ڪرنگهي وارا جانور
ڪرنگهي وارا جانور (Vertebrates)، [1] ديوتيروستومل (Deuterostomal) جانور آهن جن ۾ ريٺ جي ڪنڊ جي چوڌاري ۽ ان سان گڏ، هڏا يا ڪارٽيليگينس محوري اينڊو اسڪيليٽن (هڏين جو ڍانچو؛ جن کي ورٽيبرل ڪالم يا ريڙهه جي هڏي (spine) طور سڃاتو وڃي ٿو، هوندا آهن، جنهن ۾ سڀئي مڇيون، جل ٿيليا (Amphibians)، ريڙهيون پائيندڙ (Reptile)، پکي ۽ ٿڻ وارا جانور (Mammals) شامل آهن. ڪرنگهي وارا جانور ذيلي فائلم، ورٽيبرئٽا (Vertebrata) جي اندر سڀني ٽيڪسا تي مشتمل آهن [2] ۽ فائلم ڪورڊئٽا (Chordata) جي وڏي اڪثريت جي نمائندگي ڪن ٿا، هن وقت اٽڪل 69,963 نوعون بيان ڪيون ويون آهن.[3]
| ڪرنگهي وارا جانور Vertebrates | |
|---|---|
 ڪرنگهي واري جانورن جو تنوع: "ايسيپينسر اوڪسيرنڪس" (Actinopterygii)، هڪ آفريقي جهنگ جو هاٿي (Tetrapoda)، هڪ ٽائيگر شارک (Chondrichthyes) ۽ هڪ دريائي ليمپري (اگناٿا) |
ورٽيبرٽس گروپن جھڙوڪ ھيٺيون انفرافيلا ۽ ڪلاسن تي مشتمل آھن :
- اگناٿا يا بغير جبرن جي مڇي، جنهن ۾ شامل آهن:
- ڪنوڊونٽا
- اوسٽراڪوڊرمي
- سائڪلوسٽومي (هاگ فش ۽ ليمپري)
- نئٿواسٽوميٽا يا جبرن وارا ڪرنگھيدار جانور، جنهن ۾ شامل آهن:
- پليڪوڊرمي
- اڪانٿودي
- ڪونڊرڪٿائس يا ڪارٽيليگينس مڇيون (شارڪ، ري ۽ ريٽ فش).
- اوسٽيڪٿائس يا بوني مڇيون، جنهن ۾ شامل آهن:
- اڪٽينوپٽيرائگي يا ري-فن (ray-finned) مڇيون، جيڪا جاندار هڏن جي مڇين جي اڪثريت تي مشتمل آهي ۽ سڀني جاندار فقرن جي اڌ کان وڌيڪ، جنهن ۾ شامل آهن:
- ڪلاڊسٽيا (بيچين ۽ مائٽن)
- ڪونڊروسٽائي (اسٽرجن ۽ پيڊل مڇي)
- هولوستائي (بوفن ۽ گارس)
- ٽيليوسٽائي (%96 زنده مڇين جي نسلون)
- سارڪوپٽيريگائي يا لوب-فن (lobe-finned) مڇيون، جنهن ۾ شامل آهن:
- ايڪٽينسٽيا (ڪوئلاڪنٿ)
- ڊپنومورفا (ڦڦڙن واري مڇيون)
- ٽيٽراپوڊا يا ٽنگيل فقرا
- جل ٿيليا (amphibians) ۽ گڏو گڏ ناپيد ٽيمناسپونڊيل ۽ ليپوپونڊيل
- امنيوٽيس يا حقيقي زميني ڪرنگهي وارا جانور
- ساروپسڊس (رنگڻ وارا جانور ۽ پکي، گڏو گڏ ناپيد ٿيل پارا ريپٽائلس، ڊائنوسار، پيٽيروسارس ۽ ميسوزوئڪ سامونڊي ريپٽيائل)
- سائناپسڊس (ٿڌي جانور ۽ گڏوگڏ انهن جا سڀ ناپيد مائٽ ۽ پيليڪوسورڊ/ٿراپيڊ ابا ڏاڏا)
موجوده ڪرنگهي وارا جانور جسم جي ڊيگهه ۾ مختلف آهن جن ۾ ڏيڏر جي نسل پئڊوفرائن اماونسس 7.7 ملي ميٽر (0.30 انچ) کان وٺي، نيري وهيل 33 ميٽر (108 فوٽ) تائين آهن.
ڪرنگهي وارا جانور سڀني بيان ڪيل جانورن جي نسلن مان پنج سيڪڙو کان به گهٽ آهن. باقي انهن کي غير ڪرنگھيدار جانورن جي طور تي بيان ڪيو ويو آهي، هڪ غير رسمي پولي فليٽڪ گروپ جنهن ۾ اهي سڀئي شامل آهن جن ۾ ورٽيبرل ڪالمن يا ريٺ جي هڏي جي گهٽتائي هوندي آهي، جنهن ۾ غير فقاري ڪورڊئٽ جهڙوڪ لينسليٽ شامل آهن.
