جوزف پرسٽلي
جوزف پرسٽلي (Joseph Priestley؛ (24 مارچ 1733ع - 6 فيبروري 1804ع)، FRS، [3] هڪ انگريز ڪيميادان، يونيٽيرين عيسائي، قدرتي فلسفي، عالم، گرامر دان، گھڻن مضمونن جو معلم ۽ ڪلاسيڪل لبرل سياسي نظريي جو ماهر هو.[4] هن 150 کان وڌيڪ ڪم شايع ڪيا ۽ سائنس جي ڪيترن ئي شعبن ۾ تجربا ڪيا.[5][6] ڪيميا ۾ پريسٽلي کي آڪسيجن جي دريافت جو ڪريڊٽ ڏنو ويو آهي، جيڪا هن سال 1774ع ۾ مرڪيورڪ آڪسائيڊ جي حرارتي ٽٽ جي ذريعي الڳ ڪيو.[7][8]
| جوزف پرسٽلي Joseph Priestley FRS | |
|---|---|
| Joseph Priestley پرسٽلي جو پورتريت، سال 1801ع | |
| پيدائش | 24 مارچ، 1733ع برسٽل، يارڪشائر، انگلينڊ |
| وفات | 6 فيبروري، 1804ع نارٿمبرلينڊ، پينسلوانيا، گڏيل آمريڪي رياستون |
| پيشو |
|
| شھرت جو ڪارڻ | * آڪسيجن (O2) جي دريافت ۽ نو ٻيون گئسون، جن ۾ ڪاربن مونو آڪسائيڊ (CO)، نائٽرڪ آڪسائيڊ (NO)، نائٽرس آڪسائيڊ (N2O)، امونيا (NH3)، سلفر ڊائي آڪسائيڊ (SO2) ۽ نائٽروجن پرآڪسائيڊ (N2O4) شامل آهن.
|
| اعزاز | * رائل سوسائٽي جو فيلو (1766ع)[1]
|
هن جي حياتيءَ دوران، پرسٽلي جي ڪافي سائنسي شهرت هن جي ڪاربونيٽيڊ پاڻي جي ايجاد، بجليءَ تي هن جي لکڻين ۽ ڪيترن ئي گيسن جي دريافت تي رهي، جنهن ۾ سڀ کان وڌيڪ مشهور آڪسيجن آهي جن کي پرسٽلي "ڊي فلوجسٽڪ هوا“ جو نالو ڏنو.[9] پرسٽلي جي فلوجسٽن نظريي جو دفاع ڪرڻ ۽ هن نظريات کي رد ڪرڻ جو عزم جيڪا ڪيميائي انقلاب بڻجي ويا، آخرڪار هن کي سائنسي برادري ۾ الڳ ٿلگ ڪري ڇڏيو.
پرسٽلي جي سائنس سندس مذهبي نظريات سان جڙيل هئي ۽ هن مسلسل ڪوشش ڪئي ته روشن خيال عقليت پسنديءَ کي عيسائي مذهبي نظريات سان ملائي.[10] هن جي مابعدالطبعيات لکت ۾، پرسٽلي ڪوشش ڪئي مذهبيات، ماديت ۽ عزم کي گڏ ڪري، هي هڪ اهڙو منصوبو هئو جنهن کي "بيوقوف ۽ اصل" سڏيو ويو.[11]
هن يقين ڪيو ته فطري دنيا جي صحيح سمجهه انساني ترقي کي وڌائيندو ۽ آخرڪار مسيحي ملينيم جو ذريعو بڻجي ويندو.[12] پرسٽلي، جيڪو خيالن جي آزاد ۽ کليل تبادلي تي پختو يقين رکندو هو، رواداري ۽ مذهبي اختلاف ڪندڙن لاءِ برابري جي حقن جو حامي هو، جنهن هن کي انگلينڊ ۾ وحدانيت پرست عيسائيت ڦيلائڻ ۾ مدد پڻ ڏني. پرسٽلي جي اشاعتن جي تڪراري نوعيت، پهريان آمريڪي انقلاب ۽ بعد ۾ فرانس جي انقلاب جي سندس واضح حمايت سان گڏ،[13] عوامي ۽ حڪومتي توهين کي جنم ڏنو؛[14] آخرڪار هن کي 1791ع ۾، پهرين لنڊن ۽ پوءِ آمريڪا ڏانهن ڀڄڻ تي مجبور ٿيو. بعد ۾ هڪ متشدد ٽولو سندس برمنگهم گهر ۽ چرچ کي ساڙي ڇڏيو. هن پنهنجا آخري ڏهه سال نارٿمبرلينڊ ڪائونٽي، پنسلوانيا ۾ گذاريا.
