پنجاب یونیورسٽي

پنجاب يونيورسٽي (پنجابي ٻولي: پنجاب یونیورسٹی اردو: جامعہ پنجاب)، جنهن کي يونيورسٽي آف پنجاب به چيو وڃي ٿو، هڪ عوامي تحقيقي يونيورسٽي آهي جيڪا پاڪستان جی صوبی پنجاب جی شھر لاهور ۾ واقع آهي. اها پاڪستان جي سڀ کان پراڻي ۽ وڏي ۾ وڏي پبلڪ سيڪٽر يونيورسٽي آهي.

پنجاب یونیورسٽي

فائل:University of the Punjab logo.png Coat of arms
لاطيني ٻولي: Universitas Punjab
چونڊيل چوڻي	ایمان ، اتحاد ، تنظیم (Iman, Ittehad, Tanzeem)
انگريزي ۾ چونڊيل چوڻي	Faith, Unity, Discipline
قسم	Public, Research, Coeducational, Higher education institution
سرگرم	14 October 1882 (14 October 1882)
چانسلر	Baligh ur Rahman
وائيس چانسلر	Khalid Mahmood
شاگرد	45,678 on campus students. (27,907 morning students, 16,552 evening students and 1,219 diploma students), 363,416 (off campus)
پتو	Canal Rd, Quaid-i-Azam Campus, Lahore، Punjab، Pakistan
ڪيمپس	Urban List Main Quaid-e-Azam "New" Campus (Established 1958, 1٬781 acre (721 هيڪٽر) Satellite Allama Iqbal "Old" Campus (Established 1882, 50 acre (20 هيڪٽر) Khanspur Campus (Established 1964, 11980 Sq. Yards) Gujranwala Campus (Estab. 2006, 81.05 Kanals) Jehlum Campus (Established 2011, 259 Kanals and 17 Marlas)
رنگ	Blue  -  Bronze  -  Red
ويب سائيٽ	www.pu.edu.pk

گوجرانوالا، جهلم ۽ خانسپور ۾ ڪيمپس سان گڏ، آڪٽوبر 1882ع ۾ شملا ۾ اعليٰ تعليمي ادارن جي قيام لاءِ پهرين گڏجاڻي ڪوٺائين جی پوء يونيورسٽي کي باضابطه طور تي برطانوي حڪومت طرفان قائم ڪيو ويو. پنجاب يونيورسٽي چوٿين يونيورسٽي هئي جيڪا برصغير هندستان ۾ برطانوي نوآبادياتي اختيارين طرفان قائم ڪئي وئي. پهرين ٽي يونيورسٽيون برطانوي هندستان جي ٻين حصن ۾ قائم ڪيون ويون.

ھتی 45,678 شاگرد (27,907 صبح جا شاگرد، 16,552 شام جا شاگرد ۽ 1,219 ڊپلوما شاگرد) زیر تعلیم آهن. يونيورسٽي ۾ 13 فيڪلٽيون آهن جن مان 83 تعليمي شعبا، تحقيقي مرڪز ۽ ادارا آهن. پنجاب يونيورسٽي کی سال 2012ع ۾ ايڇ اي سي پاران وڏي سائز جي ڪيترن ئي فيڪلٽي يونيورسٽين ۾ پهرين نمبر تي رکیو. يونيورسٽي جي اڳوڻي شاگردن ۽ اسٽاف ۾ پڻ ٻه نوبل انعام يافته آهن. اضافي طور تي، يونيورسٽي برطانيه جي دولت مشترڪه جی يونيورسٽين جي ايسوسيئيشن جی ميمبر پڻ آهي.

ڪيمپس

علامه اقبال ڪيمپس, لاهور

يونيورسٽي پنجاب جي مختلف شهرن ۾ ڪئمپسز ۾ ورهايل آهي ۽ هڪ سمر ڪيمپس خيبر پختون خواهه ۾ واقع آهي:

• علامه اقبال ڪيمپس: پراڻو ڪيمپس پڻ سڏيو وڃي ٿو، جيڪو لاهور جي مرڪز ۾ واقع آهي، اهو ڏکڻ ايشيا جي مفڪر ۽ صوفي شاعر علامه محمد اقبال جي نالي پٺيان رکيو ويو آهي. ڪيمپس ۾ سينيٽ، سنڊيڪيٽ، سليڪشن بورڊ ۽ ايڊوانسڊ اسٽڊيز اينڊ ريسرچ بورڊ عام طور تي اتي منعقد ٿيندا آهن.

