سلجھائپ صفحن جي لاءِ معاونت نظر ھيٺ مضمون the capital of Austria تي آهي. ٻين استعمالن جي لاءِ ويانا (سلجھائپ) ڏسو.

ويانا (انگلش:Veinna؛جرمن:Wien) وفاقي راڄڌاني، سڀ کان وڏو شهر ۽ آسٽريا جي نو رياستن مان هڪ آهي. ويانا آسٽريا جو پرائيميٽ شهر آهي، جنهن جي آبادي اٽڪل 19 لک (26 لک ميٽروپوليٽن علائقي اندر، ملڪ جي آبادي جو تقريباً ٽيون حصو) ۽ ان جو ثقافتي، معاشي ۽ سياسي مرڪز آهي. اهو يورپي يونين ۾ شهر جي حدن اندر آبادي جي لحاظ کان 7ھین نمبر وڏو شهر آهي. 20ھین صدي جي شروعات تائين، اهو دنيا جو سڀ کان وڏو جرمن ڳالهائيندڙ شهر هو، ۽ پهرين عالمي جنگ ۾ آسٽرو۔هنگروي سلطنت جي ورهاست کان اڳ، شهر ۾ 20 لک ماڻهو هئا.[9] اڄ، برلن کان پوء جرمن ڳالهائيندڙن جو ٻيو نمبر وڏو شھر آهي.[10]

Vienna
Wien
Capital city and state
From top, left to right: Kunsthistorisches Museum, Vienna City Hall, St. Stephen's Cathedral, Vienna State Opera, and Austrian Parliament Building
Vienna
جھنڊو
Vienna
مھر
{{{official_name}}}}}
قومي نشان
Vienna is located in آسٽریا
Vienna
Vienna
Vienna is located in Europe
Vienna
Vienna
Location within Austria##Location within Europe
جاگرافي بيهڪ: 48°12′N 16°22′E / 48.200°N 16.367°E / 48.200; 16.367
Country  آسٽريا
حڪومت
 • مجلس Gemeinderat and Landtag of Vienna
 • Mayor and Governor Michael Ludwig (SPÖ)
 • Vice-Mayors
پکيڙسانچو:Austria population Wikidata
 • Capital city and state [[1 E+اظھاري چُڪَ: اڻڄاتل وقفي حرف "["._m²|سانچو:Austria population Wikidata ڪ.م2]] (اظھاري چُڪَ: غير متوقع < عامل. ميل2)
 • زميني 395.26 ڪ.م2 (152.61 ميل2)
 • آبي 19.39 ڪ.م2 (7.49 ميل2)
بلندي 151 (Lobau) – 542 (Hermannskogel) ميل (495–1,778 ft)
آبادي (سانچو:Austria population Wikidata)سانچو:Austria population Wikidata
 • Capital city and state سانچو:Austria population Wikidata

سرڪاري نالو Historic Centre of Vienna
قسم Cultural
معيار ii, iv, vi
عهدو 2001 (25th session)
حوالا نمبر. 1033
UNESCO Region Europe and North America
Endangered 2017 (2017)–present[1]

ويانا ڪيترن ئي وڏن بين الاقوامي ادارن جو ميزبان آهي، جن ۾ گڏيل قومن جو ادارو (UNO) ۽ اوپيڪ شامل آهن. هي شهر آسٽريا جي اڀرندي حصي ۾ واقع آهي ۽ چيڪ ريپبلڪ، سلوواڪيا ۽ هنگري جي سرحدن جي ويجهو آهي. اهي علائقا يورپي سينٽرروپ سرحد واري علائقي ۾ گڏجي ڪم ڪن ٿا. ويجهن براتسلاوا سان گڏ، 30 لک باشندن سان، ويانا هڪ ​​ميٽروپوليٽن علائقو ٺاهي ٿو. سال 2001ع ۾، شهر جو مرڪز يونيسڪو عالمي ورثو سائيٽ نامزد ڪيو ويو. جولاءِ، 2017ع ۾ ان کي خطرن ۾ عالمي ورثي جي لسٽ ۾ منتقل ڪيو ويو.[11]

