آسٽريا جي وفاقي رياستون
آسٽريا هڪ وفاقي جمهوريه آهي جنهن ۾ نو وفاقي رياستون شامل آهن. يورپي ڪميشن انهن کي صوبو سڏيندو آهي. [1] آسٽريائي وفاقي رياستون قانون پاس ڪري سگھن ٿيون جيڪي آئين جي حدن اندر رھن ٿيون ۽ مکيه آسٽريا جي پارليامينٽ ۾ ھر وفاقي رياست جا نمائندا آھن.
| آسٽريا جي وفاقي رياستون Federal states of Austria Österreichs Länder / Bundesländer (جرمن) | |
|---|---|
| قسم | وفاقي رياستون |
| علائقو | آسٽريا |
| حڪومت | Provincial parliament |
| ذيلي تقسيم | Districts and statutory cities |
جاگرافي
سنواريواپر آسٽريا، لوئر آسٽريا، ويانا ۽ برگنلينڊ جي وفاقي رياستن ۾ زمين جي اڪثريت ڊينيوب وادي ۾ واقع آهي ۽ اهڙيءَ طرح تقريبن مڪمل طور تي پهچ ۽ آساني سان قابل کاشت واري علائقي تي مشتمل آهي. آسٽريا جي سڀ کان گھڻي آبادي واري وفاقي رياست ويانا آهي، جيڪو آسٽريا جي واحد ميٽروپوليٽن علائقي جو دل آهي. لوئر آسٽريا آبادي جي کثافت ۾ صرف چوٿين نمبر تي آهي جيتوڻيڪ ان ۾ ويانا جي مضافات شامل آهن؛ ان جو سبب اهو آهي ته زمين جو وڏو علائقو زرعي آهي. الپائن وفاقي رياست ٽائرول، گهٽ الپائن پر جغرافيائي طور تي وڌيڪ ڏورانهن وفاقي رياست ڪارٿيا ۽ غير الپائن پر ويجهو خاص طور تي زرعي وفاقي رياست برگنلينڊ آسٽريا جي گھٽ ۾ گھٽ آبادي واري وفاقي رياستون آهن. مالدار الپائن وفاقي رياست وورارلبرگ ان جي ننڍڙي سائيز، جدا جدا هنڌ ۽ الڳ جرمن ثقافت جي ڪري هڪ غير معمولي شيء آهي.
وفاقيت ۽ وفاقي رياست جا اختيار
سنواريوهر آسٽريا جي وفاقي رياست ۾ هڪ چونڊيل قانون ساز اسمبلی آهي، وفاقي رياستي پارليامينٽ ۽ هڪ وفاقي رياستي حڪومت (Landesregierung) جنهن جي سربراهي گورنر (Landeshauptmann يا Landeshauptfrau) ڪندو آهي. چونڊون هر پنجن سالن ۾ ٿينديون آهن (اپر آسٽريا ۾ ڇهه سال). وفاقي رياستي آئين، ٻين شين جي وچ ۾، اهو طئي ڪري ٿو ته ڪيئن وفاقي رياستي حڪومت ۾ سيٽون سياسي پارٽين کي ڏنيون وڃن، اڪثر وفاقي رياستن وٽ متناسب نمائندگي جو هڪ نظام هوندو آهي. گورنر کي وفاقي رياستي پارليامينٽ طرفان چونڊيو ويندو آهي، جيتوڻيڪ عملي طور تي گورنر وفاقي رياست جي پارليامينٽ ۾ اڪثريتي پارٽي يا اتحاد جو اڳواڻ هوندو آهي. ويانا، آسٽريا جي راڄڌاني، هڪ شهر ۽ هڪ وفاقي رياست جي حيثيت ۾ ٻٽي ڪردار ادا ڪري ٿو. ميئر کي وفاقي رياست جي گورنر جو درجو حاصل آهي، جڏهن ته شهري ڪائونسل پڻ وفاقي رياست جي پارليامينٽ طور ڪم ڪري ٿي. ميونسپل آئين تحت، جيتوڻيڪ، شهر ۽ وفاقي رياست جو ڪاروبار الڳ الڳ رکيو وڃي. ان ڪري، جڏهن ته سٽي ڪائونسل ۽ وفاقي رياستي پارليامينٽ جي هڪجهڙائي رکن ٿا، اهي الڳ الڳ اجلاس منعقد ڪن ٿا ۽ هر اداري جا الڳ پرزائيڊنگ آفيسر آهن. جڏهن هڪ شهري ڪائونسل جي طور تي اجلاس، ڊپٽي صرف شهر جي معاملن سان معاملو ڪري سگهي ٿو؛ جڏهن هڪ وفاقي رياست جي پارليامينٽ جي حيثيت سان اجلاس ٿيو، اهي صرف رياست جي معاملن سان معاملو ڪري سگهن ٿا.
