گيبون
گيبون (Gabon)، سرڪاري طور تي گبونيز ريپبلڪ (فرانسيسي: République gabonaise)، آفريڪا کنڊ جي وچ آفريڪا جي ائٽلانٽڪ ساحل تي، خط استوا جي ڏانهن هڪ ملڪ آهي. ان جي اتر ۾ ڪيمرون، اوڀر ۾ ريپبلڪ آف ڪانگو, اتر اولهه ۾ استوائي گني، اولهه ڏانهن گني جي نار ۽ اوڀر ۽ ڏکڻ ۾ ريپبلڪ آف ڪانگو آهي. ان جي ايراضي 2,70,000 چورس ڪلوميٽر (1,00,000 چورس ميل) ۽ آبادي 20 لک ماڻهن جي آهي. هتي ساحلي ميدان، جبل (ڪرسٽل جبل ۽ وچ ۾ چيلو ماسف) ۽ اوڀر ۾ هڪ سوانا آهن. لبريويل ملڪ جي گاديءَ جو هنڌ ۽ سڀ کان وڏو شهر آهي.
گيبون جي جمهوريا Gabonese Republic République Gabonaise (فرانسيسي) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
شُعار: '"Union, Travail, Justice" (فرانسيسي) "يونين, ڪم, انصاف" | |||||
.svg)  | |||||
| گادي جو هنڌ | لبروائل 0°23′N 9°27′E / 0.383°N 9.450°E | ||||
| سڀ کان وڏو شهر | لبروائل | ||||
| دفتري ٻوليون | فرانسيسي | ||||
| علائقائي ٻوليون | فهرست: • انگريزي • اندلسي • فرانسيسي • پرتگالي • مبيت • ميين • انزيبي • پونو • تيڪي • وِلي | ||||
| نسلي گروھ | • پونو
• فينگ • ايمباما • انزيبي • تيڪي • ڪوتا • وِلي • ۽ 42 ٻيا | ||||
| مذهب (2020) |
| ||||
| مقامي آبادي | • گبونيز • گبونائيز | ||||
| حڪومت | گڏيل صدارتي جمهوريه فوجي جنتا تحت[1] | ||||
• عبوري صدر ۽ CTRI جو چيئرمين[2] |
برائس اوليگوي ناگويما | ||||
• عبوري نائب صدر[3] |
جوزف اونڊالٽ بيري | ||||
• عبوري وزيراعظم[4] |
ريمنڊ اينڊونگ سيما | ||||
| مقننه | گبون جي پارليامينٽ (معطل) | ||||
| Independence from آزادي فرانس کان | |||||
• جمهوريت قائم ٿي |
28 نومبر 1958 | ||||
• عطا ٿيل |
16 آگسٽ 1960 | ||||
• فوجي بغاوت 2023 |
30 آگسٽ 2023 | ||||
| پکيڙ | |||||
• جملي |
267٬668 km2 (103٬347 sq mi) (76th) | ||||
• پاڻي (%) |
3.76% | ||||
| آبادي | |||||
• 2023 اندازو |
2,397,368[5] (146th) | ||||
• گھاٽائي |
7.9 /km2 (20.5 /sq mi) (216th) | ||||
| جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد ) | 2023 لڳ ڀڳ | ||||
• ڪل |
 $41.922 billion[6] (132nd) | ||||
• في سيڪڙو |
$19,165[6] (83rd) | ||||
| جِي. ڊي. پي (رڳو نالي ۾ ) | 2023 لڳ ڀڳ | ||||
• ڪل |
 $19.319 billion[6] (117th) | ||||
گبون جا اصل رهاڪو پگمي (Pygmi) قوم هئا. 14 صدي عيسويء جي شروعات ۾، بنتو (Bantu) مهاجرن پڻ علائقي ۾ آباد ٿيڻ شروع ڪيو. 1960 ۾ فرانس کان آزاد ٿيڻ کان وٺي، گبون جا ٽي صدر ٿي چڪا آهن. 1990ع واري ڏهاڪي ۾، هن هڪ گهڻ جماعتي نظام ۽ هڪ جمهوري آئين متعارف ڪرايو جنهن جو مقصد وڌيڪ شفاف چونڊ عمل ۽ ڪجهه سرڪاري ادارن ۾ سڌارا آڻڻ هو. ان جي باوجود، گبونيز ڊيموڪريٽڪ پارٽي (PDG) غالب پارٽي رهي جيستائين ان کي 2023 گبونيز بغاوت کان هٽايو ويو. گبون هڪ ترقي پذير ملڪ آهي، انساني ترقي جي انڊيڪس ۾ 112هين نمبر تي آهي. اهو في ماڻهو آمدني جي لحاظ کان آفريڪا جي امير ترين ملڪن مان هڪ آهي؛ تنهن هوندي به، آبادي جو وڏو حصو تمام غريب آهن. عمر بونگو 1967 ۾ آفيس ۾ آيو ۽ هڪ خاندان ٺاهيو، جنهن پنهنجي طاقت کي هڪ گراهڪ نيٽ ورڪ، فرانسفريڪ ذريعي مستحڪم ڪيو.[10]