ان جي موسيقيءَ جي ورثي جي ڪري، موسيقيءَ جو شهر،[12] ان کان سواءِ ويانا کي ”خوابن جو شھر“ به چيو وڃي ٿو، ڇاڪاڻ ته اهو دنيا جي پهرين نفسياتي ماهر سگمنڊ فرائيڊ جو گهر هو.[13] هن شهر جون پاڙون ابتدائي سيلٽڪ ۽ رومن آبادين ۾ آهن جيڪي وچين دور ۽ باروڪ شهر ۽ پوءِ آسٽرو-هنگروي سلطنت جي گاديءَ جو هنڌ ۾ تبديل ٿيون. 20ھین صدي جي شروعاتي حصي تائين ويانا ڪلاسزم جي عظيم دور کان وٺي يورپي ميوزڪ سينٽر جي هڪ اهم ڪردار ادا ڪرڻ لاءِ مشهور آهي. ويانا جو تاريخي مرڪز آرڪيٽيڪچرل مجموعن سان مالا مال آهي، جنهن ۾ باروڪ قلعا ۽ باغيچا شامل آهن ۽ 19هين صديءَ جي آخر ۾ رنگ اسڪوائر (Ringstraße) وڏين عمارتن، يادگارن ۽ پارڪن سان جڙيل آهي.[14]

ويانا پنهنجي زندگي جي اعلي معيار لاء مشهور آهي. سال 2005ع جي دنيا جي 127 شهرن جي مطالعي ۾، اقتصاديات جي انٽيليجنس يونٽ شهر کي (وانڪوور ۽ سان فرانسسڪو سان تعلق رکندڙ) دنيا جي سڀ کان وڌيڪ رهڻ لائق شهرن لاءِ پهريون نمبر ڏنو. سال 2011ع ۽ 2015ع جي وچ ۾، ويانا، ميلبورن جي پٺيان، ٻئي نمبر تي، سال 2018 ۾، اهو ميلبورن کي نمبر هڪ جڳهه طور تبديل ڪيو.[15][16][17][18][19] [20]

مسلسل ڏهن سالن تائين (2009-2019)، انساني وسيلن جي صلاحڪار فرم مرسر دنيا جي سوين شهرن جي سالياني "رهڻ جي معيار" سروي ۾ ويانا کي پهريون نمبر ڏنو.[21][22][23][24][25][26][27][28]

مونوڪل (Monocle) جي سال 2015ع جي "ڪوالٽي آف لائف سروي" دنيا جي مٿين 25 شهرن جي فهرست ۾ ويانا کي ٻئي نمبر تي رکيو."[29][30][31][32][33]

یو این۔آباديون UN-Habitat سال 2012ع ۾ ويانا کي دنيا جو سڀ کان خوشحال شهر قرار ڏنو. [34] هن شهر کي سال 2007ع ۽ 2008ع ۾ جدت جي ثقافت لاءِ عالمي سطح تي پهرين نمبر تي رکيو ويو، ۽ سال 2014ع جی جدت واری شھرن جی انڊيڪس ۾ عالمي سطح تي ڇهين نمبر تي (256 شهرن مان)، جنهن ٽن علائقن کي ڍڪڻ ۾ 162 اشارن جو تجزيو ڪيو: ثقافت، انفراسٽرڪچر، ۽ مارڪيٽون.[35][36][37]

ويانا باقاعدگي سان شهري رٿابندي ڪانفرنسون منعقد ڪندو آهي ۽ اڪثر ڪري شهري رٿابندي ڪندڙن طرفان ڪيس اسٽڊي طور استعمال ٿيندو آهي.[38] سال 2005ع ۽ 2010ع جي وچ ۾، ويانا بين الاقوامي ڪانگريس ۽ ڪنوينشن لاء دنيا جي نمبر۔ون منزل هئي.[39] جيڪڏهن اهو هر سال 68 لک سياحن کي راغب ڪري ٿو.[40]

