ليلي ۽ ماجنون (اوپيرا)
ليلي ۽ مجنون، (انگريزي ٻولي: Leyli and Majnun (opera)) (آذربائيجاني: Leyli və Məcnun) عزير حاجيبايوف پاران لکيل چار ڪردارن (فور ايڪٽس) تي ٻَڌل هڪ آذربائيجاني سنگيت ناٽڪ (اوپيرا) آهي.
سرانجامي تاريخ
سنواريواهو 1907 ۾ لکيو ويو هيو[1] ۽ پهريون ڀيرو 12 جنوري 1908 ع تي باڪو ۾ تاگهئيف ٿيٽر (ناٽڪ گهر) تي پيش ڪيو ويو هيو. اهو سنگيت ناٽڪ (اوپيرا) جهان اسلام جو پهريون سنگيت ناٽڪ (اوپيرا) سمجھيو ويندو آھي.[2][3]
سنگيت ناٽڪ (اوپيرا) جي پهرئين ادائگي (پرفارمنس) جي اڳواڻي حسين عربلنسڪي ۽ حاجيبايوف پنهنجو پاڻ سارنگي وائلن (رُباب، سُرندو، سِتار) وڄائيندي ڪئي.
عزير حاجيبايوف ۽ سندس ڀاءُ جيهون حاجيبايوف آذربائيجاني (عراقي-ترڪ شاعر، اديب ۽ مفڪر) شاعر محمد فيضولي جي نظم ليلا ۽ مجنون تي ٻڌل سنگيت ناٽڪ (اوپيرا) لاءِ لبرٽو لکيو هيو، نظم جي گهڻائي ڀاڱن ۾ ڪابہ تبديلي نہ رهي.[4]
ڪردارَ
سنواريو
| ڪردارَ | آواز جو قسم | پريميئر ڪاسٽ، 12 جنوري 1908 (پرڌان: – ) |
|---|---|---|
| گيز (مجنون) | tenor گاني واري آوازن ۾ مرداڻو آواز جي (سڀ کان وڏي) اوچي حد | حوسينگولو سرابسڪي |
| ليلي | Soprano چار معياري گاني واري آوازن ۾ سڀ کان وڏو عورت جو آواز | |
| گيز جو اَبو (پيءُ) | tenor | |
| گيز جي ماءُ | soprano | |
| ليلي جو اَبو (پيءُ) | ٽينر ۽ باس (ڳؤرو آواز) جي وچ ۾ هڪ بالغ مرد جي ڳائڻ وارو آواز baritone | |
| ليلي جي ماءُ | mezzo-soprano | |
| ابن سلام | tenor | |
| نافيل | baritone | |
| زيد | tenor | |
| پهريون عرب | tenor | |
| ٻِيو عرب | tenor | |
| ميچ ميڪرز، ڍنڍورچي (هرالڊز)، مهمانَ، شاگرد- ڇوڪِرِيون ۽ ڇوڪِرَا. | ||
مختصر خُلاصو
سنواريوايڪٽ 1
سنواريوڏيکُ (سِينُ) 1
ڇوڪرا ۽ ڇوڪريون اسڪول کان ٻاهر نڪري وڃن ٿا. سُندر ليلي ۽ جيز هڪ ٻئي سان پيار ڪرڻ لڳندا آهن، هو ٻين بابت وساري پاڻ ۾ شوق سان ڳالهيون ڪندا آهن. پر دوست ليلي جي رويي کي ڏاڍو غير اخلاقي سمجهندا آهن ۽ تَڪڙ ۾ هن کي پري وٺي ويندا آهن. ليلي کان سواءِ هو نٿو رهي سگهي، تنهنڪري گيز ليلي سان پرڻجڻ لاءِ پهنجي پيءُ کي ايلاز ڪري ٿو.
ڏيکُ (سِينُ) 2
ليلي جا ماءُ پيءُ گيز جو ليلي سان پيار ۽ ليلي جي ساڻس گڏيل محبت جي باري ۾ ٻُڌي وٺندا آهي. ڇوڪريءَ جي ماءُ ڪاوڙ سان مهڻو ڏئي کيس ڌمڪائي ٿي ۽ ليلي سندس ڳالهه کي ڏک ۾ ٻڌندي آهي.هوءَ ان ڳالهه کان انڪار نٿي ڪري ته سندس ڌيءُ گيز کي دنيا جي ڪنهن به شيءِ کان وڌيڪ پسند ڪري ٿي.
ايڪٽ 2
سنواريوڏُکَ گيز جي ذهن کي تبديل ڪري ورتو. هو جبلن ۽ بيابان (ٿر) جي واريءَ ۾ ليلي بابت سُوچيندو گُهمندو رَمندو وَتندو آهي.
ايڪٽ 3
سنواريونيٺ ابن سلم ۽ ليلي جي شادي جو ڏينهن اچي ٿو
ايڪٽ 4
سنواريوڏيکُ (سِينُ) 1
ابن سلم جي گھر ۾ خوشي ناهي. ليلي جُهڪائي (ڊپريشن) سبب ناچاڪ (بيمار) آهي.
ليئليٰ جي دِل اھا جدائي نٿي سَھي (برداشت ڪري) سگھي:
| ” | ”آئون تيسين خوش آھيان جيسين منھنجو محبوب مونکي ايزاءُ پھچائي ٿو، جيڪڏھن رڳو ماڻھو ئي مونکي بي وفا نٿا سڏين،
|
“ |
—Translation from Azeri: Gulnar Aydamirova, [5] | ||
| ” | I’m happy as long as my beloved one torments me, If only people wouldn’t call me unfaithful.
|
“ |
هوءَ ابن سلام جي ٻانُهن ۾ مَري وڃي ٿي.
ڏيکُ (سِينُ) 2
مجنون آيو ليلي جي قبرتي.هاڻي، ليلي فيصلو ڪيو ته هوءَ سندَس سان لاڳاپو رکي ٿي، هو سَدائين لاءِ گڏُ رهندا، نِراش ٿيل، مجنون پنهنجي محبوبا جي قبر تي ڪِري پيو ۽ مَري وِيو.
حوالا
سنواريو- ↑ Talibov, Yusif; Sadigov, Ferahim; Guliyev, Sardar (2000). C.Məmmədquluzadə və Ü.Hacıbəyovun pedaqoji fikirləri.
- ↑ Leyli & Majnun, آذربائيجان انٽرنيشنل ([اُترادي] سرءُ 2009)
- ↑ "اَوڀَر ۾ پهريون سنگيت ناٽڪ (اوپيرا): ليلي ۽ مجنون (1908) جي 100 هين ورسي". يونيسڪو. http://www.unesco.kz/publications/clt/Anniversaries_2008-9.pdf.
- ↑ "يونيسڪو وٽ آذربائيجان جي مستقل وفد يونيسڪو کي 2008 ۾ درخواست ڪئي تہ يونيسڪو اَوڀَر ۾ پهريون سنگيت ناٽڪ (اوپيرا): "ليلي ۽ مجنون"، جي 100 هين ورسي سان گڏ ڳنڍيو وڃي.". يونيسڪو. http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001523/152303e.pdf.
- ↑ Libretto - Leyli and Majnun. عزير حاجيبايوف ۽ جيهون حاجيبيلي پاران مگهم اوپيرا پنج ڪردارن ۾ (1908).