ابن رشد
ابن رشد | |
---|---|
(عربي ۾: ابن رُشد) | |
معلومات شخصيت | |
ڄم جو نالو | (عربي ۾: أبو الوليد محمد بن أحمد بن محمد بن رشد) |
ڄم | 14 اپريل 1126 [1] |
موت | 10 ڊسمبر 1198 (72 سال)[1] |
ڌرم | اسلام [1] |
عملي زندگي | |
پيشو | فلسفي [1]،طبيب [1]،جج [1]،ليکڪ [2] |
مادري ٻولي | عربي ٻولي |
ڪم جي ٻولي | عربي ٻولي [3] |
دلچسپي | اسلامي فلسفو ،فلڪيات ،فقه ،طب ،لسانيات ،رياضي ،علم ڪلام ،جاگرافي |
مؤثر | ارسطو [1]،محمد ،افلاطون ،امام غزالي ،ابن باجه ،الفارابي ،ابن سينا |
ترميم |
اندلس جو هي مشهور معروف عالم، فاضل، فلسفي، فقہ ۽ حاذق حڪيم ابوالوليد محمد بن احمد بن محمد المعروف ”ابن رشد“ 9 صفر المظفر 560ھ (1164ع) تي قرطبه ۾ پيدا ٿيو. سندس خاندان وڏيءَ پهچ وارو ۽ علم دوست هو. اهڙي سلجهيل ماحول ۾ ابن رشد، ابتدائي سکيا سان گڏ فقه ۽ طب ۾ پڻ خاصي مهارت حاصل ڪئي. وڌيڪ سمجهه ڀريو ٿيڻ سان مشهور فلسفي ۽ طبيب ابن طفيل (1101-1158ع) جي مشوري موجب مراڪش ويو، جتي سرڪاري اعزازن سان سرشار ٿيو ۽ سندس ئي صلاحن سان ارسطو (384-322 ق.م) جي مشهور ڪتابن جون شرحون لکڻ لڳو.
ابن رشد، ڪجهه وقت لاءِ آشبيله ۽ قرطبه ۾ ”قاضي“ به ٿي رهيو. مراڪش جي سلطان ابن يوسف کيس 578ھ/ 1182ع ۾ شاهي خاندان جو طبيب مقرر ڪيو. ستت ئي سندس صلاحيتن جي واکاڻ وڌي، جنهنڪري قرطبه ۾ ”قاضي القضات“ جي ڪرسي سنڀاليائين. پاڻ هڪ وڏو داناءُ ۽ بردبار شخص هو، جنهنڪري ارسطو (Aristole) جي علمي، ادبي ۽ فلسفيانه نظرين جي شرحن لکڻ کان علاوه ”افلاطون“ (427 ق. م/ 347 ق. م) جي جڳ مشهور ڪتاب ”جمهوريت“ جي شرح به قلمبند ڪيائين. ان کانسواءِ امام غزاليرح (1058-1111ع) جي جواب ۾ ”تهافته التهافته“ نالي ڪتاب به لکيائين. اهڙيءَ طرح فقه جي سلسلي ۾ ”ندايته المجتهد“، طب ۾ ”الڪليات“ ۽ مذهب ۽ فلسفي جي موافقت ۾ وري ”فصل المبقال“ ۽ ”ڪشف المناهج“ نالن سان ڪتاب به لکيائين، جيڪي سندس غير فاني شاهڪار ڪتاب چيا وڃن ٿا. سندس اها دعويٰ هئي ته ”حقيقت ۾ مذهب فلسفي حقيقتن جو چِٽو اظهار آهي، جنهن جي مخالفت مسلمان عالمن توڙي عيسائي پادرين وڏي زور شور سان ڪئي آهي.“ پاڻ عقليت پسند وحدت الوجودي هو ۽ اجتماعي عقل کي اخلاق جو معيار قرار ڏئي ٿو.
هڪ اندازي مطابق ابن رشد چاليهه ڪتاب قلمبند ڪيا. 1198ع ۾ جيل مان آزاد ٿي ٻيهر تصنيف ۽ تاليف کي پنهنجو مشغلو بڻايائين. سلطان منصور سندس جوڳو قدر ڪندي کيس وڏي عزت وارو مرتبو ڏنو. آخر ٿورن ڏينهن بعد 595ھ/ 1198ع ۾ وفات ڪيائين. سندس لکيل ڪتاب جيتوڻيڪ اڄ ڏسڻ لاءِ به موجود نه آهن، صرف دنيا جي مختلف زبانن ۾ انهن جا ترجما، سندس ياد تازي ڪندا رهن ٿا. ان ۾ ڪو به مبالغو نه آهي، ته علم جي اعتبار کان، مشهور فلسفي ارسطو کان پوءِ ابن رشد کي اهميت حاصل آهي.[4]
ابن رشد Averroes | |
---|---|
اسپين جي شھر قرطبہ(Córdoba) ۾ ابن رشد (Averroes) جو مجسمو. | |
پيدائش | 1126 قرطبہ ،اندلس (اسپين).الموراوي امارات |
وفات | 11 December 1198 (aged 72 years) مراڪش، مغرب، الموحد خلافت |
عهد | اسلام جو سونھري دؤر |
علائقو | اسلامي فلسفو |
مڪتبه فڪر | ارسطو جو فلسفو، مالڪي فقہ |
شعبه عمل |
اسلامي دينيات، اسلامي اصول قانون، طب، فلڪيات،طبعيات ۽ لغات |
اهم نظريا |
اسلام ۽فلسفي ۾ تعلق، دليل۽ الھام ۾ مطابقت، ڏاھپ جي مرڪزيت |
متاثر شخصيتون
|
حوالا
سنواريو- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 مصنف: Paul de Roux — عنوان : Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays — اشاعتدوم — جلد: 1 — صفحہ: 188 — ناشر: Éditions Robert Laffont — ISBN 978-2-221-06888-5
- ↑ full work available at URL: https://www.bartleby.com/lit-hub/library — مدیر: Charles Dudley Warner — عنوان : Library of the World's Best Literature
- ↑ CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/8359011
- ↑ ابن رشد : (Sindhianaسنڌيانا)