گبون جي سرڪاري ٻولي فرانسيسي آهي، ۽ بنتو نسلي گروهه ملڪ جي آبادي جو تقريبا 95 سيڪڙو آهي. عيسائيت قوم جو سڀ کان وڏو مذهب آهي، جيڪو تقريبا 76 سيڪڙو آبادي طرفان مشق ڪيو ويو آهي. پيٽروليم ۽ غير ملڪي نجي سيڙپڪاري سان، ان ۾ چوٿون بلند ترين انساني ترقي انڊيڪس (HDI),[8] (ماريشس، سيچلس ۽ ڏکڻ آفريڪا کان پوءِ) آهي ۽ ڪنهن آفريڪي قوم جو پنجون بلند ترين مجموعي گھربل پيداوار (GDP) في کس (PPP) (سيچلس، ماريشس، استوائي گني ۽ بوٽسوانا کان پوءِ) آهي. اوپيڪ جي مطابق 2023 ۾ گبون جي نامياري جي ڊي پي في کس 10,149 آمريڪي ڊالر آهي.[11]
فهرست لاڳاپيل مضمون گيبون
سنواريو- فهرست لاڳاپيل مضمون گيبون
حوالا
سنواريو- ↑ Obangome, Gerauds Wilfried. "Gabonese military officers announce on television they have seized power". Reuters. حاصل ڪيل 30 August 2023.
- ↑ "General Nguema appointed transitional president of Gabon following coup". Anadolu Agency (Kigali, Rwanda). 30 August 2023. https://www.aa.com.tr/en/africa/general-nguema-appointed-transitional-president-of-gabon-following-coup/2979600.
- ↑ "Gabon: Joseph Owondault Berre nommé vice-président de la transition". ACP (ٻولي ۾ French).
- ↑ "Gabon junta names former PM Raymond Ndong Sima as interim PM - statement". Reuters. 7 September 2023. https://www.reuters.com/world/africa/gabon-junta-names-former-pm-raymond-ndong-sima-interim-pm-statement-2023-09-07/.
- ↑ سانچو:Cite CIA World Factbook
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Gabon)". IMF.org. International Monetary Fund. حاصل ڪيل 16 October 2023.
- ↑ "GINI index (World Bank estimate)". data.worldbank.org. World Bank. وقت 21 January 2019 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 20 January 2019. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ 8.0 8.1 "Human Development Report 2021/2022" (PDF). United Nations Development Programme. حاصل ڪيل 8 September 2022.
- ↑ "Religions in Gabon | PEW-GRF". Globalreligiousfutures.org. وقت 20 January 2022 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2022-02-14. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ "Gabun und Niger: "Wichtig, die Länder individuell zu betrachten"". tagesschau.de (ٻولي ۾ German). حاصل ڪيل 2023-08-31.
- ↑ "Gabon - OPEC Fund for International Development".