PU

class=notpageimage|

Location in Lahore ( قائداعظم ڪيمپس)

• قائداعظم ڪيمپس: نيو ڪيمپس جي نالي سان پڻ سڃاتو وڃي ٿو، جيڪو پاڪستان جي باني جي نالي پٺيان رکيو ويو آهي ۽ علامه اقبال ڪيمپس کان 12 ڪلوميٽر ڏکڻ ۾ واقع آهي. 1800 ايڪڙن جي ايراضيءَ تي پکڙيل آهي. ڪيمپس يونيورسٽي جي تعليمي ۽ انتظامي سرگرمين جو مرڪز آهي. هڪ واهه تعليمي بلاڪ ۽ شاگردن جي رهائش هاسٽلن کي ورهائي ٿو.

• پنجاب يونيورسٽي، گوجرانوالا ڪيمپس: ڪامرس، اقتصاديات ۽ مئنيجمينٽ سائنسز، بينڪنگ ۽ فنانس، قانون، انگلش ۽ انفارميشن ٽيڪنالاجي جون فيڪلٽيون سڀ ڪيمپس ۾ تدريس ڪن ٿيون. ڊگري پروگرامن کان علاوه، ڪيمپس شارٽ ڪورسز مهيا ڪري ٿو، جن کي پنجاب انفارميشن ٽيڪنالاجي بورڊ جي ”اي-روزگار“ پروگرام جي سهولت ڏني وئي آهي.

• پنجاب يونيورسٽي، جهلم ڪيمپس: 2012 ۾ کوليو ويو، اهو ڪامرس، اقتصاديات ۽ مئنيجمينٽ سائنسز، قانون ۽ ڪمپيوٽر سائنس جي فيڪلٽيز سان لاڳاپيل مطالعو پيش ڪري ٿو.

• يونيورسٽي آف پنجاب، خانسپور ڪيمپس: اونهاري ڪيمپس ايوبيا جي ويجهو هماليه جي حد ۾ اٽڪل 7000 ميٽر جي اوچائي تي واقع آهي. ڪيمپس، تحقيقي سهولتون مهيا ڪرڻ کان علاوه، فيڪلٽي ۽ شاگردن لاءِ تفريحي مرڪز طور استعمال ڪيو ويندو آهي.

اڪيڊمڪ

درجه بندي

University rankings Global – Overall ARWU World[25] 701–800 (2023) QS World[26] 741–750 (2024) THE World[27] 801–1000 (2024) USNWR Global[28] =1140 (2023)

1. يونيورسٽي جي درجه بندي گلوبل - مجموعي طور تي ARWU ورلڊ 701-800 (2023)

2. QS ورلڊ 741–750 (2024)

3. دي ورلڊ 801-1000 (2024)

4. USNWR گلوبل = 1140 (2023)

پنجاب يونيورسٽي سال 2024 لاءِ QS ورلڊ يونيورسٽي رينڪنگ ۾ بين الاقوامي سطح تي 741 - 750 نمبر تي ۽ قومي سطح تي ٻيو نمبر تي آهي. اهو پڻ ايشيائي يونيورسٽين ۾ QS درجه بندي طرفان 140 نمبر تي آهي.

فيڪلٽيز

هتي 19 فيڪلٽيون آهن جن ۾ 10 مضمونن جا ڪاليج، 73 شعبا، مرڪز ۽ ادارا آهن. ان ۾ 1006 فل ٽائيم ۽ 300 پارٽ ٽائيم فيڪلٽي ميمبر آهن جيڪي تدريس/ تحقيق ۾ شامل آهن ۽ 6,000 کان وڌيڪ غير تدريسي/ معاون عملي سان گڏ 45,678 ڪيمپس شاگردن سان گڏ (27,907 صبح جا شاگرد، 16,552 شام جا شاگرد ۽ 1,219 ڊپلوما شاگرد):

• فيڪلٽي آف آرٽس ۽ هيومنٽيز.

• فيڪلٽي آف ايگريڪلچر.

• فيڪلٽي آف جيو سائنسز.

