علم ڪلام، اڪثر ڪري "ڪلام" طور مختصر ڪيو ويندو آهي، اسلامي عقيدن جو علمي يا فلسفياڻو مطالعو آهي.[1] ان کي اها سائنس به چئي سگهجو ٿا جيڪا اسلام جي بنيادي عقيدن جو مطالعو ڪري، انهنجي درستگي ثابت ڪري ء انهن بابت شڪ کي رد ڪري.[2]

علم ڪلام اسلام جي اصولن کي قائم ڪرڻ ۽ فلسفي جي شڪ ڪندڙن جي خلاف دفاع ڪرڻ جي ضرورت مان پيدا ٿيو.[3] [4]

لفظ ڪلام جو مطلب آهي "تقرير"، "لفظ"، يا "گالھہ". اتي ڪيتريون ئي ممڪن تشريحون آهن ته هن نظم کي اصل ۾ ائين ڇو سڏيو ويو؛ هڪ اهو آهي ته هن نظم ۾ سڀ کان وڏو تڪرار، هجري جي ٻي ۽ ٽين صدي عيسويءَ ۾، ان ڳالهه تي آهي ته ڇا ”خدا جو ڪلام“ "ڪلام الله"، جيئن قرآن مجيد ۾ نازل ٿيو آهي، خدا جي هڪ ابدي صفت آهي ۽ ان ڪري پيدا نه ڪيو ويو آهي، يا ڇا اهو لفظ ٺاهيل آهي.[3] [5]

علم ڪلام جي عالم کي "متڪلم" چيو ويندو آهي، هڪ ڪردار جيڪو اسلامي فيلسوفن ۽ فقهائن کان ممتاز آهي.[6]

  1. Mutahhari, Murtada; Qara'i, 'Ali Quli (translator). "An Introduction to 'Ilm al-Kalam". muslimphilosophy. حاصل ڪيل 29 March 2018. 
  2. Mutahhari, Murtadha. "An Introduction to Ilm al-Kalam". حاصل ڪيل 2023-10-31. For a definition of 'ilm al-kalam, it is sufficient to say that, "It is a science which studies the basic doctrines of the Islamic faith (usul al-Din). It identifies the basic doctrines and seeks to prove their validity and answers any doubts which may be cast upon them." 
  3. 3.0 3.1  • Treiger, Alexander (2016). "Part I: Islamic Theologies during the Formative and the Early Middle period - Origins of Kalām". in Schmidtke, Sabine. The Oxford Handbook of Islamic Theology. Oxford and New York: Oxford University Press. pp. 27–43. doi:10.1093/oxfordhb/9780199696703.013.001. ISBN 9780199696703. https://books.google.com/books?id=70wnDAAAQBAJ&pg=PA27. 
  4. Madeleine Pelner Cosman, Linda Gale Jones, Handbook to Life in the Medieval World, p. 391. ISBN 1438109075
  5. "Kalām". Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Leiden: Brill Publishers. ISBN 978-90-04-16121-4. doi:10.1163/1573-3912_islam_COM_0421. مورخہ |archive-url= requires |archive-date= (مدد) تي اصل|archive-url= requires |url= (مدد) کان آرڪائيو ٿيل. 
  6. Clinton Bennett, The Bloomsbury Companion to Islamic Studies, p. 119. ISBN 1441127887