قلات ضلعو

قلات ضلعو
قلات ضلعو قلات
	ضلعو
	Qalat District
	قلات ضلعو نقشي ۾ نمايان ڏيکاريل
	قلات ضلعو پاڪستان ۽ بلوچستان جي نقشي ۾ مقام قلات ضلعو قلات ضلعو (Pakistan)
	جاگرافي بيهڪ: 29°03′26″N 66°35′38″E / 29.05722°N 66.59389°E
ملڪ	پاڪستان
صوبو	بلوچستان
قيام	پھرين مارچ، 1954ع
صدر مقام	قلات شھر
Government
• ڊپٽي ڪمشنر	جميل احمد بلوچ
Area
• Total	2,622 ڪ.م2 (1,012 ميل2)

قلات (Qalat District) پاڪستان جي صوبي بلوچستان جي قلات ڊويزن جو ھڪ ضلعو آھي، جنھن جو صدر مقام قلات شھر آھي. ان جي پکيڙ 2,622 چورس ڪلوميٽر، ^[2] پر سٽي پاپوليشن-ڊاٽ-ڪام ان جي پکيڙ 13,851 چورس ڪلوميٽر ڏيکاري ٿو.^[3] ضلعي آبادي سال 2023ع جي آدمشماري جي مطابق 2,71,560 آھي.

قلات ضلعي جي قيام جو نوٽيفڪيشن 3 فيبروري، 1954ع تي جاري ٿيو، ان وقت خضدار ۽ مستونگ ھن ضلعي جا تعلقا هئا. ان وقت موجوده ڪڇي ضلعو، جھل مگسي ضلعو ۽ ديرا مراد جمالي ضلعو انھن ٻن تعلقن: خضدار ۽ مستونگ جو حصو ھيا. پھرين مارچ 1974ع تي خضدار تعلقي کي ضلعي جو درجو ڏنو ويو. 18 فيبروري 1992ع تي مستونگ تعلقي کي ضلعي جو درجو ڏنو ويو.

قلات ضلعي جو اھو نالو قلات شھر تان پيو. ان شھر جو پراڻو نالو "ڪاھان" ھيو. پراڻي قلات رياست جو موجوده ناليماتر جانشين مير سليمان دائود جان آھي، جنھن کي رسمي طور تي خان آف قلات سڏيندا آهن. ھي اڃان تائين پاڪستان سرڪار کان قلات رياست جي بحالي جو مطالبو ڪندو رھيو آھي. سندس وارث، پرنس محمد وري پاڪستان جو حامي آھي.^[4]

انتظامي ورهاست

موجوده قلات ضلعي ۾ ٻہ تعلقا،^[2] قلات ۽ منگوڇر ۽ چار ذيلي تعلقا؛ قلات، منگوڇر، جوھان ۽ گازگ آھن. ضلعي ۾ 18 يونين ڪائونسلون^[2] ۽ 2 ٽائون ڪاميٽيون واقع آهن.^[2] ضلعي ۾ 81 پٽواري سرڪلون (تپا) ۽ 636 موضع (ڳوٺ) آھن.^[2]

جاگرافي

قلات جو ھڪ منظر

ھن ضلعي جي آبھوا اونھاري ۾ گرم ۽ خشڪ ۽ سياري ۾ ٿڌي ھوندي آھي. سڀ کان وڌيڪَ برسات سياري ۾ پوي ٿي. ھتان جي زمين جابلو آھي جنھن کوڙ واديون ۽ ھڪ مکيه ندي مورو ندي واقع آهن. ھربوئي جبل قلات ۾ آهو ٻير (Juniper) جي قديم وڻن جي ڪري سڃاتو وڃي ٿو.

آبھوا

ھن شھر م لڳ ڀڳ سمورو سال برسات نہ پوندي آهي. ڪوپن واري موسمي درجابندي مطابق ھن شھر جي آبھوا ٿڌي بياباني آھي. ھتان جو سراسري گرمي پد 14.1 سينٽي گريڊ آھي. ھتي پوندڙ سالياني برسات جو سراسري مقدار 163 ملي ميٽر آھي. جون جو مھينو سڀ کان وڌيڪ خشڪ ھوندو آھي جنھن ۾ برسات پوڻ جو سراسري مقدار 1 ملي ميٽر ھوندو آھي. جنوري مھينو سڀ کان وڌيڪَ برساتي ھوندو آھي جنھن م برسات پوڻ جو سراسري مقدار ،36 ملي ميٽر ھوندو آھي. سال جو گرم ترين مھينو جولاءِ آھي جنھن م سراسري گرمي پد 24.8 سينٽي گريڊ رھندو آھي. جنوري سرد ترين مھينو آھي جنھن جو سراسري گرمي پد 3.4 سينٽي گريڊ تائين رھندو آھي.

