صدارتي نظام
هڪ صدارتي نظام (Presidential System) حڪومت جو هڪ روپ آهي جنهن ۾ حڪومت جو سربراهه، عام طور تي صدر جي عنوان سان، هڪ انتظامي شاخ جي اڳواڻي ڪري ٿو جيڪو نظام ۾ قانون ساز شاخ کان الڳ آهي جيڪو طاقتن جي علحدگي کي استعمال ڪري ٿو. اهو نظام پهريون ڀيرو آمريڪا ۾ متعارف ڪرايو ويو.[1]
|
حڪومت جو هي سربراهه اڪثر ڪيسن ۾ رياست جو سربراهه پڻ هوندو آهي. صدارتي نظام ۾، حڪومت جو سربراهه سڌي طرح يا اڻ سڌي طرح شهرين جي هڪ گروهه طرفان چونڊيو ويندو آهي ۽ قانون سازيءَ جو ذميوار نه هوندو آهي ۽ قانون ساز ادارو صدر کي، سواءِ غير معمولي ڪيسن جي، برطرف نٿو ڪري سگهي. صدارتي نظام پارلياماني نظام سان اختلاف رکي ٿو، جتي حڪومت جو سربراهه چونڊيل قانون ساز اداري جو اعتماد حاصل ڪري اقتدار ۾ اچي ٿو. سڀئي صدارتي نظام صدر جو لقب استعمال نه ڪن ٿا. ساڳئي طرح، عنوان ڪڏهن ڪڏهن ٻين سسٽم پاران استعمال ڪيو ويندو آهي. اهو ان وقت کان شروع ٿيو جڏهن اهڙو شخص ذاتي طور تي گورننگ باڊي جي صدارت، جيئن آمريڪا جي شروعات ۾ ڪانٽينينٽل ڪانگريس جي صدر سان گڏ، ايگزيڪيوٽو فنڪشن کي حڪومت جي هڪ الڳ شاخ ۾ ورهائڻ کان اڳ، ڪندو هو. اهو پڻ صدرن طرفان نيم صدارتي نظام ۾ استعمال ڪري سگهجي ٿو. پارلياماني جمهوريتن جي رياستن جا سربراه، اڪثر ڪيسن ۾ رسمي طور تي، صدر سڏجن ٿا. ڊڪٽيٽر يا هڪ پارٽي جي رياستن جا اڳواڻ، ڇا مشهور طور تي چونڊيل آهن يا نه، اڪثر ڪري صدر پڻ سڏيو ويندو آهي.
صدارتي نظام سرزمين آمريڪا ۾ حڪومت جو غالب روپ آهي، ان جي 22 خود مختيار رياستن مان 17 صدارتي جمهوري رياستون آهن (ڪئناڊا، بيلیز، پيرو، گيانا ۽ سورينام استثنا آهن). اهو پڻ مرڪزي ۽ ڏکڻ اولهه آفريڪا ۽ وچ ايشيا ۾ پکڙيل آهي. ان جي ابتڙ، يورپ ۾ تمام ٿورڙي صدارتي جمهوريتون آهن، جن ۾ فقط بيلاروس، قبرص ۽ ترڪي جا مثال آهن.
حوالا
سنواريو- ↑ "Varieties of public representation". Political Representation. Cambridge University Press. 2010. ISBN 978-0521128650.