عوامي جمهوريا ڪانگو
ڪانگو جي ڊيموڪريٽڪ ريپبلڪ(انگريزي: Democratic Republic of the Congo ) مختصرن (انگريزي: DR Congo ) [5][6] وچ آفريڪي ملڪ آھي جنھن کي ڪانگو-ڪنشاشا پڻ چون ٿا جنھن جو 1971ع کان 1997ع تائين نالو زائر(انگريزي: Zaire ) ھيو. آفريڪا جي صحارا جي علائقي جو پکيڙ ۾ سڀ کان وڏو ۽ آفريڪا کنڊ جو الجيريا کان پوءِ ٻيون نمبر وڏو، دنيا جو يارھون نمبر وڏو ملڪ آهي. ملڪ جي سرڪاري ٻولي فرينچ آھي.
ڪانگو جي ڊيموڪريٽڪ ريپبلڪ République démocratique du Congo
(فرينچ) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
شُعار: '"انصاف، امن ، محنت | |||||
.svg) مڪانيت عوامي جمهوريا ڪانگو (تيز سائي رنگ وارو) | |||||
| گادي جو هنڌ | ڪنشاسا 4°19′S 15°19′E / 4.317°S 15.317°E | ||||
| سڀ کان وڏو شهر | ڪنشاسا | ||||
| دفتري ٻوليون | فرينچ | ||||
| تسلیم ٿيل قومي ٻولي | |||||
| مقامي آبادي | ڪانگليز | ||||
| حڪومت | وحداني نيم صدارتي آئيني ريپبلڪ | ||||
• صدر |
Félix Tshisekedi | ||||
• وزيراعظم |
سلويسٽر الونگا | ||||
| مقننه | پارليامينٽ | ||||
| سينيٽ | |||||
| قومي اسيمبلي | |||||
| ڪانگو جي تاريخ | |||||
• بيٺڪ ٿيو |
17 نومبر 1879 | ||||
| 1 جولاءِ 1885 | |||||
| 15 نومبر 1908 | |||||
| 30 جون 1960[1] | |||||
| 20 سيپٽمبر 1960 | |||||
• نالو تبديل ڪري ڪانگو جي ڊيموڪريٽڪ ريپبلڪ رکيو ويو |
1 آگسٽ 1964 | ||||
| 29 آڪٽوبر 1971 | |||||
| 17 مئي 1997 | |||||
| 18 فيبروري 2006 | |||||
| پکيڙ | |||||
• جملي |
2٬345٬409 km2 (905٬567 sq mi) (11th) | ||||
• پاڻي (%) |
3.32 | ||||
| آبادي | |||||
• اندازو |
91,931,000 (2019 est.)[2] (16th) | ||||
• گھاٽائي |
39.19 /km2 (101.5 /sq mi) | ||||
| جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد ) | 2019 لڳ ڀڳ | ||||
• ڪل |
 $77.486 billion[2] | ||||
• في سيڪڙو |
$843[2] | ||||
| جِي. ڊي. پي (رڳو نالي ۾ ) | 2019 لڳ ڀڳ | ||||
• ڪل |
$46.117 billion[2] | ||||
.svg)
تاريخ
سنواريوھن ملڪ جو علائقو 90,000 ھزار سال اڳ آباد ٿيڻ شروع ٿيو ھو. بانٽو نسل جا ماڻھن جو غلبو ھتي 3000 سال اڳ شروع ٿيو. ملڪ جي اولھ م ڪونگو جي بادشاھت 14 کان 19 صدي عيسويءَ تائين درياء ڪانگو واري علائقي ۾ قائم رھي. ملڪ جي وچ ۽ اوڀر واري علائقي ۾ لوبا واري بادشاھت ۽ لونڊا واري بادشاھت سورھين، سترھين کان اوڻوھين صدي تائين قائم رھيون. 1870ع واري ڏھاڪي ۾ آفريڪا جي يورپي طاقتن وچ ۾ ورھاست کان اڳ ڪانگو واري دريائي طاس جي کوجنا بيلجيم جي بادشاھ ليوپولڊ ٻئين جي تعاون سان ھڪ صحافي ھينري مورٽون اسٽينلي ڪئي. ليوپولڊ ٻئين پھرين 1885ع ۾ برلن ڪانفرنس ۾ ڪانگو جي سرزمين جا مالڪاڻا حق حاصل ڪيا ۽ اھو ملڪ سندس ذاتي ملڪيت تسليم ڪيو ويو جنھن جو نالو ڪانگو جي آزاد رياست رکيو ويو. ان نئين رياست ۾ سندس فوجي يونٽ پبلڪ فورس مقامي ماڻھن کي رٻڙ جي پيداوار جي لاءِ مجبور ڪيو. 1885ع کان وٺي 1908ع تائين ڪانگو جا لکين ماڻھو ان آزاد رياست جي ظلم جي ڪري بک ۽ بيمارين ۾ مري چڪا ھئا. 1908ع م