ٽَيٽُم(انگريزي: Tetum )[5] ٽيٽم ٻولي ۾ ٽَيٽُون (Tetun)، ھڪ آسٽرونيشيائي ٻولي آھي جيڪا تيمور ٻيٽ ۾ اوڀر تيمور ۽ انڊونيشيا جي ويسٽ تيمور جي بيلو ريجنسي ۾ ڳالھائي ويندي آهي. اھا اوڀر تِيمَور جي پورچوگيزي ٻولي سان گڏ ٻين سرڪاري ٻولي آھي. ھن ٻولي جا ٻہ قسم آھن:

  • ٽَيٽُم ٽَيرِڪ جيڪا اصل آھي جنھن م ٻين ٻولين جي لفظن جي ملاوٽ تمام گھٽ آھي. ان جي فعل جي جوڙجڪ پڻ مختلف آھي.
  • ٽَيٽُم پراسا (بازاري ٽيٽم) يا ٽَيٽُم دلي. پراسا پورچوگيزي ٻولي جو لفظ آهي جنھن جي معنيَ آهي شھر جو چؤڪ. ھي قسم وڏي پيماني تي پورچوگيزي ٻولي کان متاثر ٿيل آھي ڻ۽ ان جو گھڻو استعمال دلي شھر ۽ ان جي پسگردائيءَ ۾ ٿئي ٿو. ان جو جنم ڪالوني واري دؤر م دلي شھر ۾ ٿيو. اھا ايسٽ تيمور جي ٻين ٻولي (L2) آھي. ٽيٽم ٽيرڪ ۽ ٽيٽم پراسا يا ٽيٽم دلي ايترو فرق ٿي ويو آهي جو ٻنھي مان ھڪ جيڪڏهن ڪو نئون ماڻھو سکي تہ ٻي ان کي سمجھ ۾ نہ ايندي[6]
ٽَيٽُم
ٽَيٽُم پراسا
()
ٽَيٽِم دلي
ٻولي جو وطن اوڀر تيمور
ٻولي ڳالهائيندڙ
390,000 (2009)[1]
L2
ايسٽ تِيمَور ۾ 570,000
[2]
لھجو *بيلوني لھجو (ٽَيٽُم بيلو)
  • Terik (ٽَيٽُم ٽيرڪ)
لاطيني (ٽيٽم صورتخطي)
سرڪاري حيثيت
سرڪاري ٻولي وغيره
ايسٽ تيمور
ريگيوليٽر نيشنل انسٽيٽيوٽ آف لنگئسٽڪس
ٻولي جا ڪوڊ
ISO 639-3 tdt
گلوٽولوگ 1246 ٽَيٽُو 1246[3]
اوڀر تِيمَور ۾ ٽَيٽُم بطور مادري ٻولي ڳالهائيندڙن جا ھنڌ
This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters. For a guide to IPA symbols, see Help:IPA.


ٽَيٽُم (پورچوگيزي)، ٽَيٽُن (ليئان ٽَيٽُن)
ليئن ٽيٽن
ٻولي جو وطن ويسٽ تيمور, ايسٽ تيمور
ٻولي ڳالهائيندڙ
500,000, گھڻي ڀاڱي انڊونيشيا ۾ (2010–2011)[1]
50,000 بطور ٻين ٻولي ڳالهائيندڙ انڊونيشيا ۽ ايسٽ تِيمَور ۾
ڏکڻ جزائري
لھجو *بَيلَوني لھجو (ٽَيٽُن بَيلو)
  • ٽَيرڪ (ٽَيٽُن ٽَيرڪ)
سرڪاري حيثيت
سرڪاري ٻولي وغيره
 اوڀر تيمور
اقليت جي
ٻولي 
ٻولي جا ڪوڊ
ISO 639-2 tet
ISO 639-3 tet
گلوٽولوگ 1245 ٽَيٽُو 1245[4]
اوڀر تِيمَور ۾ ٽَيٽُم بَيلو (اولھ) ۽ ٽَيٽُم ٽَيرِڪ (ڏکڻ اوڀر) جا مقام. ٽَيٽُم ٻولي ڳالهائيندڙن جي اڪثريت اولھ تِيمَور ۾ رھندڙ ڏيکاريل

حوالا سنواريو

  1. 1.0 1.1 ٽَيٽُم (پورچوگيزي)، ٽَيٽُن (ليئان ٽَيٽُن) at Ethnologue (18th ed., 2015)
  2. "Table 14: Second language/dialect by sex for the population over four years of age". Timor-Leste Population and Housing Census 2015. Timor-Leste Ministry of Finance. http://www.statistics.gov.tl/category/publications/census-publications/. 
  3. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin et al., eds (2016). "1246 ٽَيٽُن دلي". Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. http://glottolog.org/resource/languoid/id/ٽَيٽُو 1246. 
  4. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin et al., eds (2016). "1245 ٽَيٽُم". Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. http://glottolog.org/resource/languoid/id/ٽَيٽُو 1245. 
  5. Bauer, Laurie (2007). The Linguistics Student’s Handbook. Edinburgh: Edinburgh University Press. 
  6. "Tetun". حاصل ڪيل 13 June 2018.