا.[36][37]

دادو ضلعي ۾ ٻوڏ جي پاڻي ۾ 300 ڳوٺ ٻڏي ويا[38].

جيڪب آباد ۾، جنهن کي دنيا جو گرم ترين شهر سڏيو ويو آهي، 40,000 کان وڌيڪ ماڻهو عارضي پناهه گاهه ۾ رهن ٿا، خوراڪ تائين محدود رسائي آهي، 31 آگسٽ تائين ٻوڏ سبب 19 ڄڻا فوت ٿي چڪا آهن[39].

ٻوڏ دوران، منڇر ڍنڍ اوور فلو ٿي وئي، ۽ سيپٽمبر 2022 ۾ ان جي نيڪال جي مدد لاءِ ڪوششون ڪيون ويون[40].


سنڌ جي صوبائي حڪومت 16 سيپٽمبر 2022 تي مليريا جا 588 ڪيس، وڌيڪ 10,604 شڪي ڪيس، ڊائريا جا 17,977 ۽ چمڙي جي بيماري جا 20,064 ڪيس ظاهر ڪيا. 1 جولاءِ کان وٺي، ڪل 2,300,000 مريضن جو فيلڊ ۽ موبائل اسپتالن ۾ مليريا جو علاج ڪيو ويو آهي. 1 سيپٽمبر تي هڪ ئي ڏينهن ۾ دستن جا 90,000 ڪيس رپورٽ ٿيا[41].

پنجاب ۾ تازي ٻوڏ سبب 203 ماڻهو اجل جو شڪار ۽ 233 زخمي ٿيا آهن. [6] [42] 178,000 ايڪڙ زرعي زمين نشٽ ٿي وئي. [14]

آزاد ڪشمير

سنواريو

آزاد ڪشمير ۾ ٻوڏ سبب 47 ڄڻا فوت ٿي ويا. 31 جولاءِ تي پونڇ ضلعي ۾ ڇت ڪرڻ سبب 10 ڄڻا فوت ۽ 4 زخمي ٿي پيا.

پاڪستان ۾ ٻوڏن جي فهرست

سنواريو

پاڪستان ۾ هيٺيون ٻوڏون آيون

  • 1942ع ۾ هندستان -پاڪستان ۾ ٻوڏ آئي جنهن کي سنڌ ۾ ڪاري ٻوڏ ڪوٺيو وڃي ٿو.
  • 1956ع واري ٻوڏ ۾ بہ سنڌ متاثر ٿي[43]
  • 1976ع ۾ ساوڻ جي مينهن سبب وڏي ٻوڏ آئي ۽ سنڌ سڄي متاثر ٿي پر خاص طور دادو ضلعو جي جوهي تعلقو جي ڪاڇو واري علائقي ۾ بلوچستان جي بارشن جو پاڻي گاج ندي وسيلي سنڌ ۾ آيو جنهن ۾ دادو تعلقو بہ متاثر ٿيو.

" 1995ع ۾ ساوڻ جي شديد بارشن ۾ درياھ، واھ اٿليا پر وقت سر برساتون بند ٿي ويون پر بلوچستان ۾ گھڻين برساتن سبب گاج ندي دادو ضلعو جي جوهي تعلقو جي ڪاڇو واري علائقي ۾ وهي آئي جنهن سبب  بچاءُ بند ٽُٽو ۽ جوهي تعلقي ۾ وڏي تباهي مچائي ڇڏي. صرف جوهي شهر بچيو هو.

