وڪيپيڊيا

ڪارل لينئي

ڪارل لينئي (Carl Linnaeus) 23 مئي، 1707ع ۾ پيدا ٿيو ۽ 10 جنوري، 1778ع ۾ وفات ڪيائين. ھن کي معزز مقام ھجڻ ڪري "ڪارل وان ليني" سان پڻ سڏيندا هئا.[1] لينئي سويڊن جو مشھور ماھر نباتات ۽ ماھر حيوانات ۽ طبيب هو جنھن جاندارن ۽ ٻوٽن کي حياتياتي نالا ڏئي ۽ انھن جي نالن جو جديد نظام، بائينوميئل نومنڪليچر، ترتيب ڏنو، جنھن ڪري کيس جديد ٽيڪسانومي جو ابو سمجھيو ويندو آھي.[2] ھن جون اڪثر لکڻيون لاطيني ٻولي منجھ آھن ان ڪري ھن جو نالو لاطيني ۾ ڪارلوس لينوئي (سال 1761ع جي بعد ڪارلوس ليني) سڏيو ويندو هو.

ڪارل لينئي
Carl Linnaeus
Portrait of Linnaeus on a brown background with the word "Linne" in the top right corner
ڪارل وان لينئي جي آئل پينٽنگ
پيدائش 23 مئي 1707(1707-05-23)
رئشولٽ، اسٽينبرولٽ پارش، سويڊن
وفات 10 جنوري 1778 (عمر 70 سال)
ھئماربي، ڊينمارڪ پارش، اپسالا جي ٻاهران، سويڊن
مدفن اپسالا ڪئٿيڊرل
59°51′29″N 17°38′00″E / 59.85806°N 17.63333°E / 59.85806; 17.63333
رھائش سويڊن
قوميت سوئيڊش
شھريت سوئيڊن
مادر علمي لنڊ يونيورسٽي
اپسالا يونيورسٽي
يونيورسٽي آف ھارڊروڪ
شھرت جو ڪارڻ بائينوميئل نومنڪليچر
سائنسي درجابندي
ٽيڪسانومي
لينئي جي گلن جي گھڙي
جيون ساٿي سارا ايلزبيٿ مورائيا
ٻار ٻچا 7
'سائنسي پيشو'
شعبو علم نباتات
علم حياتيات
علم حيوانات
ادارا اپسالا يونيورسٽي
ٿيسز جو موضوع وقتن سان ٿيندڙ تپ، ٽائيفائيڊ جو مفروضو (1735ع)
مشھور شاگرد پيٽر ايسڪينيئس
ليکڪ جو حوالو L.
ليکڪ جو حوالو Linnaeus
سڃاڻپ نشان
Carl v. Linné

ھي ڏکڻ سويڊن جي علائقي سمئيلنڊ جي ٻھراڙيءَ ۾ پيدا ٿيو. ھن پنھنجي تعليم اپسالا يونيورسٽي مان حاصل ڪئي ۽ ساڳي يونيورسٽيءَ ۾ سال 1730ع کان ليڪچر ڏيڻ شروع ڪيا. سال 1735ع کان 1738ع تائين ملڪ کان ٻاھر، نيدرلينڊز ۾ رھيو، جتي ھن وڌيڪ تعليم حاصل ڪئي ۽ پنھنجي جڳ مشھور ڪتاب، "قدرت جو نظام" (Systema Naturae) ڇپايو. پوء سوئيڊن موٽي اپسالا يونيورسٽي ۾ علم نباتات ۽ طب جو پروفيسر ٿيو. سال 1740ع ۾ ھن سويڊن منجھ ڪيترائي سفر ڪيا جن ۾ ھن کوڙ نباتاتي ۽ حيواناتي جنسن جي سڃاڻپ ڪئي. ھي پنھنجي وفات وقت يورپ جو سڀ کان وڌيڪ مڃيل سائنسدان ھيو. فلاسافر جين جيڪس روسو کيس نياپو موڪليو ھيو تہ؛ 

 "کيس ٻڌائجو تہ مان ڌرتي تي ان کان وڌيڪَ  ڪوبہ عظيم ماڻھو نہ ڄاتو آھي."

جوهان ولف گينگ وون گوئٽي لکيو آهي ته: 

”شيڪسپيئر ۽ اسپنوزا کان سواءِ، مان ڪنهن کي به نه ٿو ڄاڻان، جنهن مون کي وڌيڪ متاثر ڪيو هجي."

سويڊن جي ليکڪ آگسٽ اسٽرينڊبرگ لکيو آهي ته: 

”لينيئس حقيقت ۾ هڪ شاعر هو، جيڪو فطرت پرست بڻجي ويو."

