ڀارت جون رياستون ۽ اتحادي علائقا
ڀارت هڪ وفاقي اتحاد آهي جنهن ۾ اڻٽيھ رياستون ۽ ست اتحادي علائقا آهن. اهي رياستون ۽ اتحادي علائقا وري ضلعن ۾ ورهايل آهن. رياستون خود مختيارڪار انتظامي ڊويزنون آهن، جن مان هر هڪ جي رياستي حڪومت هوندي آهي. رياستن جي حڪومتي طاقتون رياستي حڪومت ۽ هندستان جي حڪومت جي وچ ۾ ورهايل آهن. يونين علائقا سڌي طرح يونين حڪومت جي طرفان سنڀاليا ويندا آهن جيتوڻيڪ ڪجهه يونين علائقا انهن جي پنهنجي علائقائي حڪومت کي ڪجهه خودمختياري سان گڏ آهن.
| ڀارت جي رياستون ۽ اتحادي علائقا | |
|---|---|
| قسم | رياستون |
| علائقو | ڀارت |
| باني | ڀارت جو آئین |
| قيام | 26 جنوری، 1950ع |
| انگ | 28 رياستون 8 اتحادي علائقا (as of 2024ع) |
| آبادي | States: Sikkim – 610,577 (lowest) Uttar Pradesh – 199,812,341 (highest) Union Territories: Lakshadweep – 64,473 (lowest) Delhi – 16,787,941 (highest) |
| ايراضي | States: Goa – 3٬702 km2 (1٬429 sq mi) (smallest) Rajasthan – 342٬269 km2 (132٬151 sq mi) (largest) Union territories: Lakshadweep – 32 km2 (12 sq mi) (smallest) Ladakh – 59٬146 km2 (22٬836 sq mi) (largest) |
| حڪومت | Government of India State governments |
| ذيلي تقسيم | Divisions Districts Tehsils |
رياستن ۽ يونين علائقن لاء فريم ورڪ هندستان جي آئين طرفان قائم ڪيو ويو، جيڪو 26 جنوري، 1950ع تي نافذ ٿيو. هندستاني آئين جي مطابق، هندستان ۾ رياستن ۽ يونين علائقن جي حد بندي ڪرڻ جو اختيار صرف هندستان جي پارليامينٽ وٽ محفوظ آهي، جيڪي نيون رياستون/يونين علائقا ٺاهي سگهي ٿي، علائقا الڳ/ضم ڪري سگهي ٿي، موجوده رياست کان يا رياستن کي يونين علائقا ۾ تبديل ڪرن يا ان جي برعڪس ڪري سگهي ٿي.
ریاستون سنواريو
| رياست | گاديءَ جو هنڌ | سرڪاري ٻولي | وڏو شهر |
|---|---|---|---|
| آنڌرا پرديش | امراوتي | تيلگو | حيدرآباد |
| اروناچل پرديش | ایتانگر | انگريزي | ایتانگر |
| آسام | دیس پور | آسامي | گوھاٽي |
| بهار | پٽنا | هندي | پٽنا |
| ڇتيسڳڙھ | رائیپور | هندي | رائیپور |
| گوا | پاجم | هندي | پاجم |
| گجرات | گاندی نگر | گجراتي | احمدآباد |
| هرياڻا | چنديڳڙھ | هندي | فريدآباد |
| هماچل پرديش | دھرم شالا | هندي | شملہ |
| ڄمون ۽ ڪشمير | سرينگر | اردو | سرينگر |
| جهارکنڊ | رانچي | هندي | جمشيدپور |
| ڪرناٽڪ | بنگلور | ڪنٽری | بنگلور |
| ڪيرالا | تریوندرم | مليالم | ڪوچي |
| مڌيا پرديش | ڀوپال | هندي | اِنڊور |
| مهاراشٽر | ممبئي | مراٺي | ممبئي |
| مني پور | امفال | مني پوري | امپھال |
| ميگھاليه | شیلونگ | خاصي | |
| مِزورَم | ایزاوی | انگريزي، هندي، مِزو | |
| ناگالينڊ | کوھیما | انگريزي | دیماپور |
| اوڙيسا | بھونیشور | اوڙيا | |
| پنجاب | چنديڳڙھ | پنجابي | لُڌياڻا |
| راجسٿان | جئيپور | هندي | |
| سِڪِم | انگريزي | ||
| تمِل ناڊُو | چینائي | تمِل | مدراس |
| تِلنگانه | حيدرآباد | تيلگو | حيدرآباد |
| تري پوره | اگرتلا | بنگالي | اگرتلا |
| اُتر پرديش | لکنؤ | هندي | ڪانپور |
| اُترکنڊ | ڈیرہ دون | هندي | دھرادون |
| اولھ بنگال | ڪلڪتو | بنگالي | ڪلڪتو |
اتحادي علائقا سنواريو
