ليما

نظر ھيٺ مضمون the capital of Peru تي آهي. ٻين استعمالن جي لاءِ ليما (سلجھائپ) ڏسو.

ليما ( /ˈliːmə/ LEE-mə ؛ Spanish pronunciation: [ˈlima])، بنياد سال 1535ع ۾ سيوداد دي لاس ريئس Ciudad de) los Reyes) ( "بادشاهن جو شهر" لاءِ اسپينش لفظ)، پيرو جو گاديءَ جو هنڌ ۽ سڀ کان وڏو شهر آهي. اهو ملڪ جي مرڪزي ساحلي حصي جي ريگستاني علائقي ۾، پئسفڪ سمنڊ کي نظر ڪندي، چلون (Chillon)، ريماڪ (Rímac) ۽ لورین (Lurín) ندين جي وادين ۾ واقع آهي. هن شهر کي پيرو جو سياسي، ثقافتي، مالي ۽ تجارتي مرڪز سمجهيو ويندو آهي. ان جي جيو اسٽريٽجڪ اهميت جي ڪري، گلوبلائيزيشن ۽ ورلڊ سٽيز ريسرچ نيٽورڪ ان کي "بيٽا" ٽائر سٽي طور درجه بندي ڪيو آهي.

لیما Ciudad de Los Reyes (بادشاھن جو شھر)
گاديء وارو شھر
Miraflores skyline Plaza Mayor Park of the Reserve San Francisco el Grande La Marina Lighthouse San Isidro skyline
جھنڊو قومي نشان
عرفيت: Ciudad de los Reyes (بادشاھن جو شھر) La Tres Veces Coronada Villa (تی بار تاجپوشی وارو شھر) La Perla del Pacífico (پئسیفڪ جو موتی)
نعرو: Hoc Signum Vere Regum Est (Latin) "This is the real sign of the Kings")
جاگرافي بيهڪ: 12°03′36″S 77°02′15″W
ملڪ	پيرو
صوبو	لیما
قیام	18 جنوري، 1535ع
قيام	فرانسسڪو پیزارو
حڪومت
• مئیر	رافیل لوپیز الیاگا
پکيڙ
• شھر	2,672.3 ڪ.م2 (1,031.8 ميل2)
• شھري	800 ڪ.م2 (300 ميل2)
• ميٽرو	2,819.3 ڪ.م2 (1,088.5 ميل2)
بلندي	0–1,550 ميل (0–5,090 ft)
آبادي (2023ع)
UNESCO World Heritage Site
سرڪاري نالو	Historic Centre of Lima
قسم	Cultural
معيار	iv
عهدو	1988, 1991 (12th, 15th sessions)
حوالا نمبر.	500
Region	Latin America and the Caribbean

قانوني طور تي، ميٽروپوليس خاص طور تي ليما جي صوبي اندر ۽ هڪ ننڍڙي حصي ۾، اولهه ڏانهن، آئيني صوبي ڪالاو Callao جي اندر، جتي ڪایو (Cayo) جي بندرگاهه ۽ جارج شاويز ايئرپورٽ واقع آهن. ٻنهي صوبن کي سال 2002ع کان علائقائي خودمختياري حاصل آهي. 2023 جي مردم شماري جي پروجئشن مان ظاهر ٿئي ٿو ته ليما جي شهر جي آبادي اندازي مطابق 1,00,92,000 آبادي آهي، اهو ملڪ جو سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو شهر آهي، ۽ ساؤ پولو کان پوءِ آمريڪا ۾ ٻيو نمبر سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو شهر آهي. ڪالائو جي سامونڊي ڪناري واري شهر سان گڏ، اهو هڪ متضاد شهري علائقو ٺاهي ٿو جيڪو ليما ميٽروپوليٽن ايريا جي نالي سان مشهور آهي، جيڪو مجموعي طور تي 1,01,51,200 باشندن تي مشتمل آهي. جڏهن ڪالائو جي آئيني صوبي تي غور ڪيو وڃي، مجموعي طور تي 1,13,42,100 باشندن جي آبادي تائين پهچي ٿي، ليما ڏکڻ آمريڪا کنڊ جي وڏن شهرن مان هڪ آهي ۽ دنيا جي 30 سڀ کان وڌيڪ آبادي واری شهري مجموعن مان هڪ آهي.

ليما جو نالو زرعي علائقي ۾ رهندڙن طرفان رکيو ويو هو، جنهن کي مقامي پيروين لیماق (Limaq) جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو. اهو پيرو جي وائسراءِلیٹی ۾ راڄڌاني ۽ سڀ کان اهم شهر بڻجي ويو. پيرو جي آزاديءَ جي جنگ کان پوءِ، اها جمهوريه پيرو (República del Perú) جي راڄڌاني بڻجي وئيو. قومي آبادي جو تقريباً ٽيون حصو هاڻي ان جي ميٽروپوليٽن علائقي ۾ رهي ٿو. آڪٽوبر 2013 ۾، ليما کي سال 2019ع پين آمريڪن گيمز جي ميزباني لاءِ چونڊيو ويو؛ اهي رانديون ليما ۾ ۽ ان جي آس پاس جي جڳهن تي منعقد ڪيون ويون، ۽ ملڪ پاران منعقد ڪيل راندين جو سڀ کان وڏو واقعو هو. هن 2008ع ۽ 2016ع جي اپیڪ (APEC) جي گڏجاڻين، آڪٽوبر 2015ع ۾ بين الاقوامي مالیاتي فنڊ ۽ ورلڊ بئنڪ گروپ جي سالياني اجلاسن، ڊسمبر 2014 ۾ گڏيل قومن جي موسمياتي تبديلي ڪانفرنس ۽ مس يونيورس 1982 جي مقابلي جي ميزباني پڻ ڪئي.