لينئي (Linnaeus) کي علم نباتات جو شهزادو (Princeps botanicorum) ۽ "اتر جو پليني" به سڏيو ويندو آهي. هن کي پڻ جديد ماحوليات جي باني مان هڪ سمجهيو ويندو آهي. نباتاتيات ۾، مخفف، "L." لينئي کي جنس جي نالي لاءِ اختيار ڏيڻ لاءِ استعمال ڪيو ويندو آهي. زولوجي ۾، مخفف "Linnaeus" عام طور تي استعمال ڪيو ويندو آهي؛ مخفف L.،Linnæus ۽ Linné پڻ استعمال ٿيندا آهن. پراڻن اشاعتن ۾، مخفف "Linn." مليو آهي. لينئي جي باقيات جو هڪ قسم جو نمونو هومو سيپيئنز جي نسلن لاءِ بين الاقوامي ضابطي جي حيوانياتي نالا ڏيڻ جي پٺيان آهي، ڇاڪاڻ ته اهو واحد نمونو آهي جنهن کي هن معلوم ڪيو آهي ته هو پاڻ هو.

شروعاتي زندگي

سنواريو

يونيورسٽي اڀياس

سنواريو

ليپلينڊ ڏانهن سفر

سنواريو

ڊچ جمهوريت ۾

سنواريو

سويڊن ڏانهن واپسي

سنواريو

آخري سال

سنواريو

لينئي جا اپاسٽل

سنواريو
اصل مضمون جي لاءِ ڏسو Apostles of Linnaeus
 
Carl Peter Thunberg was a VOC physician and an apostle of Linnaeus.
 
Peter Forsskål was among the apostles who met a tragic fate abroad.

During Linnaeus's time as Professor and Rector of Uppsala University, he taught many devoted students, 17 of whom he called "apostles". They were the most promising, most committed students, and all of them made botanical expeditions to various places in the world, often with his help. The amount of this help varied; sometimes he used his influence as Rector to grant his apostles a scholarship or a place on an expedition.[3] To most of the apostles he gave instructions of what to look for on their journeys. Abroad, the apostles collected and organised new plants, animals and minerals according to Linnaeus's system. Most of them also gave some of their collection to Linnaeus when their journey was finished.[4] Thanks to these students, the Linnaean system of taxonomy spread through the world without Linnaeus ever having to travel outside Sweden after his return from Holland.[5] The British botanist William T. Stearn notes, without Linnaeus's new system, it would not have been possible for the apostles to collect and organise so many new specimens.[6] Many of the apostles died during their expeditions.

Early expeditions

سنواريو

Christopher Tärnström, the first apostle and a 43-year-old pastor with a wife and children, made his journey in 1746. He boarded a Swedish East India Company ship headed for China. Tärnström never reached his destination, dying of a tropical fever on Côn Sơn Island the same year. Tärnström's widow blamed Linnaeus for making her children fatherless, causing Linnaeus to prefer sending out younger, unmarried students after Tärnström.[7] Six other apostles later died on their expeditions, including Pehr Forsskål and Pehr Löfling.[6]

Two years after Tärnström's expedition, Finnish-born Pehr Kalm set out as the second apostle to North America. There he spent two-and-a-half years studying the flora and fauna of Pennsylvania, New York, New Jersey and Canada. Linnaeus was overjoyed when Kalm returned, bringing back with him many pressed flowers and seeds. At least 90 of the 700 North American species described in Species Plantarum had been brought back by Kalm.[8]

Cook expeditions and Japan

سنواريو
 
Apostle Daniel Solander (far left) with Joseph Banks (left, sitting) accompanied James Cook (centre) on his journey to Australia.

Daniel Solander was living in Linnaeus's house during his time as a student in Uppsala. Linnaeus was very fond of him, promising Solander his eldest daughter's hand in marriage. On Linnaeus's recommendation, Solander travelled to England in 1760, where he met the English botanist Joseph Banks. With Banks, Solander joined James Cook on his expedition to Oceania on the Endeavour in 1768–71.[9][10] Solander was not the only apostle to journey with James Cook; Anders Sparrman followed on the Resolution in 1772–75 bound for, among other places, Oceania and South America. Sparrman made many other expeditions, one of them to South Africa.[11]

Perhaps the most famous and successful apostle was Carl Peter Thunberg, who embarked on a nine-year expedition in 1770. He stayed in South Africa for three years, then travelled to Japan. All foreigners in Japan were forced to stay on the island of Dejima outside Nagasaki, so it was thus hard for Thunberg to study the flora. He did, however, manage to persuade some of the translators to bring him different plants, and he also found plants in the gardens of Dejima. He returned to Sweden in 1779, one year after Linnaeus's death.[12]