ان نام نھاد آزاد رياست کي بيلجيم ۾ ضم ڪري ان جو نالو بيلجين ڪانگو رکيو ويو. ڪانگو 30 جون 1960ع ۾ بيلجيم کان آزاد ٿيو ۽ ان جو نالو ريپبلڪ آف ڪانگو رکيو ويو. ڪانگليز قومپرست پيٽرڪ لممبا 1960ع جي اليڪشن ۾ چونڊجي نئين آزاد ملڪ ڪانگو جي ڊيموڪريٽڪ ريپبلڪ جو پھريون وزيراعظم ٿيو جڏهن تہ جوزف ڪاسا-ووبو ٻئي ملڪ ڪانگو جي ريپبلڪ جو پھريون صدر ٿيو. اھڙي طرح علائقي جي انتظام وارو ھڪ تنازعو شروع ٿي ويو جنھن کي ڪانگو جي تنازعي جو نالو ڏنو ويو. ان تنازعي ۾ ھن ملڪ جي ٻن صوبن ڪٽانگا ۽ ڏکڻ ڪاساء علحده ٿيڻ جي ڪوشش ڪئي ھئي. گڏيل قومن ۽ مغربي ملڪن لممبا جي مدد ڪرڻ کان انڪار ڪيو ته لممبا سوويت يونين کان مدد گھري. آمريڪا ۽ بيلجيم لممبا کي عھدي تان ھٽائڻ گھريو پئي. 17 جنوري 1961ع ۾ کيس ھٽايو ويو. 25 نومبر 1965ع ۾ فوج جي سربراھ جوزف ڊاسئرا موبوتو فوجي انقلاب ذريعي حاڪم ٿيو جنھن پنھنجو نالو موبوتو سيسي سيڪو رکيو. 1971ع ۾ ھن ملڪ جو نالو بدلائي زائر رکيو. ھن پاپولر موومينٽ آف ريووليوشن نالي پارٽي جي ھڪ پارٽي جي غلبي واري آمريت واري حڪومت قائم ڪئي. ڪميونسٽ دشمن موقف جي ڪري کيس آمريڪا جي وڏي مدد حاصل ھئي. 1990 واري ڏھاڪي ج شروعات ۾ موبوتو جي حڪومت ڪمزور ٿيڻ شروع ٿي.
حوالا
سنواريو- ↑
Central Intelligence Agency. "Democratic Republic of Congo". The World Factbook. Langley, Virginia: Central Intelligence Agency. وقت 10 August 2016 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 29 April 2014. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 "Report for Selected Countries and Subjects". International Monetary Fund.
- ↑ "GINI index". World Bank. وقت 27 September 2013 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 30 July 2013. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ "Human Development Report 2019" (PDF). United Nations Development Programme. حاصل ڪيل 10 December 2019.
- ↑ Starbird, Caroline; Deboer, Dale; Pettit, Jenny (2004). Teaching International Economics and Trade. Center for Teaching International Relations, University of Denver. p. 78. ISBN 978-0-943804-92-7. https://books.google.com/books?id=EKiS9SZNPe0C&pg=PA78. Retrieved 14 October 2015. "Aid Applicant: The Democratic Republic of the Congo (DROC)"
- ↑ Office of the United States Trade Representative (2003). United States House of Representatives Committee on Ways and Means. ed. Comprehensive Report on U.S. Trade and Investment Policy Toward Sub-Saharan Africa. Message from the President of the United States. United States Government Printing Office. p. 87. ISBN 978-1-4289-5014-6. https://books.google.com/books?id=HnGGEqGukvgC&pg=PA87. Retrieved 14 October 2015. "Democratic Republic of the Congo (DROC) will become eligible for AGOA trade benefits upon formation of a transitional government."