ڪاليداس

ڪاليداس (سنسڪرت: कालिदास، "ڪاليءَ جو ٻانهو"؛ 4–5 صدي عيسوي) هڪ ڪلاسيڪي سنسڪرت ليکڪ هو، جنهن کي قديم هندستان جو عظيم شاعر ۽ ڊراما نگار سمجهيو ويندو آهي. سندس ڊراما ۽ شاعري بنيادي طور تي هندو پراڻن ۽ فلسفي تي ٻڌل آهن. سندس محفوظ ٿيل ڪم ٽي ڊراما، ٻہ مهاڪاويا ۽ ٻہ ننڍيون شاعريون آهن.

ڪاليداس جي زندگي بابت گهڻو ڪجهہ معلوم ناهي، سواءِ ان جي جيڪو سندس شاعري ۽ ڊرامن مان اندازو لڳائي سگهجي ٿي. سندس ڪم صحيح طور تي تاريخن سان ڳنڍي نہ سگهيا آهن، پر اهي شايد 5 صدي عيسويءَ کان اڳ، گپتا دور ۾ لکيا ويا هئا. دسم گرنٿ (سکن جي ٻئي صحيفي) ۾، جيڪو گرو گوبند سنگهہ لکيو، ست برهما اوتارن جو ذڪر آهي، جن مان ڪاليداس به هڪ آهي.

ابتدائي زندگي

عالم سمجهن ٿا تہ ڪاليداس شايد هماليہ جبلن جي ويجهو، اوجيني ۾ يا ڪلنگا ۾ رهندو هو. هي خيال ڪاليداس جي ڪمارسنڀوم ۾ هماليہ جي تفصيلي وضاحت، ميگھدت ۾ اوجيني سان سندس محبت، ۽ رگھوونش (ڇهين سَرڳ) ۾ ڪلنگا جي بادشاھ هيما نگد جي ساراھ تي ٻڌل آهي.

ڄم جي جڳھ بابت راءِ

لڪشمي ڌر ڪلا (1891–1953)، جيڪو سنسڪرت جو عالم ۽ ڪشميري پنڊت هو، پنهنجي ڪتاب دي برٿ پليس آف ڪاليداس (1926ع) ۾ ڪاليداس جي ڄم جي جڳھ کي سندس لکڻين جي بنياد تي ڳولڻ جي ڪوشش ڪئي. هن نتيجو ڪڍيو تہ ڪاليداس ڪشمير ۾ ڄائو، پر ڏکڻ طرف ويو ۽ مقامي حڪمرانن جي سرپرستي حاصل ڪري خوشحال ٿيو. هن جي ثابتي هيٺيان نڪتن تي ٻڌل هئي:

• اهڙن ٻوٽن ۽ جانورن جو ذڪر، جيڪي ڪشمير ۾ ملن ٿا پر اوجيني يا ڪلنگا ۾ ناهن، جهڙوڪ زعفران جو ٻوٽو، ديودار جا وڻ، ۽ ڪستور مرگ.
• اهڙن جاگرافيائي خاصيتن جو ذڪر، جيڪي ڪشمير ۾ عام آهن، جهڙوڪ ننڍا ڍنڍون ۽ چراگاهون.
• ڪجهہ اهڙن هنڌن جو ذڪر، جيڪي ڪشمير سان واسطو رکن ٿا، پر ٻاهر مشهور نہ هئا.
• ڪجهہ ڪشميري لوڪ ڪهاڻين جو ذڪر، جهڙوڪ شڪنتلا ۾ ڪشمير جي درياءَ کي خالي ڪري زمين ٺاهڻ واري روايت.

موت بابت روايت

هڪ پراڻي روايت ٻڌائي ٿي تہ ڪاليداس لنڪا جي راجا ڪمار داس سان ملاقات لاءِ ويو، جتي سازش ذريعي قتل ڪيو ويو.