باب:توانائي

پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (ڊسمبر، 2024ع)

هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن.
مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن خودڪار ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪريو.


ڪورونا وائرس مرض 2019	اسلام	قرآن	جاگرافي	تاريخ	رياضيات	سائنس	معاشرو	طرزيات	فلسفو	مذهب	بابن جي فهرست

باب:توانائي

وڪيپيڊيا جي باب:توانائي تي ڀليڪار، توهان جو توانائي جي باري ۾ معلومات لاء اهم رستو. هن باب جو مقصد توهان کي توانائي سان لاڳاپيل سڀني موضوعن تائين رسائي ان جي سڀني شڪلن ۾ ڏيڻ آهي.

صفحي جو مواد:

چونڊيل مضمون • چونڊيل تصوير • چونڊيل سوانح عمري • ڇا توھان ڄاڻو ٿا؟ • عام تصويرون • اقتباس • لاڳاپيل پورٽل • وڪي پروجيڪٽ • اهم موضوع • زمرا • مدد • لاڳاپيل وڪيميڊيا

تعارف

توانائي (Energy) (قديم يوناني ٻوليءَ جي لفظ، "ἐνέργεια" (انرجيا يعني 'سرگرميءَ') مان نڪتل آهي، هڪ مقداري خاصيت آهي جيڪا ڪنهن جسم يا طبيعي نظام ڏانهن منتقل ڪئي ويندي آهي، جن کي ڪم جي ڪارڪردگيءَ ۽ گرمي ۽ روشنيءَ جي صورت ۾ سڃاڻي سگهجي ٿو. توانائي هڪ محفوظ مقدار آهي: "توانائي جي تحفظ جو قانون" ٻڌائي ٿو ته؛

"توانائي کي شڪل ۾ تبديل ڪري سگهجي ٿو، پر پيدا يا تباهه نه ڪيو وڃي سگھجي ٿو."

اڪائين جي عالمي نظام، انٽرنيشنل سسٽم آف يونٽس (SI) ۾ توانائي جي ماپ جي اڪائي جول (J) آهي.

توانائي جي شڪلن ۾ حرڪت واري شئي جي متحرڪ توانائي، ڪنهن شئي طرفان ذخيرو ٿيل امڪاني توانائي (مثال طور، ميدان ۾ ان جي جاء جي ڪري)، هڪ مضبوط شئي ۾ ذخيرو ٿيل لچڪدار توانائي، ڪيميائي عمل سان لاڳاپيل ڪيميائي توانائي ۽ تابڪاري توانائي، برقي مقناطيسي تابڪاري، نظام جي اندروني توانائي جيڪا ٿرموڊائنامڪس نظام ۾ موجود آهي ۽ باقي توانائي، ڪنهن شئي جي باقي ڪميت سان لاڳاپيل آهي، شامل آهن.

سڀئي جاندار مسلسل توانائي وٺن ٿا ۽ آزاد ڪن ٿا. ڌرتيءَ جي آبهوا ۽ ماحولياتي نظام جا عمل بنيادي طور تي سج مان نڪرندڙ تابڪاري توانائيءَ سان هلندا آهن. توانائي جي صنعت انساني تمدن کي ڪم ڪرڻ لاءِ گهربل توانائي فراهم ڪري ٿي، جيڪا اها توانائي وسيلن جهڙوڪ فوسل فيول، ايٽمي ايندھن ۽ قابل تجديد توانائي مان حاصل ڪري ٿي. (مڪمل مضمون...)

چونڊيل مضمون

ايران هڪ توانائي سپر پاور آهي ۽ پيٽروليم صنعت ان ۾ اهم ڪردار ادا ڪري ٿي. سال 2004ع ۾ ايران دنيا جي ڪل خام تيل جو 5.1 سيڪڙو (39 لک بيرل روزانو پيدا ڪندو هو)، جنهن مان 25 بلين آمريڪي ڊالر کان 30 بلين آمريڪي ڊالر جي آمدني پيدا ٿي ۽ ملڪ جو پرڏيهي ڪرنسي جو بنيادي ذريعو هو. سال 2006ع جي پيداوار جي سطح تي، تيل جي آمدني مجموعي گھربل پيداوار جي 18.7 سيڪڙو جي نمائندگي ڪئي.