اهم اشاعتون

سنواريو

مجموعا

سنواريو

ٽيڪسونومي جو نظام

سنواريو

جاندارن جي نالن جي لاءِ عالمي طور تي قبول ٿيل ڪنوينشن جو قيام لينئيس جو بنيادي حصو ٽيڪسونومي ۾ هو. هن جو ڪم binomial nomenclature جي مسلسل استعمال جي شروعاتي نقطي جي نشاندهي ڪري ٿو. ارڙهين صديءَ دوران قدرتي تاريخ جي علم جي توسيع، لينيئس پڻ ترقي ڪئي جيڪا لينن ٽيڪسونومي جي نالي سان مشهور ٿي؛ سائنسي درجي بندي جو نظام هاڻي وڏي پيماني تي حياتياتي سائنس ۾ استعمال ڪيو ويندو آهي. هڪ اڳوڻو زوولوجسٽ رمفيئس (1627-1702) لينن سسٽم جو گهٽ يا گهٽ اندازو لڳايو هو ۽ هن جي مواد لينيئس پاران ٻه نامياتي سائنسي درجه بندي جي بعد ۾ ترقي ۾ حصو ورتو. Linnaean سرشتي فطرت جي درجه بندي هڪ نرالي درجي جي اندر، ٽن بادشاهن سان شروع ٿي. بادشاهن کي طبقن ۾ ورهايو ويو ۽ اهي، بدلي ۾، آرڊرن ۾، ۽ پوءِ جنرا (واحد: جينس) ۾ ورهائجي ويا، جيڪي نسلن ۾ ورهايل هئا (واحد: نسل). نسلن جي درجي کان هيٺ هو ڪڏهن ڪڏهن هيٺين (غير نام نهاد) درجي جي ٽيڪس کي سڃاڻي ٿو؛ انهن کان وٺي معياري نالا حاصل ڪيا آهن جهڙوڪ نباتات ۾ مختلف قسم ۽ زولوجي ۾ ذيلي جنس. جديد ٽيڪسونومي ۾ آرڊر ۽ جينس جي وچ ۾ خاندان جو درجو ۽ بادشاھت ۽ طبقن جي وچ ۾ فيلم جو درجو شامل آھي جيڪي Linnaeus جي اصل نظام ۾ موجود نه ھئا. Linnaeus جي گروپن جو بنياد گڏيل جسماني خاصيتن تي هو، ۽ اختلافن جي بنياد تي نه. هن جي اعلي گروپن مان، صرف جانورن لاءِ اڃا تائين استعمال ۾ آهن، ۽ گروهه پاڻ کي انهن جي تصور کان وٺي خاص طور تي تبديل ڪيو ويو آهي، جيئن انهن جي پويان اصول آهن. تنهن هوندي به، Linnaeus کي درجه بندي جي هڪ عمدي جوڙجڪ جو خيال قائم ڪرڻ جو اعتبار ڏنو ويو آهي جيڪو مشاهدي جي خاصيتن تي ٻڌل آهي ۽ قدرتي رشتن کي ظاهر ڪرڻ جو ارادو رکي ٿو.

اثر ۽ اقتصادي عقيدا

سنواريو

يادگار

سنواريو

تبصرو

سنواريو

معياري ليکڪ جو مخفف

سنواريو

لينئي پاران چونڊيل اشاعتون

سنواريو

پڻ ڏسو

سنواريو

خارجي لنڪس

سنواريو
وڪيميڊيا العام ۾ Linnaeus سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو.
وڪي قول ۾ ڪارل لينئي جي متعلق قول موجود آھي۔
 
Wikispecies has information related to:

سانچو:Wikisource author   Carl Linnaeus tourism سفري راهنما منجانب وڪي سفر Wikivoyage

سوانح عمريون

ماخذ

ٻيا

سانچو:Carl Linnaeus سانچو:Linnaeus1758 سانچو:Natural history سانچو:Historical definitions of race سانچو:Zoology

حوالا

سنواريو
  1. ↑ Blunt
  2. ↑ Calisher, CH (2007). "Taxonomy: what's in a name? Doesn't a rose by any other name smell as sweet?". Croatian Medical Journal 48 (2): 268–270. PMID 17436393. 
  3. ↑ Blunt (2004), pp. 189–190.
  4. ↑ Broberg (2006), pp. 37–39.
  5. ↑ Anderson (1997), pp. 92–93.
  6. ↑ 6.0 6.1 Blunt (2004), pp. 184–185.
  7. ↑ Blunt (2004), pp. 185–186.
  8. ↑ Anderson (1997), pp. 93–94.
  9. ↑ Anderson (1997), p. 96.
  10. ↑ Blunt (2004), pp. 191–192.
  11. ↑ Blunt (2004), pp. 192–193.
  12. ↑ Blunt (2004), pp. 193–194.
"https://sd.wikipedia.org/w/index.php?title=ڪارل_لينئي&oldid=296215" تان ورتل