اڪبر جو مقبرو
| ھي مضمون وڪپيڊيا ايشيائي مھيني 2024ع جي حصي طور اماڻيو ويو ھيو يا ان کي وڌايو ويو ھيو. |
اڪبر جو مقبرو ٽين ۽ عظيم مغل شهنشاهه اڪبر جو مقبرو آهي. مقبرو 1605-1613 ۾ سندس پٽ جهانگير ٺهرايو هو ۽ 119 ايڪڙ زمين تي سڪندرا، آگره، اتر پرديش، هندستان جي هڪ مضافات ۾ آهي. عمارتون بنيادي طور تي ڳاڙهي ڳاڙهي پٿر مان ٺاهيون ويون آهن، جيڪي سفيد سنگ مرمر جي خاصيتن سان ڀريل آهن.[1][2]
| اڪبر جو مقبرو | |
|---|---|
 اڪبر جو مقبرو رستي کان ٻاهرئين دروازي تي، بلند دروازي جي نقل ڪرڻ لاءِ تعمير ڪيو ويو فتح پور سيڪري، شهر اڪبر ٺهرايو. | |
| بنيادي ڄاڻ | |
| جاءِ |  سڪندرا، ڀارت |
| مقانيت | 27°13′14″N 77°57′01″E / 27.22044°N 77.95031°E |
| وابستگي | اسلام |
| ضلعو | سڪندرا |
| علائقو | سڪندرا |
| صوبو | آگرا |
| تعمير سال | 1605 |
| Ecclesiastical or organizational status | مقبرو |
| اڳواڻ | جهانگير |
| تفصيل تعميرات | |
| قسم اڏاوت | مقبرو |
| قسم اڏاوت | مغل فن تعمير |
| مڪمل سال | 1613ع ۾ |
| خصوصيتون | |
| Direction of façade | چار درجن وارو پرامڊ |
| اوچائي | 100 ft |
| سامان | ڳاڙهو پٿر br/ سفيد سنگ مرمر |
جڳھ
سنواريواهو سڪندرا ۾ واقع آهي، آگرا جي مضافات ۾، ماٿرا روڊ (NH2) تي، شهر جي مرڪز کان 8 ڪلوميٽر اولهه-اتر اولهه ۾. مقبري کان اٽڪل 1 ڪلوميٽر جي مفاصلي تي، مريم الزمانيءَ جو مقبرو، سندس پسنديده زال، [3] جنهن اڪبر جي وفات کان پوءِ سندس مقبري جي چوڌاري هڪ وڏو باغ ٺهرايو ۽ بعد ۾ کيس سندس پٽ جهانگير دفن ڪيو. [4]
تاريخ
سنواريو
اڪبر اول ٽيون مغل شهنشاهه هو، جنهن 1556ع کان 1605ع تائين حڪومت ڪئي. اڪبر پنهنجي پيءُ همايون کان پوءِ هڪ ريجنٽ بيرم خان جي ماتحت ٿيو، جنهن نوجوان شهنشاهه کي برصغير ۾ مغل سلطنت کي وڌائڻ ۽ مضبوط ڪرڻ ۾ مدد ڪئي.[5][6] اڪبر آهستي آهستي مغل سلطنت کي وسعت ڏني ته جيئن مغل فوجي، سياسي، ثقافتي ۽ اقتصادي تسلط ذريعي هندستان جي برصغير جو گهڻو حصو شامل ڪري. اڪبر جي دور ۾، مغل هندستان هڪ مضبوط ۽ مستحڪم معيشت پيدا ڪئي، جيڪا حجم ۽ دولت ۾ ٽي ڀيرا وڌي وئي، جنهن جي نتيجي ۾ تجارتي توسيع ۽ انڊو-فارسي ثقافت جي وڏي سرپرستي ڪئي وئي.[7][8] دهلي، آگرا ۽ فتح پور سيڪري ۾ اڪبر جي درٻارن ڪيترن ئي عقيدن، شاعرن، معمارن ۽ ڪاريگرن کي متوجه ڪيو ۽ اهي فن، خطاطي ۽ علم جي مرڪز طور سڃاتا ويا.[9]
3 آڪٽوبر 1605ع تي اڪبر کي پيچش جي حملي سبب بيمار ٿي پيو، جنهن مان هو ڪڏهن به صحتياب نه ٿي سگهيو. مڃيو وڃي ٿو ته هو 26 آڪٽوبر 1605ع تي وفات ڪري ويو.[10][11]اڪبر جي وفات کان پوءِ، سندس پٽ جهانگير 1605-1613 ۾ پنهنجي پيءُ جي مقبري جي تعمير جو منصوبو ٺاهيو ۽ مڪمل ڪيو. ان جي تعمير تي 1,500,000 روپيا خرچ آيو ۽ مڪمل ٿيڻ ۾ 3 يا 4 سال لڳا.[12][13]
