باغ سر قلعو (اردو: باغ سر قلعہ) هڪ قديم قلعو آهي جيڪو سماهني وادي ۾ ڀمبر، پاڪستان جي ويجهو تعمير ڪيو ويو آهي. اهو قلعو مغل حڪمرانن تعمير ڪرايو هو.[1][2] پاڪستان ۽ هندستان جي وچ ۾ لائين آف ڪنٽرول جي بلڪل ڀرسان واقع هجڻ سبب ان جا ڪجهه حصا هن وقت سياحن لاءِ بند آهن.[3][4]

باغ سر جو قلعو

قلعي جي ڏاکڻي طرف، مشاهدي واري نقطي نظر اچي ٿي.
مقام ڀمبر، پاڪستان
متناسقا 33°02′22″N 74°12′22″E / 33.03944°N 74.20611°E / 33.03944; 74.20611
طرزِ تعمير انڊو-اسلامڪ, مغل

قلعي جي حقيقي تاريخ بابت تمام گهٽ ڄاڻ موجود آهي. 15 صدي عيسويءَ ۾، ڀمبر هڪ مقامي سردار جسارت جي قبضي هيٺ هو، جنهن ڄاڻايل آهي ته هن علائقي ۾ قلعن جو هڪ سلسلو ٺاهيو هو. ڀوڳسار جو قلعو شايد پهريون ڀيرو سندس دور حڪومت ۾ ٺاهيو ويو هو. بعد ۾ اهو مغلن جي قبضي ۾ آيو،[5] جن شايد ان کي ٻيهر تعمير ڪرايو. گاڊفري ويگني، هڪ انگريز سياح، جنهن ڪشمير جو وڏو سفر ڪيو، پنهنجي ڪتاب ۾ ان جو ذڪر باغ سر محل جي نالي سان ڪيو آهي.[6]

 
باغ سر قلعي جي مکيه دروازي جو ڏيک.
 
چوديواري ۾ نمايان عڪس.
 
هند اسلامي فن تعمير کي ڏيکاريندڙ مسجد.

ٻاهرئين پاسو چوديواري واري ڀت ۽ اٺٽيهه ننڍڙن ڪمرن تي مشتمل آهي، جڏهن ته قلعي جو اندريون پاسو درٻار هال، پاڻيءَ جو حوض ۽ ٽيتاليهه ڪمرن تي مشتمل آهي. قلعي ۾ داخل ٿيڻ جا ٽي دروازا آهن. اُتر جو مکيه دروازو، ڏکڻ اوڀر وارو دروازو ۽ اندرين پاسن جو دروازو. مشاهدي واري نقطي ڏکڻ اوڀر ڪنڊ تي نمايان آهي. الهندي ديوار تي هڪ گولي لڳل آهي. قلعي جي چوڌاري ديوارون ٺهيل آهن ته جيئن تيرندازن کي باهه ڏئي سگهي ۽ ڍڪ هيٺ رهي. ڏاکڻي ڀت سان گڏ هڪ وڏو ڪمرو آهي. هتي وقت جو حاڪم پنهنجي درٻار ۽ نمائندن سان ملاقات ڪندو هو.

جهانگير جو مقبرو

سنواريو

مغل شهنشاهه جهانگير ڪشمير کان لاهور ويندي رستي ۾ چنگس سرائي، راجوري ۽ سرائي سعد آباد، ڀمبر جي وچ ۾ ڪنهن هنڌ وفات ڪئي.[7] سندس لاش کي محفوظ رکڻ لاءِ سندس آنڊا ڪڍيا ويا ۽ کيس باغسر جي قلعي ۾ دفن ڪيو ويو. پوءِ لاش لاهور موڪليو ويو جتي راوي جي ڪناري تي ٺهيل مقبري ۾ دفن ڪيو ويو.

لائن آف ڪنٽرول تي هجڻ جي باوجود قلعي جي اڏاوت اڃا تائين برقرار آهي. پر ان جي تحفظ جي حوالي سان حڪومت پاران سخت غفلت ڪئي وئي آهي.

پڻ ڏسو

سنواريو
  1. Rashid, Salman. "Dumped into oblivion". 
  2. Singh, Sarina, Pakistan and the Karakoram Highway, Lonely Planet, صفحو. 186, ISBN 9781741045420 
  3. Singh, Sarina, Pakistan and the Karakoram Highway, Lonely Planet, صفحو. 186, ISBN 9781741045420 
  4. "قلعہ باغ سر... کشمیر کا تاریخی ورثہ". 
  5. Charak, Sukh Dev Singh (1985) (en ۾). A Short History of Jammu Raj: From Earliest Times to 1846 A.D.. Ajaya Prakashan. p. 72. https://books.google.com/books?id=KhtIAAAAIAAJ&q=A+Short+History+of+Jammu+Raj. 
  6. Vigne, Godfrey, Travels in Kashmir, Ladak, Iskardo, the Countries Adjoining the Mountain-Course of the Indus, and the Himalaya, North of the Panjab; Volume 1, Creative Media Partners, LLC, صفحو. 238, ISBN 9780344244087 
  7. Allan, J.; Haig, Sir T. Wolsely; Dodwell, H. H. (1934). Dodwell, H. H.. ed. The Cambridge Shorter History of India. Cambridge University Press. p. 398. https://books.google.com/books?id=9_48AAAAIAAJ&pg=PA398.