  • 2003ع ۾ سنڌ ساوڻ جي وڌيڪ بارشن سبب ٻوڏ واري صورتحال پيدا ٿي وئي هئي جنهن ۾ سنڌ سخت متاثر ٿي.
  • 2007ع ۾ جي ٻوڏ ۾ سنڌ سان  خيبر پختونخوا شديد متاثر ٿيا
  • 2009ع ۾  ٻوڏ سبب پاڪستان جي ٻين صوبن سان گڏ سنڌ بہ خطرناڪ حد تائين متاثر ٿي. سنڌ کي درياهي ٻوڏ بلڪل ٻوڙي ڇڏيو.
  • 2010ع جي بارشن سبب  پاڪستان جي ٻين صوبن کان علاوه درياهي ٻوڏ جي ڪري. سنڌو درياھ جي ٻنهي پاسن ۾ علائقا ٻُڏا پر ڪشمور ڪنڌڪوٽ کان درياهي بند ٽٽڻ سبب سنڌوءَ جو ساڄو ڪنارو ڪشمور ڪنڌڪوٽ کان وٺي منڇر ڍنڍ تائين علائقا متاثر ٿيا.[44]
  • 2011ع ۾ بہ ٻوڏ آئي جنهن سنڌ کي وڏو بقصان ڏنو.
  • 2011ع کان پوء بہ هلڪيون درياهي ٻوڏون هر سال ايئديون رهيون پر انهن ۾ ڪو خاص نقصان ٿيو پر 2022ع ۾ ساوڻ جي شديد برساتن پاڪستان جي سڀني صوبن کي متاثر ڪيو پر سنڌ ۽ بلوچستان ۾ هن ٻوڏ ۾ تمام وڏي تباهي مچائي ڇڏي.
  1. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named LAKE
  2. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named REUTERS
  3. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named dawn10b
  4. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Bloomberg10b
  5. حوالي جي چڪ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named wsj
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 Zahid Gishkori (26 آگسٽ 2022). "Deadly floods claim over 1,000 lives, affects 1/5th Pakistan". سماء ٽي وي. https://www.samaaenglish.tv/news/amp/40015437. 
  7. "Flooding kills nearly 1,000 in Pakistan". EFE. 25 آگسٽ 2022. https://www.efe.com/efe/english/world/flooding-kills-nearly-1-000-in-pakistan/50000262-4872814. 
  8. "Officials:Floods kill 777 in Pakistan over last 2 months". دي واشنگٽن پوسٽ. 22 اگست 2022. https://www.washingtonpost.com/world/officials-floods-kill-777-in-pakistan-over-last-2-months/2022/08/22/b6a4f5fc-2228-11ed-a72f-1e7149072fbc_story.html. 
  9. "At least 357 dead, 408 injured due to rains, flash floods in Pakistan". laprensalatina.com. 
  10. "Pakistan floods have affected over 30 million people: climate change minister". 27 August 2022. https://www.reuters.com/world/asia-pacific/pakistan-floods-have-affected-over-30-million-people-climate-change-minister-2022-08-25/. 
  11. 11.0 11.1 Zoha Tunio. "After Unprecedented Heatwaves, Monsoon Rains and the Worst Floods in Over a Century Devastate South Asia". وقت 14 August 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 27 August 2022. 
  12. M Waqar Bhatti. "Climate change blamed for above normal rains in Sindh, Balochistan". دی نیوز. https://www.thenews.com.pk/print/983748-climate-change-blamed-for-above-normal-rains-in-sindh-balochistan. 
  13. "Deadly heat wave in India and Pakistan was 30x more likely due to climate change, scientists say". https://www.weforum.org/agenda/2022/06/deadly-heat-wave-in-india-and-pakistan-was-30x-more-likely-due-to-climate-change-scientists-say/. 
  14. 14.0 14.1 14.2 "Pakistan: 2022 Monsoon Floods – Situation Report No. 03: As of 26 اگست 2022". ReliefWeb. 
  15. "Flood toll tops 800 in Pakistan's 'catastrophe of epic scale'". France 24. 24 اگست 2022. https://amp.france24.com/en/live-news/20220824-flood-toll-tops-800-in-pakistan-s-catastrophe-of-epic-scale. 
  16. "Quetta declared calamity-hit as heavy rains lash Balochistan | the Express Tribune". The Express Tribune. 5 جولائی 2022. https://tribune.com.pk/story/2364822/quetta-declared-calamity-hit-as-heavy-rains-kill-at-least-25-in-balochistan. 
  17. "Three women killed in Quetta rain-related incidents". The News International. 
  18. "Heavy rains flood low-lying areas of Quetta". Dunya News. حاصل ڪيل 5 اگست 2022.  Check date values in: |access-date= (مدد)
  19. "Pakistan floods: 'I lost everything'" (en-GB ۾). BBC News. 2022-08-10. https://www.bbc.com/news/world-asia-62469448. 
  20. "کوئٹہ آفت زدہ علاقہ قرار، ایمرجنسی نافذ". 
  21. Sattar, Abdul. "Heavy monsoon rains leave 77 dead over 3 weeks in Pakistan" (en-US ۾). The Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/world/officials-heavy-rains-leave-17-dead-over-3-days-in-pakistan/2022/07/06/b676a62e-fd21-11ec-b39d-71309168014b_story.html. 