هندستان جي وائسراءِ جي حيثيت سان، جارج ڪرزن اڪبر جي مقبري جي وسيع مرمت ۽ بحاليءَ جي هدايت ڪئي، جيڪا 1905ع ۾ مڪمل ٿي. ڪرزن 1904ع ۾ قديم آثارن جي تحفظ واري ايڪٽ جي پاس ٿيڻ جي سلسلي ۾ آگره ۾ مقبري ۽ ٻين تاريخي عمارتن جي بحاليءَ تي بحث ڪيو. هن منصوبي کي بيان ڪيو 'ماضي جي احترام جي پيشڪش ۽ مستقبل لاءِ بحال ٿيل خوبصورتي جو تحفو'. شايد هن بچاءَ واري منصوبي جي ڪري زائرين ۽ آس پاس رهندڙ ماڻهن طرفان مقبري جي تعظيم جي حوصلا افزائي ٿي سگهي ٿي.[14]
آرڪيٽيڪچر ۽ آرائش
سنواريو
ڏکڻ دروازو سڀ کان وڏو آهي، جنهن ۾ چار سفيد سنگ مرمر جي ڇتري جي چوٽيءَ وارا مينار آهن، جيڪي تاج محل سان ملندڙ جلندڙ آهن (۽ تاريخ کان اڳ) ۽ مقبري ۾ داخل ٿيڻ جو عام رستو آهي. مقبرو پاڻ 105 ميٽر چورس جي ڀت سان گھريل آهي. مقبري جي عمارت هڪ چار ٽائرن وارو اهرام آهي، جنهن جي چوڌاري سنگ مرمر جي پيليئن، ڪوڙي قبر آهي. سچي مقبرو، ٻين مقبرن وانگر، خاني ۾ آهي. [15]
عمارتون بنيادي طور تي ڳاڙهي ڳاڙهي پٿر مان ٺهيل آهن، جيڪي سفيد سنگ مرمر ۾ خاصيتون آهن. مقبري ۽ مکيه دروازي کي ان مواد جا سجايل تختيون ۽ ڪاري سليٽ سينگاريل آهن. پينل ڊيزائن جاميٽري، فلوريل ۽ خطاطي وارا آهن، ۽ وڌيڪ پيچيده ۽ ذيلي ڊيزائن کي اڳڀرائي ڪن ٿا جيڪي بعد ۾ اطمد الدوله جي مقبري ۾ شامل ڪيا ويا آهن.[16] مقبري ۾ چار دروازا آهن، جيڪي ڳاڙهي پٿر جي استعمال سان ٺاهيا ويا آهن ۽ سنگ مرمر جي ڊيزائن سان ٺهيل آهن. ڦاٽڪ جي ڇت کي چار ڪوٺيون آهن. ڦاٽڪ جي عظمت بلند دروازي کان متاثر ٿي.[16]
_04.jpg)
مريم الزمانيءَ، پنهنجي مڙس اڪبر جي وفات کان پوءِ، سندس مقبري جي چوڌاري هڪ وڏو باغ ٺهرايو، جنهن ۾ اصل ۾ 1495ع ۾ سڪندر لودي جي دور حڪومت ۾ هڪ کليل بارداري (خوشامد محل) ٺهيل هئي.[17] مئي 1623ع ۾ سندس وفات کان پوءِ، کيس هتي ئي پنهنجي مڙس جي مقبري جي ڀرسان دفن ڪيو ويو ۽ سندس پٽ جهانگير ان بارگاهه کي هڪ عاليشان مقبري ۾ تبديل ڪيو.[18] هوءَ اڪبر جي اڪيلي زال جي حيثيت سان بيٺي آهي، جيڪا کيس بند ڪري دفنائي وئي آهي.[19]
مقبري جي پهرئين ماڙ تي چئن پاسن کان محرابون آهن ۽ هڪ هال آهي جتي اڪبر جو مقبرو آهي. هال ۾ اڪبر جي ٻن ڌيئرن شڪر النساءِ بيگم ۽ ارم بانو بيگم جا مقبرا پڻ آهن. [20][21]
مقبري جي بي حرمتي
سنواريواورنگزيب جي دور ۾ راجا رام جت جي اڳواڻيءَ ۾ جتس بغاوت ڪري اٿيا. مغلن جي وقار کي ان وقت ڌڪ رسيو، جڏهن جاٽ اڪبر جي مقبري کي ٽوڙي، سون، زيور، چاندي ۽ قالين کي ڦريو ۽ ڦري ويا.[22] قبر کولي وئي ۽ مرحوم بادشاهه جا هڏا ساڙيا ويا.[22][23] هي ڪامياب حملو 1685ع ۾ اڳئين ناڪام ڪوشش کانپوءِ ٿيو ۽ نتيجي ۾ مغلن ۽ جاٽ جي وچ ۾ لڙائي وڌي وئي..[24][25]