آسٽريا جي وفاقيت گهڻو ڪري نظرياتي آهي، جيئن وفاقي رياستن کي ڪجهه قانون سازي اختيار ڏنيون وڃن ٿيون. آسٽريا جي آئين شروعاتي طور تي وفاقي رياستن کي سڀئي قانون سازي اختيار ڏنيون، پر بعد ۾ ڪيترائي اختيار کسيا ويا، ۽ صرف ڪجھ باقي بچيا، جهڙوڪ پلاننگ ۽ زوننگ ڪوڊ، فطرت جو تحفظ، شڪار، مڇي مارڻ، زراعت، نوجوانن جي تحفظ، عوام جا ڪجهه مسئلا. صحت ۽ ڀلائي ۽ ڪجهه ٽيڪس لڳائڻ جو حق. ٻيا سڀ معاملا، جن ۾ فوجداري قانون، سول قانون، ڪارپوريٽ قانون، اقتصادي قانون جا اڪثر حصا، دفاعي، اڪثر تعليمي معاملا ۽ اڪيڊمي، ٽيليڪميونيڪيشن، ۽ صحت جي سارسنڀال جو گهڻو حصو شامل آهن، پر ان تائين محدود ناهي، قومي قانون طرفان ضابطو ڪيو ويندو آهي. وفاقي رياستن جي ڪا به عدليه نه آهي، ڇاڪاڻ ته آسٽريا جي آئين ۾ عدليه کي خاص طور تي قومي معاملو قرار ڏنو ويو آهي. هي مرڪزيت هڪ تاريخي نموني جي پيروي ڪري ٿو جتي سلطنت جي وقت ۾ مرڪزي طاقت گهڻو ڪري ويانا ۾ مرڪوز هئي. بهرحال، وفاقي رياست جو گورنر لاڳاپيل صوبي اندر وفاقي انتظامي قانون جي اڪثريت جو انچارج آهي، جيڪو هن پوسٽ کي هڪ اهم سياسي حيثيت ڏئي ٿو. ان کان علاوه، وفاقي رياست جي صلاحيتن ۾ زوننگ قانون، منصوبابندي جا مسئلا ۽ علائقائي سطح تي عوامي خريداري شامل آهن، جيڪي وفاقي رياستي سياست ۾ ڪافي وزن وڌائين ٿا. عملي معاملي جي طور تي، اهڙا ڪيس آهن جتي وفاقي رياستون قومي حڪومت پاران منظور ڪيل منصوبن کي بلاڪ ڪرڻ جي قابل ٿي چڪا آهن.
تاريخي ترقي
سنواريوحدن جي لحاظ کان، موجوده وقت جون وفاقي رياستون آسٽرو۔هنگروي سلطنت جي سرزمين مان پيدا ٿيون، هڪ وسيع گهڻ نسلي دائرو جنهن جي جرمن ڳالهائيندڙ نيوڪليس پهرين عالمي جنگ جي پڄاڻيءَ ۾ ٻٽي بادشاهت جي خاتمي کان پوءِ ريپبلڪ آف آسٽريا جي طور تي اڀري. اپر آسٽريا ۽ لوئر آسٽريا جون وفاقي رياستون لازمي طور تي برابر آهن جيڪي آسٽريا جي آرچڊوچي جا ٻه حصا هئا، هڪ پرنسپلٽي جنهن سلطنت جي تاريخي دل جي زمين ٺاهي. سالزبرگ اڳوڻي آسٽرو۔هنگريائي ڊچي آف سالزبرگ (اڳوڻي آرڪ بشپ) سان تعلق رکي ٿو. اهڙي طرح، ڪارٿيا جي وفاقي رياست ڊچي آف ڪارٿيا مان نڪرندي آهي، اسٽيريا جي وفاقي رياست ڊچي آف اسٽائيريا کان ۽ وفاقي رياست ٽائرول ٽائرول جي پرنسلي ڪائونٽي مان نڪرندي آهي؛ جڏهن آسٽريا پنهنجي موجوده شڪل ۾ وجود ۾ آيو ته انهن ٽن وفاقي رياستن کي چيڪوسلوواڪيا، اٽلي ۽ يوگوسلاويا جي حوالي ڪرڻا پيا. وورلبرگ جي وفاقي رياست 14هين ۽ 15هين صديءَ ۾ هائوس آف هيبسبرگ طرفان حاصل ڪيل علائقن تي مشتمل آهي ۽ سال 1861ع کان ڪائونٽي آف ٽائرول جو هڪ نيم خودمختيار حصو هو. ويانا جي 1815ع ڪانگريس ڏٺو ته انهن مان اڪثر علائقن پنهنجي خودمختياري وڃائي ڇڏيو. وفاقي رياستي چارٽر 1861ع ۾ رکيا ويا، جيتوڻيڪ طاقت مرڪزي حڪومت وٽ رهي. پهرين عالمي جنگ کان پوءِ، وفاقي رياستي حڪومتن پاڻ کي جمهوريه جرمن-آسٽريا جو حصو قرار ڏنو. هن وقت وفاقي رياستي حڪومتن ۽ قومي حڪومتن جي وچ ۾ ڳالهين جي نتيجي ۾ هڪ وفاق ٺاهڻ جو معاهدو ٿيو، جنهن ۾ قومي طور تي چونڊيل لوئر ايوان ۽ هڪ اپر ايوان صوبن جي نمائندگي ڪندو. شهر۔وفاقي رياست ويانا 1921ع تائين لوئر آسٽريا جو حصو هئي. برگنلينڊ جي وفاقي رياست گهڻو ڪري جرمن ڳالهائيندڙ علائقي مان ٺهيل آهي جنهن جي نتيجي ۾ هنگري جي بادشاهت پهرين عالمي جنگ کانپوءِ ٽرينن ۽ سينٽ-جرمين۔اين۔لائي جي معاهدي جي مطابق پهرين آسٽريا جي جمهوريه کي تسليم ڪيو.