بهرحال، ايران جي معيشت لاء هائيڊرو ڪاربن جي شعبي جي اهميت تمام گهڻي آهي. تيل ۽ گئس جي صنعت معاشي ترقي جو انجڻ رهيو آهي، سڌو سنئون عوامي ترقياتي منصوبن، حڪومت جي سالياني بجيٽ، ۽ پرڏيهي مٽاسٽا جي ذريعن جو اهم ذريعو رهيو آهي. مالي سال 2009ع ۾، هن شعبي جو حصو ڪل سرڪاري آمدني جو 60 سيڪڙو ۽ برآمدات ۽ پرڏيهي ڪرنسي آمدني ٻنهي جي ڪل سالياني قيمت جو 80 سيڪڙو هو. عالمي منڊي ۾ خام تيل جي قيمت ۾ گهٽتائي سبب تيل ۽ گئس جي آمدني متاثر ٿيندي آهي. اهو اندازو لڳايو ويو آهي ته پيٽروليم برآمد ڪندڙ ملڪن جي تنظيم (OPEC) جي ڪوٽا جي سطح تي (ڊسمبر 2004ع)، عالمي منڊي تي خام تيل جي قيمت ۾ هڪ ڊالر جي تبديلي ايران جي تيل جي آمدني کي هڪ ارب ڊالر تائين تبديل ڪري ڇڏيندو آهي.

سال 2012ع ۾، ايران، جيڪو روزانو 15 لک بيرل خام تيل برآمد ڪندو هو، پيٽروليم برآمد ڪندڙ ملڪن جي تنظيم ۾ ٻيو نمبر وڏو برآمد ڪندڙ هو. ساڳئي سال، ايران ۾ آفيسرن جو اندازو آهي ته سال 2015ع تائين ايران جي تيل ۽ گئس جي سالياني آمدني 250 ارب ڊالر تائين پهچي سگهي ٿي. ايران 2025ع کان اڳ تيل جي شعبي ۾ مجموعي طور تي 500 ارب آمريڪي ڊالر جي سيڙپڪاري ڪرڻ جو ارادو رکي ٿو.

چونڊيل تصوير

ڇا توهان کي خبر آهي؟

... ته، روس ۽ جرمني جي وچ ۾ 1,222 ڪلوميٽر ڊگهي نورڊاسٽريم (Nordstream) پائيپ لائين دنيا جي سڀ کان ڊگهي پاڻي هيٺ پائيپ لائين آهي؟
... ته، فوسل فيول پاور پلانٽس ۾ سڙيل ڪوئلي جي وڏي مقدار جي ڪري، اهي ايٽمي پاور پلانٽس کان وڌيڪ تابڪاري آلودگي جو سبب بڻجن ٿا؟
... ته، چين جي توانائي پاليسي ۾ 2010ع تائين 35 لک گهرن جي ڳوٺاڻن بجليءَ لاءِ قابل تجديد توانائي استعمال ڪرڻ شامل آهي؟
... ته، موجاوي ريگستان ۾ 354 ميگاواٽ SEGS سولر پاور پلانٽ (تصوير) دنيا جو سڀ کان وڏو سولر پاور پلانٽ آهي؟
... ته، پيٽروليم جا ڄاتل ذخيرا عام طور تي لڳ ڀڳ 1.2 ٽريلين بيرل يا 3.74 ٽريلين بيرل آهن جيڪڏهن تيل جي ريتن کي شامل ڪيو وڃي؟
... ته، صنعتي انقلاب جي شروعات کان وٺي گرين هائوس گيس ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ جي مقدار تقريبن 280 حصن في ملين کان وڌي 380 پي پي ايم تائين ٿي چڪي آهي. يعني 35.71 سيڪڙو جو واڌارو. سال 1750ع ۾ دنيا جي آبادي 79 ڪروڙ 10 لک هئي. 30 جون 2007ع تي دنيا جي اندازي مطابق آبادي 6 ارب 60 ڪروڙ ماڻهو هئي. اهو 734.39 سيڪڙو جو اضافو آهي؟
... ته، 1990ع جي ڏهاڪي ۾ بوگين وائل (Bougainville) جي تڪرار ۾، جزائر تيل جي فراهمي کان ڪٽيل هڪ بندش سبب ناريل جو تيل استعمال ڪيو انهن جي گاڏين کي ٻارڻ لاءِ؟
...ته، پيٽروليم برآمد ڪندڙ ملڪن جي تنظيم (OPEC) ڪيترن ئي مبصرن طرفان هڪ ڪارٽيل سمجهيو ويندو آهي؟