گيلري
سنواريو-
اڪبر جي مقبري جي ڪمپليڪس ۾ هڪ نامعلوم لودي قبر -
بيرل خزانو -
سامهون وارو پاسو -
سينوٽاف جي چوڌاري گهيرو گيلري -
اندرئين پاسي کان ڏکڻ گيٽ جو ڏيک -
اڪبر جو مقبرو، ج. 1905 -
اندر کان اڪبر جي مقبري جو مکيه دروازو -
مقبري جي ڇت جو تفصيل، اڪبر جو مقبرو، سڪندر -
ڏکڻ دروازي تي نصب ٿيل پينل -
مکيه دفن واري ڪمري جي دروازي تي خطاطي -
اڪبر جو سچو مقبرو، مقبري جي تري ۾ -
ڪنچ محل، جهانگير طرفان تعمير ڪيو ويو، هڪ حرم جي چوٿين طور، بعد ۾ شڪار ڪرڻ لاء استعمال ڪيو ويو. -
اڪبر جي مقبري جي اندر جو ڪم -
داخلا آرڪ (اندر تفصيلات) مين سينوٽاف جي -
اڪبر جو مقبرو ٿلهي تي آهي
_of_main_Cenotaph.jpg)
پڻ ڏسو
سنواريو- اڪبر
- اڪبرناما
- مريم الزمانيءَ جو مقبرو ، اڪبر جي راڻي راڻي جو مقبرو
حوالا
سنواريو- ↑ Smith, Vincent Arthur (1917). Akbar the Great Mogul. Oxford, Clarendon Press. p. 58. ISBN 0895634716. https://archive.org/details/cu31924024056503. Retrieved 13 November 2019.
- ↑ Eraly, Abraham (2000). Emperors of the Peacock Throne, The Saga of the Great Mughals. Penguin Books India. p. 136. ISBN 0141001437.
- ↑ Hindu Shah, Muhammad Qasim (1595–1612). Gulshan-I-Ibrahimi. 2. p. 143. https://archive.org/details/HistoryOfTheRiseOfTheMahomedanPowerInIndiaVolume1/HistoryOfTheRiseOfTheMahomedanPowerInIndia-Volume-1/page/n579/mode/2up?q=143. "Akbur, after this conquest, made a pilgrimage to Khwaja Moyin-ood-Deen Chishty at Ajmere and returned to Agra; from whence he proceeded to visit the venerable Sheikh Sulim Chishty, in the village of Seekry. As all the king's children had hitherto died, he solicited the Sheikh's prayers, who consoled him, by assuring him he would soon have a son, who would live to a good old age. Shortly after, his favourite sooltana, being then pregnant, on Wednesday the 17th of Rubbee-ool-Awul, in the year 997 was delivered of a son, who was called Sulim."
- ↑ Aziz, Al (12 August 1905). Selections from the Native Newspapers Published in the United Provinces of Agra & Oudh.. p. 262. https://jstor.org/stable/saoa.crl.25922623.
- ↑ Chandra, Satish (2005). Medieval India: from Sultanate to the Mughals (Revised ed.). New Delhi: Har-Anand Publications. pp. 111–112. ISBN 978-81-241-1066-9.