  22. "Five schoolgoing children swept away in flash flood". اي آر وائي نيوز. 24 August 2022. https://arynews.tv/six-schoolgoing-children-swept-away-in-flash-flood/amp/. 
  23. "Pakistan: Moment raging floods destroy and wash away iconic hotel in northwestern resort". اسڪائي نيوز. وقت 26 August 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 26 August 2022. 
  24. Nagri, Saleem Shahid | Jamil. "Floods, post-rain accidents kill 15 in GB, Balochistan". DAWN.COM. 
  25. Diameri, Roshan Din. "Four dead, serveral missing as flash floods wreak havoc in Ghizer, GB – SUCH TV". www.suchtv.pk. 
  26. "NDMA Floods (2022) SITREP - 2022 (Daily SITREP No 158 Dated 18th November, 2022)" (PDF). National Disaster Management Authority. حاصل ڪيل 27 November 2022. 
  27. "NDMA Floods (2022) SITREP - 2022 (Daily SITREP No 158 Dated 18th November, 2022)" (PDF). National Disaster Management Authority. حاصل ڪيل 27 November 2022. 
  28. "Sindh rains: Three children die as roof collapses in Kandhkot". اي آر وائي نيوز. https://arynews.tv/sindh-rains-three-children-die-as-roof-collapses-in-kandhkot/amp/. 
  29. "Pakistan: 2022 Monsoon Floods – Situation Report No. 03: As of 26 August 2022". ReliefWeb. وقت 26 August 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 26 August 2022.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  30. "Floods Cripple Sindh: PM To Visit Flood-Affected Areas Of Sindh Today". PTV. وقت 28 August 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 28 August 2022.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  31. "PM to pay aerial visit to flood-affected areas of Sindh". www.radio.gov.pk. وقت 28 August 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 28 August 2022.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  32. Mandhro, Sameer. "Khairpur Nathan Shah goes under water". The Express Tribune. وقت 3 December 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 3 December 2022.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  33. Miller, Brandon; Jones, Judson; Saifi, Sophia; Magramo, Kathleen (31 August 2022). "Pakistan's deadly floods have created a massive 100km-wide inland lake, satellite images show". CNN. https://www.cnn.com/2022/08/31/asia/pakistan-floods-forms-inland-lake-satellite-intl-hnk/. 
  34. "Johi, Mehar residents left to fend for themselves". The Express Tribune. حاصل ڪيل 2022-10-29. 
  35. Moderator, The Time News. "خيرپور ناٿن شاهه کي ٻڏندي 51 ڏينهن گذري ويا، اڪثر علائقا اڃا به پاڻي هيٺ، خوراڪ کٽي وئي". The Time News. حاصل ڪيل 2022-10-28. 
  36. "Johi, Mehar residents left to fend for themselves". The Express Tribune. حاصل ڪيل 2022-10-28. 
  37. "Khairpur Nathan Shah goes under water". The Express Tribune. حاصل ڪيل 2022-10-29. 
  38. Goldbaum, Christina; ur-Rehman, Zia; Hayeri, Kiana (2022-09-14). "In Pakistan's Record Floods, Villages Are Now Desperate Islands" (en-US ۾). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2022/09/14/world/asia/pakistan-floods.html. 
  39. Hassan, Syed Raza; Greenfield, Charlotte. "From furnace to flood: world's hottest city in Pakistan now under water". Reuters. حاصل ڪيل 28 November 2022. 
  40. Fihlani, Pumza; Fraser, Simon. "Pakistan floods: Officials struggle to stop biggest lake overflowing". BBC News. حاصل ڪيل 14 September 2022. 
  41. "Waterborne diseases spread among flood victims in Pakistan" (en-AU ۾). ABC News. 2022-09-16. https://www.abc.net.au/news/2022-09-16/waterborne-diseases-spread-among-flood-victims-in-pakistan/101450376. 
  42. Raheela Nazir (25 اگست 2022). "Pakistan monsoon rains, floods leave over 900 dead, international community urged for prompt assistance". شينهوا نيوز ايجنسي. https://english.news.cn/20220825/7f4b682742cb4dfeac7e129c82986fe4/c.html. 
  43. "History". www.pdma.gos.pk. حاصل ڪيل 2022-11-22. 
  44. "Pakistan Floods:The Deluge of Disaster - Facts & Figures as of 15 September 2010 - Pakistan | ReliefWeb". reliefweb.int. حاصل ڪيل 2022-09-18.