وفاقي رياستن جي فهرست
سنواريوآسٽريا جون نو وفاقي رياستون آهن:[2]
| وفاقي رياست (Bundesland) | گاديء جو ھنڌ | آبادي
(جنوري 2022ع) |
ایراضي (چورس ڪلوميٽر) | آبادي جي کثافت فی (چورس ڪلوميٽر ) | شهر | قصبا | گورنرLandeshauptman | عهديدار | پارٽي | اتحاد |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| برگنلينڊ | ايسنسٽڊاٽ | 297,583 | 3,965 | 75 | 13 | 158 | گورنر | هانس پيٽر ڊوسڪوزيل | SPÖ | SPÖ |
| ڪارنٿيا
(Kärnten) |
ڪليگنفرٽ | 564,513 | 9,537 | 59 | 17 | 115 | گورنر | پيٽر ڪيزر | SPÖ | SPÖ, ÖVP |
| لوئر آسٽريا
(Niederösterreich) |
سانڪٽ پولٽین | 1,698,796 | 19,180 | 89 | 76 | 497 | گورنر | جوهانا ميڪل-ليٽينر | ÖVP | ÖVP, SPÖ, FPÖ |
| سالزبرگ | سالزبرگ شھر | 560,710 | 7,155 | 78 | 11 | 108 | گورنر | ولفريڊ هاسلور جونيئر | ÖVP | ÖVP, FPÖ |
| اسٽيريا (Steiermark) | گراز | 1,252,922 | 16,399 | 76 | 35 | 251 | گورنر | ڪرسٽوفر ڊريڪسلر | ÖVP | ÖVP, SPÖ |
| ٽائرول
(Tirol) |
انسبروڪ | 764,102 | 12,648 | 60 | 11 | 266 | گورنر | انتون مٽيل | ÖVP | ÖVP, SPÖ |
| اپر آسٽريا (Oberösterreich) | لنز | 1,505,140 | 11,983 | 126 | 32 | 406 | گورنر | ٿامس اسٽيلزر | ÖVP | ÖVP, FPÖ, SPÖ, Grüne |
| ويانا
(Wien) |
ويانا | 1,931,593 | 415 | 4,654 | 1 | – | ميئر | مائيڪل لدوگ | SPÖ | SPÖ, NEOS |
| وورارلبرگ | بريگنز | 401,647 | 2,602 | 154 | 5 | 91 | گورنر | مارڪس والنر | ÖVP | ÖVP, Grüne |
مٿي ڏنل فهرست جي مقصد لاء، هڪ شهر هڪ ڪميونٽي آهي جيڪو آسٽريا جي قانون طرفان هڪ شهر هجڻ جي وضاحت ڪئي وئي آهي، ۽ هڪ ڳوٺ هڪ ڪميونٽي آهي جيڪو شهر هجڻ جي وضاحت نه ڪئي وئي آهي. آسٽريا جي ڪيترن ئي شهرن ۾ آبادي جا انگ اکر 10,000 باشندن جي ترتيب تي آهن؛ ڪجهه به ننڍا آهن.
پڻ ڏسو
سنواريوحوالا
سنواريو- ↑ Directorate-General for Translation. "Country Compendium" (PDF). European Commission. حاصل ڪيل 24 September 2023.
- ↑ "Parties and Elections in Europe – Austria (States)". وقت 2012-03-31 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2015-09-30. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد)