Islamic State – West Africa Province سان ڀل نہ کائو.

بوڪو حرام (Boko Haram) سرڪاري طور تي جماعت اهل سنت للدعوة والجهاد [1] ( عربي ٻولي: جماعة أهل السنة للدعوة والجهاد[2] هڪ اسلامي جهادي تنظيم آهي جيڪا اتر اوڀر نائيجيريا ۾ سرگرم آهي ۽ چاڊ، نائيجر، اتر ڪيمرون ۽ مالي ۾ پڻ سرگرم آهي.[3] سال 2016ع ۾، گروپ ورهايو ويو، جيڪو اسلامي رياست جي اولهه آفريڪا صوبي جي نالي سان مشهور آهي. جنهن جي نتيجي ۾ هڪ دشمني گروهه جي ابتڙ آهي.

جنوري 2015ع ۾ بوڪو حرام جي وڌ ۾ وڌ حد ڳاڙهي سرمئي رنگ ۾ ڏيکاريل

سال 2002ع ۾ محمد يوسف پاران قائم ڪيل، گروپ جي اڳواڻي ابوبڪر شيڪائو سال 2009ع کان وٺي سال 2021ع ۾ سندس موت تائين ڪئي، جيتوڻيڪ اهو سال 2009ع م يوسف جي موت کان پوء ٻين گروپن ۾ ورهايو ويو.[4] جڏهن گروپ پهريون ڀيرو ٺهرايو ويو، انهن جو بنيادي مقصد "پاڪ ڪرڻ" هو، مطلب ته اتر نائيجيريا ۾ اسلام کي ڦهلائڻ.[5] جهاد کي دير ٿيڻ گهرجي جيستائين اهو گروهه نائجيريا جي حڪومت کي ختم ڪرڻ لاء ڪافي مضبوط نه هو.[6] گروپ اڳ ۾ ئي پاڻ کي داعش سان ڳنڍيو هو.[7] [8] اهو گروپ پنهنجي بربريت جي ڪري مشهور آهي،[9] ۽ سال 2009ع ۾ بغاوت شروع ٿيڻ کان وٺي، بوڪو حرام، پوليس، هٿياربند فوجن ۽ عام ماڻهن جي خلاف مسلسل حملن ۾، هزارين ماڻهو ماريا ویا آهن. ان جي نتيجي ۾ 3,00,000 کان وڌيڪ ٻارن جي موت ٿي چڪي آهي.[10] ۽ 2.3 ملين پنهنجن گهرن مان بي گهر ٿيا آهن.[11] بوڪو حرام علائقائي خوراڪ جي بحران ۽ ڏڪار ۾ پن حصو ورتو آهي.[9]

سال 2002ع ۾ ان جي ٺهڻ کان پوء، بوڪو حرام جي وڌندڙ شدت پسندي نائجريائي فوج پاران دٻائڻ واري آپريشن ۽ جولاء 2009ع ۾ ان جي اڳواڻ محمد يوسف جي قتل جو سبب بڻيو.[12] ان جي غير متوقع بحالي، سيپٽمبر 2010ع ۾ بوچي ۾ وڏي جيل جي توڑن کان پوء، وڌندڙ حملن سان گڏ تی. شروعاتي طور تي نرم هدفن جي خلاف، پر ترقي ڪندي سال 2011ع ۾ پوليس عمارتن ۽ ابوجا ۾ گڏيل قومن (UNO) جی آفيس تي خودڪش بم ڌماڪا شامل آهن.

بوڪو حرام سال 2014ع ۾ 6,600 کان وڌيڪ ماڻهن کي قتل ڪيو.[13] [14] گروپ قتل عام ڪيو آهي جنهن ۾ فيبروري 2014ع ۾ 59 اسڪولي ڇوڪرن کي باهه ڏئي قتل ڪرڻ ۽ اپريل 2014ع ۾ چبوڪ، بورنو رياست، نائيجيريا ۾ 276 اسڪول جي ڇوڪرين جو اغوا شامل آهي. سيڪيورٽي سروسز ۾ بدعنواني ۽ انساني حقن جي خلاف ورزي انهن پاران ڪيل بدامني کي منهن ڏيڻ جي ڪوششن کي روڪيو آهي.[15] [16]