• فيڪلٽي آف انفارميشن اينڊ ميڊيا اسٽڊيز.

• فيڪلٽي آف سوشل سائنسز. نفسيات ۽ رويي جي سائنس.

• فيڪلٽي آف ڪامرس.

• قانون جو فيڪلٽي.

• فيڪلٽي آف اڪنامڪس اينڊ مئنيجمينٽ سائنسز.

• فيڪلٽي آف ايجوڪيشن.

• فيڪلٽي آف انجنيئرنگ اينڊ ٽيڪنالاجي.

• فيڪلٽي آف هيلٿ سائنسز.

• فيڪلٽي آف اسلامڪ اسٽڊيز.

• فيڪلٽي آف لائف سائنسز.

• مشرقي سکيا جي فيڪلٽي

• فيڪلٽي آف فارميسي.

• فيڪلٽي آف سائنس.

پنجاب يونيورسٽي مسجد

ماتحت ڪاليج

• ڪاليج آف آرٽ اينڊ ڊيزائن (PUCAD).

• پنجاب يونيورسٽي لا ڪاليج (PULC).

• هيلي ڪاليج آف بئنڪنگ اينڊ فنانس.

• هيلي ڪاليج آف ڪامرس (HCC).

• پنجاب يونيورسٽي ڪاليج آف فارميسي (PUCP).

• پنجاب يونيورسٽي ڪاليج آف انفارميشن ٽيڪنالاجي (PUCIT).

• ڪاليج آف شمارياتي ۽ حقيقي سائنسز.

• ڪاليج آف انجنيئرنگ اينڊ ايمرجنگ ڪمپيوٽنگ.

• ڪاليج آف ڌرتي Earth ۽ ماحولياتي سائنسز (CEES).

• يونيورسٽي اورينٹل ڪاليج لاهور (PUOC).

ادارا

• انسٽيٽيوٽ آف بزنس ايڊمنسٽريشن.

• انسٽيٽيوٽ آف ايڊمنسٽريٽو سروسز.

• انسٽيٽيوٽ آف بزنس اينڊ انفارميشن ٽيڪنالاجي.

• انسٽيٽيوٽ آف انفارميشن مينيجمينٽ.

• انسٽيٽيوٽ آف باٽني.

• انسٽيٽيوٽ آف زولوجي.

• انسٽيٽيوٽ آف جاگرافي.

• انسٽيٽيوٽ آف اسپيشل ايجوڪيشن.

• انسٽيٽيوٽ آف مائڪرو بايولوجي ۽ بايو ٽيڪنالاجي.

• انسٽيٽيوٽ آف اپلائيڊ نفسيات.

• انسٽيٽيوٽ آف سوشل اينڊ ڪلچرل اسٽڊيز.

• انسٽيٽيوٽ آف جيولوجي.

• انسٽيٽيوٽ آف اليڪٽريڪل اليڪٽرانڪس ۽ ڪمپيوٽر انجنيئرنگ.

• انسٽيٽيوٽ آف پوليمر ۽ ٽيڪسٽائل انجنيئرنگ.

• انسٽيٽيوٽ آف ڪيميڪل انجنيئرنگ اينڊ ٽيڪنالاجي.

• انسٽيٽيوٽ آف ميٽيلرجي ۽ مواد Material انجنيئرنگ.

• انسٽيٽيوٽ آف انگلش.

• انسٽيٽيوٽ آف پنجابي ۽ ثقافتي اڀياس.

• انسٽيٽيوٽ آف اردو ۽ ادب

لائبريري

لائبريري پاڪستان جي يونيورسٽين ۾ وڏي ۾ وڏي لائبريرين مان هڪ آهي. لائبريريءَ ۾ 5,00,000 کان وڌيڪ ڪتاب، رسالا، نون (9) قومي ۽ بين الاقوامي ٻولين ۾، پرنٽ ۽ سي ڊي، ڊي وي ڊي، مائڪرو فلم، مائيڪرو فيچ، وڊيو ۽ آڊيو ڪيسٽ ۽ مخطوطات ۾ موجود آهن. پنجاب يونيورسٽيءَ جي لائبريريءَ ۾ ٻه ماڙ عمارت آهي، جنهن جي ڪل ايراضي 102,000 چورس فوٽ آهي. گرائونڊ ۽ فرسٽ فلور تي ريڊنگ هال آهن جن ۾ 2500 پڙهندڙن جي ويهڻ جي گنجائش آهي. لائبريري ۾ هڪ انٽرنيٽ ليب آهي. لائبريريءَ ۾ مواد جي ڳولا لاءِ ڪمپيوٽرائيزڊ “MLIMs” ڪيٽلاگ موجود آهي.

