مٿيون ايوان

مٿيون ايوان ، ايوان بالا(انگريزي: upper house) ٻہ ايواني(انگريزي: bicameral) يا ٽي ايواني(انگريزي: tricameral) پارليامينٽٽ جو ھڪ ايوان جتي بحث ٿيندو آهي ھي ايوان اختيارن ۾ ھيٺين ايوان کان گھٽ اختيار وارو يا محدود اختيارن وارو آھي. اھڙا قانون ساز ادارا جيڪي ھڪ ايوان وارا ھوندا آھن انھن ۾ مٿيون ايوان يا ھيٺيون ايوان ڪانہ ٿيندو آهي.پارلياماني نظام ۾ سينيٽ جا اختيار محدود ھوندا آھن ء ان جو ڪردار مشاورت ۽ نگراني وارو ھوندو آھي ۽ انتظاميہ تي ان جو ضابطو نہ ھوندو آھي

فرانس جي سينيٽ

ايوان جا نالا

ھن ايوان جا مختلف ملڪن ۾ مختلف نالا آھن جن مان ڪجهه ھيٺ ڏنل آھن.

• سينيٽ: پاڪستان، يونائيٽيڊ اسٽيٽس آف آمريڪا، آسٽريليا، فرانس، اٽلي
• راجيہ سڀا: انڊيا
• ھائوس آف لارڊز: يونائيٽيڊ ڪنگڊم
• فيڊريشن ڪائونسل:روس
• شيئانڊ(انگريزي: Seanad): آئرلينڊ
• ديوان نيگارا: ملائيشيا
• بنڊس راٽ(انگريزي: Bundesrat):جرمني
• ڪائونسل آف اسٽيٽس: سوئيٽزرلينڊ

مٿئين ايوان ۽ ھيٺين ايوان ۾ فرق

مٿيون ايوان ھيٺين ايوان کان ھيٺين مان گھٽ ۾ گھٽ ھڪ ڳالھ جي ڪري مختلف ھوندو آهي

اختيار:

• پارلياماني نظام ۾ مٿيون ايوان ھيٺين ايوان کان اختيارن ۾ گھٽ ھوندو آھي، تنھنڪري اھڙن ملڪن ۾ مٿين ايوان ۾
  • ووٽنگ جو عمل صرف محدود قانوني معاملن تي ٿيندو آهي يا
  • امن ۾ مالياتي معاملن ۾ ووٽنگ نہ ٿيندي آهي.
  • ھي ايوان حڪومت خلاف عدم اعتماد جي تحريڪ ۾ ووٽنگ جو اختيار نہ رکندو آهي.
• صدارتي نظام ۾
  • ھن ايوان جا اختيار ھيٿين ايوان جي اختيارن برابر ھوندا آھن
  • ھن ايوان کي مخصوص اختيار بہ ھوندا آھن جيڪي ھيٺين ايوان کي نہ ھوندا آھن جھڙوڪ:
    • ھي ايوان ڪابينہ جي وزيرن، ججن ، سفيرن جي مقرري جھڙن معاملن وارن انتظامي فيصلن ۾ مشورو ۽ مرضي ڏيندو آهي.
    • ھيٺين ايوان طرفان قرارداد پاس ٿيڻ جي صورت ۾ ھي ايوان حڪومتي عھدن تي يا آفيسن تي مقرر ٿيلن جي خلاف مواخذي(انگريزي: impeachment) جون ڪاروائيون ڪندو آھي.
    • ھن ايوان کي عھدنامن يا حڪومتي معاھدن جي توثيق ڪرڻ جو بہ اختيار ھوندو آھي.

رتبو

• ڪجهه ملڪن ۾ ھن ايوان جي ميمبرن جي چونڊ سڌي طرح يا اليڪشن ذريعي نہ ٿيندي آهي پر اڻ سڌي طرح، وراثت ، يا ايڪس آفيشو (مقرري) ذريعي ٿيندي آهي
• ھن اداري جي ميمبرن جي اليڪشن ۾ ووٽنگ جو طريقو ھيٺين ايوان جي طريقي کان مختلف ھوندو آھي. ھن ايوان ۾ متناسب نمائندگي ذريعي اليڪشن ٿيندي آھي.
• گھٽ آبادي واري رياستن ، صوبن ۽ انتظامي تقسيم ٿيل علائقن جي ھن ايوان ۾ نمائندگي بھتر طريقي سان ٿيندي آھي. جيئن پاڪستان ۾ پنجاب ۽ بلوچستان جون سينيٽ ۾ سيٽون آبادي جي تمام وڏي فرق باوجود برابر آھن.
• ھن ايوان ۾ ميمبرن جو مدو ھيٺين ايوان جي ميمبرن جي مدي کان وڏو ھوندو آھي. ڪنھن ڪنھن ملڪ ۾ تہ ھن ايوان جي ميمبر تاحيات ميمبر رھندو آھي.
• ڪن ملڪن ۾ مٿئين ايوان جي تحليل نہ ٿيندي آهي
• اڪثر مٿئين ايوان جا ميمبر تعداد ۾ ھيٺين ايوان جي ميمبرن کان گھٽ ھوندا آھن.
• ھن ايوان جي ميمبر ٿيڻ لاءِ اميدوار جي عمر جي مقرر حد ھيٺين ايوان جي ميمبرن لاء گھربل حد کان وڏي ٿيندي آھي.