هڪ عالم ۽ استاد جي طور تي، پرسٽلي پنهنجي سڄي زندگي تدريسي علم ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو، جنهن ۾ انگريزي گرامر تي بنيادي ڪم ۽ تاريخ تي ڪتابن جي اشاعت شامل آهي. هن ڪجهه سڀ کان وڌيڪ اثرائتو شروعاتي تاريخي ٽائم لائنون تيار ڪيون. تعليمي لکڻيون پرسٽلي جي مشهور ڪمن مان هيون. يقينن، سندس مابعدالطبعياتي ڪم، جيتوڻيڪ، سڀ کان وڌيڪ پائيدار اثر رکندڙ آهن، جيئن هاڻي فلاسفرن جهڙوڪ جيريمي بينٿم، جان اسٽوارٽ مل ۽ هربرٽ اسپينسر پاران استعمال جي بنيادي ذريعن طور سمجهيو وڃي ٿو.
ابتدائي زندگي ۽ تعليم
سنواريوڪيريئر
سنواريونيدهام مارڪيٽ ۽ نانتوچ: وارنگٽن اڪيڊمي: ليڊز: ڪالن: برمنگهم: هيڪني: پنسلوانيا:
ڊگريون
سنواريوورثو
سنواريوآرڪائيو
سنواريوچونڊيل ڪم
سنواريوپڻ ڏسو
سنواريو- انتوائن ليوازئي
- بنجامن فرينڪلن
- آزاد دريافتن جي فهرست
- لبرل نظريادانن جي فهرست
خارجي لنڪس
سنواريو| وڪي قول ۾ جوزف پرسٽلي جي متعلق قول موجود آھي۔ |
| وڪيميڊيا العام ۾ جوزف پرسٽلي سان لاڳاپيل ابلاغي مواد ڏسو. |
- Links to Priestley's works online
- The Joseph Priestley Society
- Joseph Priestley Online آرڪائيو ڪيا ويا 13 July 2011 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.: Comprehensive site with bibliography, links to related sites, images, information on manuscript collections, and other helpful information.
- Radio 4 program on the discovery of oxygen by the BBC
- Collection of Priestley images آرڪائيو ڪيا ويا 23 April 2009 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين. at the Schoenberg Center for Electronic Text and Image
مختصر آن لائن سوانح عمريون
سنواريو- "Joseph Priestley: Discoverer of Oxygen" at the American Chemical Society
- Joseph Priestley at the Woodrow Wilson National Fellowship Foundation
- Joseph Priestley from the Encyclopædia Britannica
- ExplorePAHistory.com
- Poliakoff, Martyn. "Joseph Priestley". The Periodic Table of Videos. University of Nottingham.
حوالا
سنواريو- ↑ "List of Fellows of the Royal Society 1660–2007, K–Z". royalsociety.org. The Royal Society. وقت 12 December 2007 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 1 August 2019. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ "Copley archive winners 1799–1731". royalsociety.org. The Royal Society. وقت 11 January 2008 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 1 August 2019. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ "Priestley" آرڪائيو ڪيا ويا 30 October 2014 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.: Collins English Dictionary – Complete & Unabridged 2012 Digital Edition.
- ↑ حوالي جي چڪ: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedoxford2004 - ↑ Isaacson, 2004, pp. 140–141, 289
- ↑ Schofield, 1997, p. 142
- ↑ H. I. Schlesinger (1950). General Chemistry (4th ed.). p. 134.
- ↑ Although Swedish chemist Carl Wilhelm Scheele also has strong claims to the discovery, Priestley published his findings first. Scheele discovered it by heating potassium nitrate, mercuric oxide, and many other substances in about 1772.
- ↑ "Joseph Priestley, Discoverer of Oxygen National Historic Chemical Landmark". American Chemical Society. حاصل ڪيل 21 May 2021.
- ↑ Tapper, 10.
- ↑ Tapper, 314.
- ↑ Tapper, 314.
- ↑ Schofield, 1997, p. 274
- ↑ Van Doren, p. 420