ٽيڪسلا عجائب گھر ٽيڪسلا، پنجاب، پاڪستان ۾ واقع آهي. عجائب گھر پهرين کان 7 صدي عيسوي جي گندھارن آرٽ جي تاريخن جو هڪ اهم ۽ جامع مجموعو آهي. مجموعي ۾ گهڻيون شيون قديم ٽيڪسيلا جي ٿرن مان ڪڍيون ويون هيون.

ٽيڪسيلا ميوزيم
Taxila Museum Entrance
ٽيڪسيلا ميوزيم ۾ داخلا
Map</img>
قائم ڪيل 1918ع
مقام شاهپور روڊ، بهر مائونڊ سٽي والز، ٽيڪسلا، راولپنڊي، پنجاب

ميوزيم جي ڀرسان ڪيترائي تاريخي ماڳ آهن. ان جي ڀرسان قديم اسٽوپا ۽ ٻيا آثار آهن.[1]

ٽيڪسلا ميوزيم راولپنڊي ضلعي جي هڪ تعلقي ٽيڪسلا ۾ واقع آهي. هي هڪ سائيٽ ميوزيم آهي ۽ ان جو مجموعو خاص طور تي گندھارن آرٽ تي ڌيان ڏئي ٿو. ٽيڪسيلا ۾ اهي ماڳ 600 يا 700 ق.

 
ٽيڪسلا ميوزيم ۾ چوٿين صدي عيسويءَ جو مراقبو ٻڌندڙ

ٽيڪسلا ميوزيم جي اڏاوت 1918ع ۾ شروع ٿي، ان جو سنگ بنياد 1918ع ۾ انڊيا جي وائسراءِ لارڊ چيلمس فورڊ رکيو، تعمير 1928ع ۾ مڪمل ٿي[2] ۽ ميوزيم کي ان وقت جي تعليم واري وزير سر محمد حبيب الله عوام لاءِ کوليو. سر جان مارشل جيڪو 1928ع ۾ آرڪيالاجيڪل سروي آف انڊيا جي ڊائريڪٽر جنرل جي عهدي تان رٽائر ٿيڻ وارو هو، تنهن جو اصل منصوبو پورو نه ٿي سگهيو. پاڪستان حڪومت 1998ع ۾ اترين گيلري ٺاهي.

جمع ۽ ڊسپلي

سنواريو

هتي 4000 شيون ڏيکاريل آهن، جن ۾ پٿر، اسٽوڪو، ٽيراڪوٽا، چاندي، سون، لوهه ۽ نيم قيمتي پٿر شامل آهن. خاص طور تي ڊسپلي شين تي مشتمل آهي 600 ق.م کان 500 ع تائين. ٻڌ ڌرم، هندو ۽ جين مذهب جي چڱيءَ طرح نمائندگي ڪن ٿا انهن شين مان جيڪي ٽن قديم شهرن مان مليون آهن ۽ ٻه درجن کان وڌيڪ ٻڌ اسٽوپا ۽ خانقاهون ۽ يوناني مندر هن علائقي ۾ آهن.

گنڌار فن

سنواريو

ٽيڪسيلا ميوزيم ۾ پاڪستان ۾ پهرين کان ستين صديءَ تائين پٿر جي ٻڌمت جي مجسمي جو سڀ کان اهم ۽ جامع مجموعو آهي (جنهن کي گنڌارن آرٽ جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو. مجموعي جو بنيادي حصو ٽيڪسيلا وادي ۾ کوٽيل ماڳن، خاص ڪري سر جان جي کوٽائي مان ملي ٿو. مارشل ٻيون شيون گانڌنرا جي ٻين هنڌن جي کوٽائي مان مليون آهن، جهڙوڪ رام داس ڪليڪشن، يا پوليس ۽ ڪسٽم اختيارين پاران ضبط ڪيل مواد مان، سڄي مجموعي ۾ 1400 کان وڌيڪ شيون شامل آهن، ۽ 409 شايع ٿي چڪا آهن.[3]

عددي مجموعو

سنواريو

ٽيڪسلا ميوزيم هڪ سائيٽ ميوزيم آهي ۽ ٽيڪسلا ۾ آرڪيالاجيڪل ڪم دوران مليل عددي مواد جي اڪثريت جو ذخيرو آهي. کوٽائي 1917ع ۾ جان مارشل، ان وقت جي آرڪيالاجيڪل سروي آف انڊيا جي ڊائريڪٽر جي سربراهيءَ ۾ شروع ٿي ۽ 1934ع تائين جاري رهي. ان کوٽائي کان وٺي اڄ ڏينهن تائين ڪم جاري آهي. عجائب گھر ۾ سڪن جو هڪ وڏو مجموعو آهي، جيڪو هند-يوناني دور کان وٺي ڪشن جي آخري دور تائين آهي. انهن مان ڪجهه مارشل جي[4] اصل کوٽائي جي رپورٽن ۾ شايع ٿيل آهن، ۽ مڪمل مجموعو شايع ڪرڻ لاء هڪ جاري منصوبو موجود آهي.[5]

پڻ ڏسو

سنواريو
  • خان، جي آر (2007) ”ڪنيشڪا ڪوئنس فار ٽيڪسيلا“ ان گنڌران اسٽڊيز جلد 1: 119ff
  • خان، جي آر (2008) ”گولڊ ڪوئنز ان دي ڪيبينيٽ آف ٽيڪسيلا ميوزيم، ٽيڪسلا“ گنڌران اسٽڊيز ۾ جلد 2: 39-61
  • خان، جي آر (2009) "هوشڪا ڪوئنس فار ٽيڪسيلا"، گندھارن اسٽڊيز ، جلد. III، پشاور، ص. 75-125.
  • خان، جي آر (2010) "ڪاپر ڪوئنس آف واسوديوا ۽ سندس جانشين ٽيڪسيلا کان"، گندھارن اسٽڊيز جلد. IV، پشاور، ص. 139-261.
  • خان، ايم اي (2005) ٽيڪسلا ميوزيم ۾ گنڌارا پٿر جي مجسمن جي فهرست ، 2 جلد
  • مارشل، جي ايڇ (1951) ٽيڪسيلا: 1917ع ۽ 1934ع جي وچ ۾ هندستان جي حڪومت جي حڪمن تحت ٽيڪسلا ۾ آثار قديمه جي کوٽائي جو هڪ مثالي حساب ڪتاب . 3 جلد. ڪيمبرج يونيورسٽي پريس.
  • مارشل، SJ (2007) ٽيڪسيلا لاءِ گائيڊ، ڪراچي، 2007 (ريپ.).
  • والش، اي ايڇ سي (1939) پنچ - ٽيڪسيلا جا نشان لڳل سڪا، آرڪيالاجيڪل سروي آف انڊيا جون يادگيريون، نمبر 59، دهلي.
  • صهيب افضل، (2017)
  1. "Taxila Museum". paktourismportal.com. 
  2. "Taxila Museum". paktourismportal.com. 
  3. Khan, 2005
  4. Marshall, 1951
  5. Khan, 2007; Khan, 2008, Khan 2009, Khan