قابل ذڪر شاگرد

وڌيڪ جامع فهرست لاءِ ڏسو پنجاب جي يونيورسٽين جي فهرست.

نوبل انعام يافته

• عبدالسلام (نوبيل انعام يافته 1979 - فزڪس).

• هر گوبند خرانا (نوبل انعام يافته 1968 - طب).

• پروفيسر آرٿر هولي ڪامپٽن (اڳوڻي فيڪلٽي ميمبر ۽ PU ۾ ليڪچرار مقرر ڪيو ويو. نوبل انعام يافته 1927 - فزڪس لاءِ سندس دريافت ڪامپٽن جي اثر جي).

تعليمي ماهر

• منظور مرزا (تعليم دان، اقتصاديات ۽ ڪتاب جو مصنف).

سياستدان

• چوڌري رحمت علي (پاڪستان تحريڪ جو باني، پاڪستان جو نالو ٺهيو).

• اندر ڪمار گجرال (ڀارت جو 12 هين وزيراعظم).

• لياقت بلوچ (سياستدان ۽ اسلامي ڪارڪن)

• محمد اقبال (اردو شاعر، فلسفي ۽ سياستدان).

• شهباز ڀٽي (ڪيٿولڪ پاڪستاني سياستدان ۽ اقليتي حقن جو سرگرم ڪارڪن)

• سيد علي شاهه گيلاني (پر-پاڪستاني، ڪشميري-علحدگي پسند اڳواڻ).

• يشونت سنگهه پرمار (هندستان جي رياست هماچل پرديش جو باني).

• يوسف رضا گيلاني (18 هين وزيراعظم پاڪستان).

سائنسدان

• بلال يو حق (سمندري جيو سائنسدان ۽ ارضيات ۾ فرانس جي پرسٽ ويچ انعام جو انعام حاصل ڪندڙ).

• فقير چند ڪوهلي (هندستاني آئي ٽي انڊسٽري جو پيءُ).

• اشفاق احمد (نظرياتي ۽ نيوڪليئر فزڪس، PAEC جو چيئرمين 1998 ۾ پاڪستان ۾ پهرين ايٽمي تجربن دوران).

• محمد شريف (Relativistic Astrophysicist and cosmologist).

• محمد طاهر القادري (پاڪستاني-ڪينيڊا اسلامي اسڪالر).

• سرتاج عزيز (پاڪستاني اقتصاديات، حڪمت عملي ۽ اڳوڻي قومي سلامتي صلاحڪار).

• ستيش ڌون (هندستاني راڪيٽ سائنسدان، ISRO جو چيئرمين، ۽ انڊين انسٽيٽيوٽ آف سائنس جو ڊائريڪٽر).

• يش پال (هندستاني تعليمدان ۽ سائنسدان جيڪو ڪائناتي شعاعن جي تحقيق ۽ هندستان ۾ سائنس جي تعليم کي مشهور ڪرڻ لاءِ مشهور آهي).

وڪيل

• ايم ڊي طاهر،

• ايس ايم ظفر،

• علي احمد ڪرد،

• سردار لطيف کوسا

• عاصمه جهانگير،

• نعيم بخاري،

ججز

• جسٽس جاويد اقبال (ڊاڪٽر علامه محمد اقبال جو فرزند).

• جسٽس ثاقب نثار (25هين چيف جسٽس آف پاڪستان).

• جسٽس جواد ايس خواجا (23 هين چيف جسٽس آف پاڪستان).

• جسٽس آصف سعيد خان کوسا (26هين چيف جسٽس آف پاڪستان).

• جسٽس محمد افضل .

• جسٽس محمد منير (2nd چيف جسٽس آف پاڪستان).

• جسٽس نسيم حسن شاهه (12هين چيف جسٽس آف پاڪستان).

• جسٽس محمد يعقوب علي (CJP 1975-1977).

• جسٽس منصور علي شاهه.