  1. Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of Vienna inscribed on List of World Heritage in Danger". UNESCO World Heritage Centre. حاصل ڪيل 20 May 2019. 
  2. STATISTIK AUSTRIA. "Bevölkerung zu Jahres-/Quartalsanfang". statistik.at. حاصل ڪيل 12 February 2016. 
  3. "Vienna in figures 2012, Vienna City Administration Municipal Department 23 Economic history, Labour and Statistics Responsible for the contents: Gustav Lebhart, page 6" (PDF). وقت 18 October 2012 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 21 September 2012. 
  4. "Statistik Austria – Bevölkerung zu Quartalsbeginn seit 2002 nach Bundesland". Statistik.at. حاصل ڪيل 22 May 2013. 
  5. "VCÖ.at: VCÖ fordert Nahverkehrsoffensive gegen Verkehrskollaps in den Städten". vcoe.at. وقت 6 July 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 5 August 2009. 
  6. "Postlexikon". Post AG. حاصل ڪيل 2 June 2018. 
  7. 7.0 7.1 https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/9618249/1-26022019-AP-EN.pdf/f765d183-c3d2-4e2f-9256-cc6665909c80e
  8. "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org. حاصل ڪيل 13 September 2018. 
  9. "Vienna after the war", The New York Times, 29 December 1918 (PDF)
  10. Wien nun zweitgrößte deutschsprachige Stadt | touch.ots.at(in جرمن)
  11. "Historic Centre of Vienna". UNESCO. حاصل ڪيل 12 July 2017. 
  12. "Vienna – the City of Music – VIENNA – NOW OR NEVER". Wien.info. حاصل ڪيل 19 May 2012. 
  13. BBC Documentary – Vienna – The City of Dreams
  14. "Historic Centre of Vienna". UNESCO World Heritage Centre. حاصل ڪيل 19 May 2012. 
  15. "The world's most 'liveable' cities 2015". https://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2015/08/daily-chart-5. Retrieved 20 August 2015. 
  16. "The world's most 'liveable' cities 2014" (PDF). حاصل ڪيل 20 August 2015. 
  17. "The world's most liveable cities 2013". حاصل ڪيل 20 August 2015. 
  18. "The world's most 'liveable' cities 2012". حاصل ڪيل 20 August 2015. 
  19. "The world's most 'liveable' cities 2011". حاصل ڪيل 20 August 2015. 
  20. "The world's most liveable city named" (en-GB ۾). BBC News. 14 August 2018. https://www.bbc.co.uk/news/business-45174600. 
  21. "Quality of Living City Ranking – Mercer". mobilityexchange.mercer.com. حاصل ڪيل 20 May 2019. 
  22. "Mercer 2015 Quality of Living Rankings". 
  23. "2014 Quality of Living survey". mercer.com. 
  24. "Mercer press release: Quality of Living global city rankings—2009". وقت 23 January 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2 December 2011. 
  25. "Mercer Quality of LIfe Worldwide City Rankings, 2010 from resourceshelf.com". وقت 4 December 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2 December 2011. 
  26. "Mercer's Survey 2011". Mercer. وقت 2 May 2014 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. 
  27. Inocencio, Ramy (4 December 2012). "What city has world's best quality of life?". CNN. http://edition.cnn.com/2012/12/04/business/global-city-quality-life/index.html. 
  28. "Mercer | Quality of Living Ranking 2016". www.mercer.com. وقت 11 November 2016 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 22 November 2016. 
  29. Monocle. "Quality of Live Survey 2015". Monocle. حاصل ڪيل 24 June 2015. Monocle's 2012 "Quality of Life Survey" ranked Vienna fourth on a list of the top 25 cities in the world "to make a base within" (up from sixth in 2011 and eighth in 2010).
  30. "Quality of Life Survey 2012". Monocle. وقت 4 August 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 1 August 2012. 
  31. "Monocle's top 25 cities for 2011, on businessinsider.com". حاصل ڪيل 2 December 2011. 
  32. "Monocle's 2011 "Quality of LIfe" summary". حاصل ڪيل 3 December 2011. 
  33. "08 Vienna". Monocle.com. وقت 7 May 2012 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 19 May 2012. 
  34. "State of the World’s Cities 2012/2013". حاصل ڪيل 25 August 2015. 
  35. "2thinknow Innovation Cities Global 256 Index – worldwide innovation city rankings: Innovation Cities Program". Innovation-cities.com. حاصل ڪيل 20 August 2015. 
  36. "2thinknow Innovation Cities Global 256 Index – worldwide innovation city rankings: Innovation Cities Program". Innovation-cities.com. حاصل ڪيل 20 August 2015. 
  37. "2thinknow Innovation Cities Global 256 Index – worldwide innovation city rankings: Innovation Cities Program". Innovation-cities.com. حاصل ڪيل 20 August 2015. 
  38. "Vienna knows how". wieninternational.at. وقت 15 September 2010 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 3 January 2011. 
  39. "Vienna is the world's number one congress destination". wieninternational.at. وقت 21 August 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 15 October 2011. 
  40. "Vienna Tourist Board: Arrivals & bednights 2016". حاصل ڪيل 9 April 2016.