Vertebrates comprise groups such as the following infraphyla and classes:
- Agnatha or jawless fish, which include:
- Gnathostomata or jawed vertebrates, which include:
- سانچو:ExtinctPlacodermi
- سانچو:ExtinctAcanthodii
- Chondrichthyes or cartilaginous fish, (sharks, rays and ratfish)
- Osteichthyes or bony fish, which include:
- Actinopterygii or ray-finned fish, which comprises the majority of living bony fish and over half of all living vertebrates, including:
- Cladistia (bichirs and relatives)
- Chondrostei (sturgeons and paddlefish)
- Holostei (bowfins and gars)
- Teleostei (96% of living fish species)
- Sarcopterygii or lobe-finned fish, which include:
- Actinistia (coelacanths)
- Dipnomorpha (lungfish)
- Tetrapoda[lower-alpha 1] or limbed vertebrates
- Amphibians (lissamphibians, as well as the extinct temnospondyls and lepospondyls)
- Amniotes or true land vertebrates
- Sauropsids (reptiles and birds, as well as the extinct parareptiles, dinosaurs, pterosaurs and Mesozoic marine reptiles)
- Synapsids (mammals as well as all their extinct relatives and pelycosaurid/therapsid ancestors)
- Actinopterygii or ray-finned fish, which comprises the majority of living bony fish and over half of all living vertebrates, including:
Extant vertebrates vary in body lengths ranging from the frog species Paedophryne amauensis, at as little as 7.7 mm (0.30 in), to the blue whale, at up to 33 m (108 ft). Vertebrates make up less than five percent of all described animal species; the rest are described as invertebrates, an informal polyphyletic group comprising all that lack vertebral columns, which include non-vertebrate chordates such as lancelets.
The vertebrates traditionally include the hagfish, which do not have proper vertebrae due to their loss in evolution,[5] though their closest living relatives, the lampreys, do.[6] Hagfish do, however, possess a cranium. For this reason, the vertebrate subphylum is sometimes referred to as Craniata or "craniates" when discussing morphology. Molecular analysis since 1992 has suggested that hagfish are most closely related to lampreys,[7] and so also are vertebrates in a monophyletic sense. Others consider them a sister group of vertebrates in the common taxon of Craniata.[8]
ھن جا پنج درجا ٿين ٿا.
حوالا
سنواريو- ↑ "vertebrate". ڊڪشنري ڊاٽ ڪام Unabridged. رينڊم ھائوس.
- ↑ "Vertebrata". ڊڪشنري ڊاٽ ڪام Unabridged. رينڊم ھائوس.
- ↑ "Table 1a: Number of species evaluated in relation to the overall number of described species, and numbers of threatened species by major groups of organisms". IUCN Red List.
- ↑ Ahlberg, Per Erik (2021). "A comparative genomic framework for the fish-tetrapod transition". Science China Life Sciences 64 (4): 664–666. doi:. PMID 33660224.
- ↑ Ota, Kinya G.; Fujimoto, Satoko; Oisi, Yasuhiro; Kuratani, Shigeru (2017-01-25). "Identification of vertebra-like elements and their possible differentiation from sclerotomes in the hagfish". Nature Communications 2: 373. doi:. ISSN 2041-1723. PMID 21712821. Bibcode: 2011NatCo...2..373O.
- ↑ Kuraku; Hoshiyama, D.; Katoh, K.; Suga, H.; Miyata, T. (December 1999). "Monophyly of Lampreys and Hagfishes Supported by Nuclear DNA–Coded Genes". Journal of Molecular Evolution 49 (6): 729–35. doi:. PMID 10594174. Bibcode: 1999JMolE..49..729K.
- ↑ Stock, D.; Whitt, G. S. (7 August 1992). "Evidence from 18S ribosomal RNA sequences that lampreys and hagfish form a natural group". Science 257 (5071): 787–789. doi:. PMID 1496398. Bibcode: 1992Sci...257..787S.
- ↑ Nicholls, H. (10 September 2009). "Mouth to Mouth". Nature 461 (7261): 164–166. doi:. PMID 19741680.
- ↑ درسي ڪتاب "علم حياتيات"، ڪلاس نائون، ڇپائيندڙ: سنڌ ٽيڪسٽ بڪ بورڊ، ڄامشورو.
حوالي جي چڪ: "lower-alpha" نالي جي حوالن جي لاءِ ٽيگ <ref> آهن، پر لاڳاپيل ٽيگ <references group="lower-alpha"/> نہ مليو