| State[1] | ISO[2] | Vehicle code[3] |
Zone[4] | Capital[1] | Largest city[5] | Established[6] | Population (2011)[7] |
Area (km2)[8] |
Official languages[9] |
Additional official languages[9] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| انڈیمان ء نکوبار اپبیت | IN-AN | AN | Southern | پورت بلیر | 1 November 1956 | 380,581 | 8,249 | Hindi, English | — | |
| چندیگڑھہ | IN-CH | CH | Northern | چندیگڑھ | 1 November 1966 | 1,055,450 | 114 | English | — | |
| دادرا ء نگر حویلی ء دمن ء دیو | IN-DH | DD | Western | دمن | سلواسا | 26 January 2020 | 587,106 | 603 | Hindi, English | Gujarati |
| دھلی | IN-DL | DL | Northern | New Delhi | دھلی | 1 November 1956 | 16,787,941 | 1,484 | Hindi, English | Urdu, Punjabi[10] |
| جمو ء کشمیر | IN-JK | JK | Northern | Srinagar (Summer) Jammu (Winter)[11] |
سرینگر | 31 October 2019 | 12,258,433 | 42,241 | Dogri, English, Hindi, Kashmiri, Urdu | — |
| لداخ | IN-LA | LA | Northern | Leh (Summer) Kargil (Winter)[12] |
لیھہ | 31 October 2019 | 290,492 | 59,146 | Hindi, English | — |
| لکشادیپ | IN-LD | LD | Southern | کاواراتی | انڈروٹ | 1 November 1956 | 64,473 | 32 | Hindi, English | Malayalam |
| پونڈیچری | IN-PY | PY | Southern | پونڈیچری | 16 August 1962 | 1,247,953 | 479 | Tamil, French, English | Telugu, Malayalam | |
- ↑ 1.0 1.1 "State/UTs and capitals". Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
- ↑ "ISO codes". International Organization for Standardization. حاصل ڪيل 1 January 2024.
- ↑ "Registration statecodes". Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
- ↑ "Zonal council". Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
- ↑ Towns and urban agglomerations classified by population size class in 2011 with variation between 1901 and 2011 - Class I (Report). Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
- ↑ States Reorganisation (PDF) (Report). Parliament of India. حاصل ڪيل 1 December 2023.
- ↑ State-wise population (Report). Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
- ↑ Socio-economic statistics (PDF) (Report). Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2019.
- ↑ 9.0 9.1 "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report" (PDF). Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
- ↑ "Official Language Act 2000" (PDF). Government of Delhi. وقت 4 March 2016 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 17 July 2015. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ "Jammu and Kashmir capital". Jammu and Kashmir Legal Services Authority. حاصل ڪيل 1 December 2023.
- ↑ "LG, UT Hqrs, Head of Police to have Sectts at both Leh, Kargil: Mathur". Daily Excelsior. 12 November 2019. https://www.dailyexcelsior.com/lg-ut-hqrs-head-of-police-to-have-sectts-at-both-leh-kargil-mathur/.