• جسٽس ناصره اقبال.

• جسٽس ارشاد حسن خان (CJP 2000-2002).

• جسٽس منيب اختر.

• جسٽس شيخ عظمت سعيد.

• جسٽس ملڪ شهزاد احمد خان.

• جسٽس عاليه نيلم.

• جسٽس مجاهد مستقيم احمد.

معمار

• نيئر علي دادا (ستارہ امتياز).

• شعيب منصور (پاڪستاني فلم ڊائريڪٽر).

• اطهر شاهه خان (ڪاميڊين، شاعر ۽ ليکڪ).

• وصي الله خان (پاڪستاني-آمريڪي باني ايسٽ-ويسٽ يونيورسٽي شڪاگو).

پنجاب يونيورسٽي جا نامور فيڪلٽي ميمبر

(مٿي ڄاڻايل اڪثر شاگردن پنجاب يونيورسٽي جي فئڪلٽيءَ ۾ پڻ خدمتون سرانجام ڏنيون، ان ڪري انهن جا نالا هتي ورجائي نه رهيا آهن)

• پروفيسر آرٿر ڪامپٽن (نوبل انعام 1927ع ۾ فزڪس ۾ سندس دريافت لاءِ ڪامپٽن جي اثر جي ڳولا).

• انور احمد (ليکڪ ۽ اسڪالر، سندس ادبي خدمتن تي پرائيڊ آف پرفارمنس ايوارڊ حاصل ڪيو).

• انا مولڪا احمد (آرٽسٽ، تمغہ امتياز 1963 ۽ پرائيڊ آف پرفارمنس ايوارڊ 1969).

• جي.ايف. بروس (صحافي ۽ فيشن ايڊيٽر ٽائون ۽ ملڪ لاءِ).

• ميان شاهه دين (بيرسٽر ۽ جج).

• اوليور ايلٽن (انگريزي ادبي اسڪالر).

• ڪنول امين (2010 HEC بيسٽ يونيورسٽي ٽيچر اوارڊ).

• E.M Forster (مشهور انگريزي ناول نگار. 20 الڳ سالن ۾ نوبل انعام انعام لاءِ نامزد ٿيل).

• عمر اصغر خان (پاڪستاني اقتصاديات ۽ نيشنل ڊيموڪريٽڪ پارٽي جو باني).

• Gottlieb Wilhelm Leitner (برطانوي مشرقي).

• اشتياق حسين قريشي (پاڪستاني مورخ ۽ ستاره امتياز حاصل ڪيو).

• سر گنگا رام (پاڪستاني معمار جنهن ايچيسن ڪاليج، لاهور ميوزيم، جنرل پوسٽ آفيس لاهور، هيلي ڪاليج آف ڪامرس ۽ پڻ ماڊل ٽائون ۽ گلبرگ کي ڊزائين ۽ تعمير ڪيو).

• الفريڊ ڪوپر وولنر (پنجاب يونيورسٽي جو اڳوڻو وائيس چانسلر).

وائيس چانسلرز

• جيمس براڊ ووڊ لائل،

• بيڊن هينري پاول،

• جارج رابرٽ ايلسمي،

• وليم هينري رتيگا،

• وليم ميڪ ورٿ ينگ،

• چارلس آرٿر رو،

• ٿامس گورڊن واکر،

• سر لوئس ٽوپر،

• سر پي سي چترجي،

• فريڊرڪ رابرٽسن (جج)

• سر جيمس اينگ،

• ايڇ جي مينارڊ،

• جي اسٽيفنسن ايڇ بي درند،

• جيوفري فيتزروي ڊي مونٽمورسي،

• اي. سي. وولنر،

• مالڪم لائل ڊارلنگ،

• جارج ڊي. برين،

• B.H. ڊوبسن،

• محمد افضل حسين،

• عبدالرحمان (پاڪستاني جج)

• سي. ايڇ. رائس

• عمر حيات ملڪ،

• ميان عبدالرشيد،

• ايس. اي. رحمان،

• محمد اجمل،

• محمد صفدر،

• مجاهد ڪامران،

• ظفر معين ناصر،

• نياز احمد اختر،

• اصغر زيدي،

• خالد محمود.

پڻ ڏسو

اسلامي تعليمي ادارن جي فهرست.