سائنس جي تاريخ قديم زماني کان وٺي اڄ تائين سائنس جي ترقيءَ تي مشتمل آهي. اهو سائنس جي سڀني ٽن وڏن شاخن تي مشتمل آهي:

  1. فطري سائنس
  2. سماجي سائنس ۽
  3. رسمي سائنس

پروٽوسائنس، ابتدائي علوم، ۽ قدرتي فلسفا جهڙوڪ ڪيميا ۽ علم نجوم جي دور ۾ برونز ايج، آئرن ايج، ڪلاسيڪل آڳاٽي دور ۽ وچين دور ۾ سائنس جي باضابطه مضمونن جي قيام کان پوءِ روشن خياليءَ جي دور ۾ ابتدائي جديد دور ۾ زوال پذير ٿيا.

سائنس جي ابتدائي جڙ کي قديم مصر ۽ ميسوپوٽيميا جي چوڌاري 3000 کان 1200 قبل مسيح تائين ڳولي سگهجي ٿو. رياضي، فلڪيات ۽ طب ۾ انهن تهذيبن جي مدد بعد ۾ يوناني قدرتي فلسفي تي اثر پيو، جنهن ۾ طبيعي دنيا ۾ قدرتي سببن جي بنياد تي واقعن جي وضاحت ڪرڻ لاءِ رسمي ڪوششون ڪيون ويون. مغربي رومن سلطنت جي زوال کان پوء، دنيا جي يوناني تصورات جي ڄاڻ لاطيني ڳالهائيندڙ مغربي يورپ ۾ وچين صدين جي شروعاتي صدين (400 کان 1000 عيسوي) دوران خراب ٿي وئي، پر يوناني ڳالهائيندڙ بازنطيني سلطنت ۾ ترقي جاري رهي.

يوناني نصوص جي ترجمن جي مدد سان، دنيا جي متعلق قديم يوناني نقطه نظر (Hellenistic worldview) محفوظ ڪيو ويو ۽ اسلامي گولڊن ايج دوران عربي ڳالهائيندڙ مسلم دنيا ۾ جذب ​​ڪيو ويو. 10هين کان 13هين صديءَ تائين مغربي يورپ ۾ يوناني ڪمن ۽ اسلامي تحقيقات جي بحالي ۽ انضمام، اولهه ۾ قدرتي فلسفي جي سکيا کي بحال ڪيو. ابتدائي سائنس جون روايتون قديم هندستان ۾ ۽ الڳ الڳ قديم چين ۾ به ترقي ڪيون ويون، چيني ماڊل مغربي تحقيق کان اڳ ويٽنام، ڪوريا ۽ جاپان کي متاثر ڪيو. ميسو آمريڪا جي پري-ڪولمبيا جي ماڻھن ۾، زاپوتيڪ تمدن، ڪئلينڊر تيار ڪرڻ لاءِ فلڪيات ۽ رياضي جي پنھنجي پھرين ڄاتل سڃاتل روايتن کي قائم ڪيو ۽ ان کان پوءِ ٻيون تمدن، جهڙوڪ مايا تمدن جو دور آيو.

16هين کان 17هين صدي عيسويء جي يورپ ۾ سائنسي انقلاب دوران قدرتي فلسفو تبديل ٿي ويو، جيئن نوان خيال ۽ دريافتون اڳئين يوناني تصورن ۽ روايتن کان پري ٿي ويون. نئين سائنس جيڪا اڀري اُڀري، پنهنجي دنيا جي نظر ۾ وڌيڪ مشيني هئي، رياضي سان وڌيڪ جڙيل ۽ وڌيڪ قابل اعتماد ۽ کليل هئي، ڇاڪاڻ ته ان جو علم هڪ نئين بيان ڪيل سائنسي طريقي تي ٻڌل هو. ايندڙ صدين ۾ وڌيڪ ”انقلاب“ جلد ئي پٺيان آيا. 18هين صديءَ جي ڪيميائي انقلاب، مثال طور، ڪيميا لاءِ نوان مقداري طريقا ۽ ماپون متعارف ڪرايون. 19هين صدي ۾، توانائي جي تحفظ، ڌرتيء جي عمر ۽ ارتقاء جي حوالي سان نوان نقطا ڌيان ۾ آيا ۽ 20هين صدي ۾، جينيات ۽ فزڪس ۾ نئين دريافتون، نوان ذيلي شعبا، جهڙوڪ ماليڪيولر بائلاجي ۽ پارٽيڪل فزڪس جي بنيادون رکيو ويو. ان کان علاوه، صنعتي ۽ فوجي ضرورتن سان گڏوگڏ نئين تحقيق جي ڪوششن جي وڌندڙ پيچيدگي "وڏي سائنس" جي دور ۾، خاص طور تي ٻئي عالمي جنگ کان پوء، مزيد تيز ٿي وئي.

سائنس جي تاريخ ڏانهن طريقا

سنواريو

ما قبل تاريخ دور

سنواريو

قديم ويجھو اوڀر ۾ ابتدائي جڙ

سنواريو

قديم ۽ وچين دور ڏکڻ ايشيا ۽ اوڀر ايشيا

سنواريو

پري ڪولمبين ميسوامريڪا

سنواريو

قديم آثار ۽ يوناني-رومن سائنس

سنواريو

وچين دور

سنواريو

ريناسنس

سنواريو

روشن خيالي جو دور

سنواريو

19هين صدي

سنواريو

20هين صدي

سنواريو

21هين صدي

سنواريو

پڻ ڏسو

سنواريو
  • سائنس جو فلسفو
  • ماپ جي تاريخ
  • علم فلڪيات جي تاريخ
  • حياتيات جي تاريخ
  • ڪيميا جي تاريخ
  • ڌرتي سائنس جي تاريخ
  • فزڪس جي تاريخ
  • سماجي سائنس جي تاريخ
  • ٽيڪنالاجي جي تاريخ
  • سائنسي تجربن جي فهرست
  • نوبل انعام حاصل ڪندڙن جي فهرست
  • سائنسدانن جي فهرست

خارجي لنڪس

سنواريو

سانچو:History of science سانچو:Science and technology studies سانچو:Social sciences سانچو:World history