سال 2014ع جي وچ ۾، ويڙهاڪن پنهنجي گهر واري رياست بورنو ۾ ۽ ان جي آس پاس جي علائقي تي، جنوري 2015 ۾، اندازي مطابق 50,000 چورس ڪلوميٽر (20,000 چورس میل) ڪنٽرول حاصل ڪيو، پر رياست جي راڄڌاني، ميدوگوري تي قبضو نه ڪيو، جتي گروپ اصل ۾ ٻڌل هو.[17] 7 مارچ 2015ع تي، بوڪو حرام جي اڳواڻ ابوبڪر شيڪائو اسلامڪ اسٽيٽ آف عراق اينڊ دي ليونٽ سان بيعت ڪئي. سيپٽمبر 2015ع ۾، نائيجيريا جي دفاعي هيڊ ڪوارٽر ۾ انفارميشن جي ڊائريڪٽر اعلان ڪيو ته سڀئي بوڪو حرام ڪيمپ تباهه ٿي ويا آهن پر گروپ کان حملا جاري آهن.[18] سال 2019ع ۾، نائيجيريا جي صدر، محمدو بوهاري، دعوي ڪئي ته بوڪو حرام کی "ٽيڪنيڪل طور تي شڪست" تی وئی آهي.[19]

  1. "Sayyid Qutb and Nearness With Rafidees: Nawab Safawi Al-Shi'iyy". www.ikhwanis.com. حاصل ڪيل 2021-08-20. 
  2. "Is Islamic State shaping Boko Haram media?". BBC News. حاصل ڪيل 24 September 2015. 
  3. Bureau of Counterterrorism. "Country Reports on Terrorism 2013". U.S. Department of State. حاصل ڪيل 7 August 2014. 
  4. "Boko Haram". Encyclopædia Britannica. حاصل ڪيل 2 September 2014. 
  5. "Islamic Movement in Nigeria: The Iranian-inspired Shia group" (en-GB ۾). BBC News. 2019-08-04. https://www.bbc.com/news/world-africa-49175639. 
  6. Zenna, Jacob; Pierib, Zacharias (Summer 2017). "How much Takfir is too much Takfir? The Evolution of Boko Haram's Factionalization.". Journal for Deradicalization (11): 291. ISSN 2363-9849. https://journals.sfu.ca/jd/index.php/jd/article/download/107/90. Retrieved 6 March 2021. 
  7. "IS welcomes Boko Haram allegiance: tape". AFP. حاصل ڪيل 12 March 2015. "IS welcomes Boko Haram allegiance: tape".
  8. "Nigeria's Boko Haram pledges allegiance to Islamic State". BBC News. 7 March 2015. https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-31784538. "Nigeria's Boko Haram pledges allegiance to Islamic State".
  9. 9.0 9.1 Matfess, Hilary. "Boko Haram: History and Context". Oxford Research Encyclopedia of African History. ISBN 978-0190277734. doi:10.1093/acrefore/9780190277734.013.119. حاصل ڪيل 2020-12-07. Matfess, Hilary (2017).
  10. "Northeast Nigeria conflict killed more than 300,000 children: UN". Al Jazeera. 24 June 2021. https://www.aljazeera.com/news/2021/6/24/northeast-nigeria-conflict-killed-more-than-300000-children-un. 
  11. "Nigeria's Boko Haram Kills 49 in Suicide Bombings". www.nytimes.com. وقت 2015-11-21 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. 
  12. Cook, David. "The Rise of Boko Haram in Nigeria". Combating Terrorism Center. وقت 27 March 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 27 March 2019. 
  13. "Nigerian troops were denied guns to fight Boko Haram – Buhari". Vanguard (Nigeria). حاصل ڪيل 18 November 2015. 
  14. Rose Troup Buchanan (18 November 2015). "Isis overtaken by Boko Haram as world's deadliest terror organisation". The Independent. https://www.independent.co.uk/news/world/africa/boko-haram-overtakes-isis-as-worlds-deadliest-terror-organisation-a6737761.html. 
  15. Glenn Kessler (19 May 2014). "Boko Haram: Inside the State Department debate over the 'terrorist' label". The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/blogs/fact-checker/wp/2014/05/19/boko-haram-inside-the-state-department-debate-over-the-terrorist-label/. Glenn Kessler (19 May 2014).
  16. "Nigeria: Boko Haram Attacks Likely Crimes Against Humanity". Human Rights Watch. حاصل ڪيل 6 August 2014. "Nigeria: Boko Haram Attacks Likely Crimes Against Humanity".
  17. "Boko Haram is now a mini-Islamic State, with its own territory". The Telegraph (London). 10 January 2015. https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/nigeria/11337722/Boko-Haram-is-now-a-mini-Islamic-State-with-its-own-territory.html. 
  18. Nnenna Ibeh. "Boko Haram camps 'wiped out' – Nigerian military". Premium Times. حاصل ڪيل 10 September 2015. 
  19. Searcey, Dionne (2019-09-13). "Boko Haram Is Back. With Better Drones." (en-US ۾). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2019/09/13/world/africa/nigeria-boko-haram.html.