- ↑ Srivastava. A.l. (1957). A Short History Of The Akbar The Great. pp. 22. http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.131063.
- ↑ Vogel, Dr. J. Ph. (1910). Annual Report Archaeological Survey Of India 1910-II. Superintendent Government Printing, Calcutta, India. p. 94. https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.207520/page/n201/mode/2up.
- ↑ Smith, Edmund W. (1973). Mughal Architecture of Fatehpur Sikri. I. Delhi: Indological Book. p. 31.
- ↑ Lal, Muni (1980). Akbar. https://archive.org/details/Akbar/page/n113/mode/2up?q=Jodha+bai.
- ↑ "Remembering Akbar the Great: Facts about the most liberal Mughal emperor". India Today.
- ↑ The Fatehpur Sikri Chronicles
- ↑ "The Tuzuk-i-Jahangiri; or, Memoirs of Jahangir. Translated by Alexander Rogers. Edited by Henry Beveridge".
- ↑ Havell, E. B. (Ernest Binfield) (1918). The history of Aryan rule in India from the earliest times to the death of Akbar. The Library of Congress. New York, Frederick A. Stokes company. pp. 463. http://archive.org/details/historyofaryanru00have.
- ↑ Rajagopalan, Mrinalini (Summer 2011). "From loot to trophy: the vexed history of architectural heritage in imperial India". International Institute for Asian Studies. https://iias.asia/sites/default/files/IIAS_NL57_2425.pdf.
- ↑ "Fascinating monuments, timeless tales". The Hindu (Chennai, India). 22 September 2003. http://www.hindu.com/mp/2003/09/22/stories/2003092200330200.htm.
- ↑ Akbar's Tomb Architecture of Mughal India, Part 1, Volume 4, by Catherine Ella Blanshard Asher. Cambridge University Press, 1992. ISBN 0-521-26728-5. p. 107.
- ↑ Aziz, Al (12 August 1905). Selections from the Native Newspapers Published in the United Provinces of Agra & Oudh.. p. 262. https://jstor.org/stable/saoa.crl.25922623.
- ↑ Mehta, J.L. (1981). Advance Study in the history of Medieval India. III. Sterling Publisher Private Limited. ISBN 8120704320. "Bihari Mal gave rich dowry to his daughter and sent his son Bhagwan Das with a contingent of Rajput soldiers to escort his newly married sister to Agra as per Hindu custom. Akbar was deeply impressed by the highly dignified, sincere and princely conduct of his Rajput relations. He took Man Singh, the youthful son of Bhagwant Das into the royal service. Akbar was fascinated by the charm and accomplishments of his Rajput wife; he developed real love for her and raised her to the status of chief queen. She came to exercise a profound impact on the socio-cultural environment of the entire royal household and changed the lifestyle of Akbar. Salim (later Jahangir), the heir to the throne, was born of this wedlock on 30th August 1569."
- ↑ "Mariam's Tomb, Sikandara, Agra - Ticketed Monument - Archaeological Survey of India". Asi.nic.in. وقت 16 September 2013 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2013-12-08. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ Kanbo, Muhammad Saleh. Amal e Saleh al-Mausoom Ba Shahjahan Nama (Persian) - Volume 3. pp. 117.
- ↑ Fazl, Abul. The Akbarnama. III. Calcutta: ASIATIC SOCIETY OF BENGAL. pp. 661. "One of the occurrences was the birth of Ārām Bānū Begam.* On 12 Dai, 22 December 1584, divine month, and the 19th degree of Sagittarius, and according to the calculation of the Indians, one degree and 54 minutes, that night-gleaming jewel of fortune appeared, and glorified the harem of the Shāhinshāh."
- ↑ Edward James Rap; son, Sir Wolseley Haig and Sir Richard, 1937, "The Cambridge History of India", Cambridge University Press, Volume 4, pp.305.
- ↑ Waldemar Hansen, 1986, "The Peacock Throne: The Drama of Mogul India", Page 454.
- ↑ Manucci, Niccolao (2010). Mogul India (1653–1708): Or Storia Do Mogor. Low Price Publication.
- ↑ Dwivedi, Girish Chandra (1989). The Jats: Their Role in the Mughal Empire. Arnold Publishers. pp. 36. ISBN 978-81-7031-150-8. https://books.google.com/books?id=AR5uAAAAMAAJ.