چونڊيل سوانح عمريون

جيمس ڪلرڪ ميڪسويل (13 جون 1831 - 5 نومبر 1879ع) هڪ اسڪاٽش رياضي دان ۽ نظرياتي طبيعيات دان هو. هن جي سڀ کان اهم ڪاميابي هئي مساواتن جو هڪ مجموعو تيار ڪيو، جنهن کي ميڪسويل جي مساواتن جو نالو ڏنو ويو؛ جنهن پهريون ڀيرو بجليءَ ۽ مقناطيس جي بنيادي قانونن کي متحد انداز ۾ بيان ڪيو. طبيعيات ۾ ميڪسويل جي تعاون کي ڪيترن ئي ماڻهن طرفان، آئزڪ نيوٽن ۽ البرٽ آئن اسٽائن جي جيترو سمجهيو ويندو آهي.

ميڪسويل ڪيمبرج يونيورسٽي ۾ رياضي ۾ گريجوئيشن ڪرڻ کان اڳ، ايڊنبرگ يونيورسٽي ۾ قدرتي فلسفي، اخلاقي فلسفو ۽ ذهني فلسفي جو اڀياس ڪيو، جتي هن پنهنجي ڪيريئر جو گهڻو حصو سنڀاليو. هن مقناطيسي انڊڪشن تي مائيڪل فيراڊي جي ڪم تي تعمير ڪيو، جاميٽري ۽ الجبراء جي عناصر کي استعمال ڪندي اهو ظاهر ڪرڻ لاء ته برقي ۽ مقناطيسي ميدان خلا ۾، لهرن جي صورت ۾ ۽ روشني جي مسلسل رفتار تي سفر ڪن ٿا. آخرڪار، 1861ع ۾، ميڪسويل اهو تجويز ڪيو ته روشني هڪ ئي وچولي ۾ اڻڄاڻن تي مشتمل آهي جيڪا برقي ۽ مقناطيسي رجحان جو سبب آهي. ساڳئي سال هن کي رائل سوسائٽيءَ جو ميمبر چونڊيو ويو.

سال 1864ع ۾ ميڪسويل، رائل سوسائٽيءَ کي مقالو پيش ڪيو جيڪي هاڻي ميڪسويل جي مساواتن جي نالي سان مشهور آهن. اهي مجموعي طور تي ٻنهي برقي ۽ مقناطيسي شعبن جي رويي ۽ انهي سان گڏ انهن جي معاملي سان رابطي کي بيان ڪن ٿا.

موجوده واقعا

خبرن ۾

عام تصويرون

وڪيپيڊيا تي توانائي سان لاڳاپيل مختلف مضمونن مان هيٺيون تصويرون آهن.

اقتباس

لاڳاپيل پورٽل

وڪي منصوبا

وڪي منصوبا توانائي سان ڳنڍيل آهن:

وڪي پروجيڪٽ توانائي
آئل ميگا پروجيڪٽ ٽاسڪ فورس

ٻيا وڪي پروجيڪٽ جيڪي شايد دلچسپي جا هجن: * وڪي پروجيڪٽ ماحول

وڪي پروجيڪٽ ٽيڪنالاجي
وڪي پروجيڪٽ سوانح حيات

مکيه موضوع

مکيه زمرا

درجه بندي برائوزر

سڃاتل مواد

فوسل ايندھن
ڪوئلي جي کوٽائي
اينٿراسائٽ
لگنائيٽ
ڪوئلي تي هلندڙ پاور پلانٽ
صاف ڪوئلي ٽيڪنالاجي
ڪوئلي جي گئس
پيٽروليم
پيٽرول
ڊيزل
ٻارڻ جو تيل
مائع پيٽروليم گيس
تيل جا ذخيرا
چوٽي جو تيل
هوبرٽ چوٽي جو نظريو
پيٽروليم صنعت
تيل پليٽ فارم
آئل ريفائنري
تيل جا ٽينڪر
پائپ لائن ٽرانسپورٽ
ڀرڻ واري اسٽيشن
تيل جون قيمتون
پيٽروليم سياست
پيٽرو-جارحيت
غير روايتي تيل
قدرتي گئس:
گئس ٽربائن
مائع قدرتي گئس
قدرتي گئس جي قيمت
ماحولياتي اثر
گلوبل وارمنگ
ڪاربن نشان
گرين ها‍ؤس اثرات

Sea level rise

Ocean acidification

Flue gas emissions

Renewable energy

Solar power

Photovoltaic electricity Solar panel Solar hot water Solar central heating Solar thermal collector Active solar Passive solar Solar thermal energy