موسمي رڪارڊ : قلات
مھينو	جنور:	فبرو:	مارچ	اپريل	مئي	جون	جولاء	آگسٽ	سيپ:	آڪٽو:	نومبر	ڊسمبر	سال
اوچي پد جي سراسري°C (°F)	10.3 (50.5)	12.1 (53.8)	17.1 (62.8)	22.1 (71.8)	27.4 (81.3)	31.9 (89.4)	32.6 (90.7)	31.7 (89.1)	28.6 (83.5)	23.3 (73.9)	17.5 (63.5)	13.1 (55.6)	22.31 (72.16)
روزاني سراسري°C (°F)	3.4 (38.1)	5.3 (41.5)	9.8 (49.6)	14.3 (57.7)	18.9 (66)	22.7 (72.9)	24.8 (76.6)	23.4 (74.1)	19.4 (66.9)	13.8 (56.8)	8.6 (47.5)	4.9 (40.8)	14.11 (57.37)
گھٽ پد جي سراسري°C (°F)	−3.5 (25.7)	−1.5 (29.3)	2.6 (36.7)	6.6 (43.9)	10.5 (50.9)	13.5 (56.3)	17.0 (62.6)	15.2 (59.4)	10.3 (50.5)	4.3 (39.7)	−0.2 (31.6)	−3.3 (26.1)	5.96 (42.73)
^{[حوالو گهربل]}

معيشت

ھن ضلعي جي معيشيت زراعت ۽ چوپائي مال جي افزائش تي مشتمل آهي.

آبادي

ھن ضلعي جي آبادي 1972ع جي آدمشماري ۾ آبادي 71,746 ھئي^[3]. 1981 جي آدمشماري ۾ آبادي 2،09،149 ھئي^[3]. 1998 جي آدمشماري م آبادي وڌي 2,37,834 پھتي^[2]^[3] ين ۾ مرد 1,22,935 (%51.96) ۽ عورتون 1,14,899 (%48.31) ھيون. ضلعي جي 85.79 سيڪڙو آبادي يعني 2,04,040 ٻھراڙيءَ م رھندڙ ھئي ۽ %14.21 سيڪڙو آبادي يعني 33,794 شھري ھئي^[2]. 2017 جي آدمشماري مطابق ھن ضلعي جي ڪل آبادي 4,12,232 ھئي^[3]. ھن ضلعي جي آبادي جو گھاٽائي 29.76 ماڻھو في چورس ڪلوميٽر آهي^[3]. 1981 کان 1998 تائين آبادي جي واڌ جي شرح %0.76 ھئي^[2]. 1998 کان 2017 تائين آبادي م واڌ بجي شرح سالياني %2.9 رھي^[3]. 1998 جي آدمشماري مطابق ھتان جي 89 سيڪڙو آبادي بروھي ٻولي بروھي ڳالھائيندڙن جي آھي. 5 سيڪڙو بلوچي ڳالهائيندڙ ۽ باقي سنڌي ۽ سرائڪي ڳالھائيندڙ آھن. آبادي ۾ پڙھيل لکيل ماڻھن جي شرح +10 يعني %19.9 ھئي جنھن م مردن جي شرح %29.24 ۽ عورتن جي شرح %9.44 ھئي^[2].

تعليم

2017 جي پاڪستان ڊسٽرڪٽ ايجوڪيشن رينڪنگ مطابق قلات ضلعي جو درجو پاڪستان جي 141 ضلعن ۾ 66 تي آھي. 2014 ۽ 2015 ۾ ھن ضلعي جي ڏھ سالن ۽ مٿي واري عمر وارن ماڻهن ۾ تعليم يافته ماڻھن جي شرح 45 سيڪڙو جنھن ۾ عورتن جي شرح 45 سيڪڙو ھئي.^[6]. ضلعي جي تعليمي ادارن ۾ 83 سيڪڙو پرائمري اسڪول آھن ۽ 9 سيڪڙو ھاء اسڪول آھن. 2016 ۽ 2817 واري تعليمي سال ۾ پرائمري اسڪولن ۾ داخل شاگردن جو تعداد 20,031 ھيو ۽ ھاء اسڪولن ۾ 658 شاگرد داخل ھيا. جنسي نابرابري ھن ضلعي م تمام گھڻي سطح تي آھي. ڇوڪرين جا اسڪول ڪل تعليمي ادارن جو رڳو 34 سيڪڙو آھن. الف اعلان جي پاڪستان ڊسٽرڪٽ ايجوڪيشن رينڪنگ 2017 مطابق پرائمري اسڪولن جي انفراسٽرڪچر جي درجابندي م پاڪستان جي 155 ضلعن م ھي ضلعو 128ھين نمبر تي ھيو ۽ مڊل اسڪولن جي سطح تي 155 ۾ 136ھين نمبر تي ھيو. ھن ضلعي جي ھر پنجن مان چار اسڪولن م بجلي جي سھولت ميسر ڪانھي. ھر ٻن مان ھڪ اسڪول م پائخانو ڪانھي. ھر ٽن مان ھڪ اسڪول ۾ پيئڻ جي پاڻي جي سھولت ڪانھي.

عدالتي نظام

سال 2019ع ۾ قلات ضلعي کي ٽوڙي ان مان شھيد سڪندر آباد ضلعو قائم ڪيو ويو پر اڃان ٻنھي روينيو ضلعن جي ضلعي عدالتي ڊويزن ساڳي قلات ضلعي واري آھي. ٻنھي روينيو ضلعن جي وڏي عدالت قلات شھر ۾ واقع ڊسٽرڪٽ ۽ سيشن جج جي ڪورٽ آھي. ان کان سواءِ ھتي ھڪ ايڊيشنل ڊسٽرڪٽ اينڊ سيشن جج، ھڪ جوڊيشل مئجسٽريٽ، ھڪ فيملي جج ۽ ھڪ مجلس شورا ۽ ھڪ قاضي جون عدالتون پڻ قلات شھر ۾ ويھن ٿيون. قلات جي تعلقي منگوڇر جي شھر خالق آباد م ھڪ جوڊيشل مئجسٽريٽ، شھيد سڪندر آباد ضلعي جي تعلقي سوراب ۾ پڻ ھڪ جوڊيشل مئجسٽريٽ ۽ ھڪ قاضي جي عدالت ويھي ٿي.^[7]

پڻ ڏسو

باب:بلوچستان

قلات ڊويزن

ٻاهريان ڳنڍڻا

وڪيميڊيا العام ۾ قلات ضلعو سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو.

حوالا

↑ "DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017" (PDF). www.pbscensus.gov.pk. وقت 2017-08-29 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 ^2.6 ^2.7 ^2.8 [1] www.pbs.gov.pk/content/district-glance-kalat
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 ^3.4 ^3.5 ^3.6 http://www.citypopulation.de/en/pakistan/cities/balochistan/
↑ Shahid, Saleem. "Khan of Kalat being persuaded to return home".
↑ "Climate: Kalat - Climate-Data.org". حاصل ڪيل 9 سيپٽمبر 2016. Check date values in: |access-date= (مدد)
↑ Pakistan Bureau of Statistics (2016). Pakistan Social and Living Standards Measurement Survey 2014-15. [online] Islamabad: Government of Pakistan, p.111. Available at: http://www.pbs.gov.pk/sites/default/files//pslm/publications/PSLM_2014-15_National-Provincial-District_report.pdf [Accessed 6 Aug. 2018]
↑ [2] bhc.gov.pk/district-judiciary/kalat/introduction

[DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017-1] "DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017" (PDF). www.pbscensus.gov.pk. وقت 2017-08-29 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)

[پي_بي_ايس-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 ^2.6 ^2.7 ^2.8 [1] www.pbs.gov.pk/content/district-glance-kalat

[سٽي-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 ^3.4 ^3.5 ^3.6 http://www.citypopulation.de/en/pakistan/cities/balochistan/

[4] Shahid, Saleem. "Khan of Kalat being persuaded to return home".

[5] "Climate: Kalat - Climate-Data.org". حاصل ڪيل 9 سيپٽمبر 2016. Check date values in: |access-date= (مدد)

[6] Pakistan Bureau of Statistics (2016). Pakistan Social and Living Standards Measurement Survey 2014-15. [online] Islamabad: Government of Pakistan, p.111. Available at: http://www.pbs.gov.pk/sites/default/files//pslm/publications/PSLM_2014-15_National-Provincial-District_report.pdf [Accessed 6 Aug. 2018]

[ڪورٽ-7] [2] bhc.gov.pk/district-judiciary/kalat/introduction

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]