Biofuels Biomass Biogas Wood gas Bioethanol Biomethanol BioDME Biodiesel Vegetable oil fuel

Hydropower Hydroelectricity Small hydro Tidal power Wave power Water turbine Deep lake water cooling Ocean Thermal Energy Conversion

Wind power Wind turbine Wind farm

Geothermal power Hot dry rock (EGS) Geothermal heat pump Earth warming tubes

Nuclear energy

Nuclear power Nuclear power station Nuclear reactor AGR BWR CANDU PWR RBMK Nuclear fuel Uranium mining Nuclear chain reaction Nuclear reprocessing Nuclear waste Nuclear accidents Nuclear decommissioning Nuclear proliferation Nuclear energy policy Nuclear power debate

Radioactivity Irradiation Radioactive contamination

Fusion power Inertial fusion power plant Tokamak Joint european torus ITER Cold fusion Polywell

Energy conservation

Low energy building Zero energy building Passive house Passive solar building Superinsulation Heat recovery ventilation Building automation Over illumination Low energy lighting

Transport Telecommuting Public transport Ride sharing Electric vehicle Hybrid vehicle Regenerative brake Flexible-fuel vehicle Fuel economy

Business Action on global warming Carbon emissions trading

Society 2000 Watt society Low-carbon economy Hydrogen economy Carbon tax Carbon offset Oil phase out in Sweden

Politics and Economics

Issues World resources & consumption World carbon emissions Climate change action Kyoto Protocol Industrialisation Energy economics Petroleum politics Anti-nuclear movement Fuel poverty Energy security Energy superpowers Energy policy Renewable energy commercialization

Organizations IPCC International Energy Agency Nuclear Energy Agency International Atomic Energy Agency Renewables Policy Network OPEC Gas Exporting Countries Forum AP6 Global Wind Energy Council World Business Council for Sustainable Development International Solar Energy Society

Accounting EROEI Embodied energy Energy quality Environmental Accounting Energy analysis Energy cannibalism Life cycle analysis Energy balance Net energy gain Emergy

Energy in science

Thermodynamics

Heat transfer

Thermal energy

Chemical energy

Electrical energy

Radiant energy

Nuclear energy

Photon

2020s in sustainable energy research

Laws of thermodynamics

Kinetic energy

Potential energy

Conservation of energy

Mechanical work

Electromagnetism

Quanta

Chemical thermodynamics

Biological thermodynamics

Geothermal energy

Dark energy

Electrical power industry

Electricity generation

Power station

Cogeneration

Distributed generation

Microgeneration

Grid energy storage

Electricity distribution

Electricity market Electric power transmission Electrical substation Transformer Electricity meter Energy demand management Intermittent power sources Electric utility Grid (electricity)

Energy storage and conversion

Energy storage

Battery Flow battery Hydrogen Ammonia (NH3) Compressed air energy storage Thermal energy storage Hydroelectric energy storage Flywheel energy storage

Energy conversion Electric motor Fuel cell Internal combustion engine Jet engine Maglev propulsion Rocket engine Sails Solar cell Steam engine Generator

Turbine.

Major categories:

National energy supply, use & conservation

Energy by country National electricity sector

Electric power by country Politics, economics, environment

Climate change Energy conservation Energy economics Energy crises Energy development Energy policy Peak oil Energy sources

Fuels Biofuels Fossil fuels Fusion power Nuclear technology

Renewable energy Energy conversion Electric power Energy storage Energy-related design

Electric vehicles Hybrid vehicles Low-energy building Solar design Scientific usage

Heat transfer

Thermodynamics

Units of energy

مدد

Puzzled by energy? Can't answer your question? Don't understand the answer?

Ask at the reference desk Read the Wikipedia help pages For further ideas, to leave a comment, or to learn how you can help improve and update this portal, see the talk page.

لاڳاپيل وڪيميڊيا

هيٺ ڏنل وڪيميڊيا فائونڊيشن سسٽر پروجيڪٽ هن موضوع تي وڌيڪ مهيا ڪن ٿا:

Commons: مفت ميڊيا مخزن
Wikibooks: مفت درسي ڪتاب ۽ دستورالعمل * Wikidata: مفت ڄاڻ جو بنياد
Wikinews: مفت مواد جي خبرون
Wikiquote: حوالن جو مجموعو
Wikisource: مفت مواد لائبريري
Wikiversity: مفت سکيا جا اوزار
Wiktionary: لغت ۽ مخزن العلوم

وڪيپيڊيا کي پورٹل استعمال ڪندي دريافت ڪريو.