نبي محمد جي مهمن جي فهرست
مديني ۾ پنهنجي زندگيءَ جي ڏهن سالن ۾ رسول الله صلي الله عليه وآله وسلم 27 ڀيرا گهر کان ٻاهر نڪتا.عمره القضا ۽ حج جو اضافو ڪرڻ سان اهو تعداد 29 ٿي وڃي ٿو.سؤ کان وڌيڪ ڀيرا اصحابن کي موڪلائين.ڪي سوانح نگار ان جو تعداد هڪ سئو پنجويهه ٻڌائين ٿا.پاڻ سڳورن صلي الله عليه وآله وسلم ست سئو ڇهه 766 ڏينهن گهر کان ٻاهر رهيا. اهو ساليانو ٻه ۽ اڌ مهينن جو ٺهيل آهي.
ڪجھ ماخذ لفظ غزوه ۽ ان سان لاڳاپيل جمع مغازيءَ کي تنگ فني معنى ۾ استعمال ڪن ٿا انهن مهمن جو حوالو ڏيڻ لاءِ جن ۾ محمد صلي الله عليه وآله وسلم حصو ورتو هو، جڏهن ته لفظ سريا (جمع:سرایا) استعمال ڪيو ويو آهي انهن ابتدائي مسلمان مهمن لاءِ جتي هو ذاتي طور تي موجود نه هو. ٻيا ماخذ غزوه ۽ مغازي اصطلاحن کي عام طور تي استعمال ڪن ٿا ته جيئن ٻنهي قسمن جي سفرن جو حوالو ڏنو وڃي.
ابتدائي اسلامي ماخذن ۾ مهمن جي تاريخ ۾ اهم اختلاف موجود آهن. جيستائين ٻي صورت ۾ ذڪر نه ڪيو وڃي، هن فهرست ۾ ڏنل تاريخون مونٽگومري واٽ جي "مديني ۾ محمد" تي ٻڌل آهن، جيڪو بدلي ۾ ليون ڪيٽاني جي تجويز ڪيل تاريخ جي پيروي ڪري ٿو.
مهمن جي فهرست
سنواريو جن ۾ حضور ﷺ جن شرڪت ڪئي (28)
جن ۾ حضور ﷺ جن حصو نه وٺو (73)
| قسم | نالو | عیسوي تاريخ[1] | ھجري سال[2] |
|---|---|---|---|
| 1 | سریه حمزه بن عبدالمطلب[3] | مارچ 623ع | 1 هجري |
| 2 | سریه عبيده بن حارث | اپريل 623ع | 1 هجري |
| 3 | الخرار جي مھم[4] | مئي 623ع | 1 هجري |
| 4(1) | ودان جو گشت
(الابواء) |
آگسٽ 623ع | 1 هجري |
| 5(2) | بواط جي مهم[5] | سيپٽمبر، 623ع | 2 هجري |
| 6(3)
|
بدر جي پهرين مهم (صفوان)[6] | سيپٽمبر، 623ع | 2 هجري |
| 7(4) | ذوالعشيره جو گشت | ڊسمبر، 623ع | 2 هجري |
| 8 | نخله جي مهم[7] | جنوري، 624ع | 2 هجري |
| 9(5) | غزوہ بدر [8] | 13 مارچ، 624ع[9] | 17 رمضان 2 ھجری[10] |
| 12(6) | بنو قنيقاع جو محاصرو | اپريل، 624ع | 2 هجري |
| 13(7) | سويق جو معرڪو | مئي، 624ع | 2 هجري |
| 14(8) | الڪدر جو معرڪو | جون، 624ع | 3 هجري |
| 15 | ڪعب ابن اشرف جو قتل | آگسٽ، 624ع | 3 هجري |
| 16(9) | ذوالعمر جو ڇاپو | سيپٽمبر، 624ع | 3 هجري |
| 17(10) | بحران جو معرڪو | آڪٽوبر، 624ع | 3 هجري |
| 18 | ذي القرده جو ڇاپو | نومبر، 624ع | 3 هجري |
| 19(11) | غزوہ احد | 23 مارچ، 625ع | 3 هجري |
| 20(12) | حمراء الاسد جي جنگ | مارچ، 625ع | 3 هجري |
| 21 | قطان جي مهم | جون، 625ع | 4 هجري |
| 22 | عبدالله ابن انيس جي مهم | جون، 625ع | 4 هجري |
| 23 | الراجي جي مهم | جولائي، 625ع | 4 هجري |
| 24 | بئر معونه جي مهم | جولائي، 625ع | 4 هجري |
| 25(13) | بنو نضیر سان جنگ | آگسٽ، 625ع | 4 هجري |
| 26(14) | بدر الموئد جي مهم | اپريل، 626ع | 4 هجري |
| 27(15) | ذات الرقه جي مهم | جون، 626ع | 5 هجري |
| 28(16) | دومہ الجندل جی مھم | سيپٽمبر، 626ع | 5 هجري |
| 29 | المريس جي مهم | جنوري، 627ع | 5 هجري |
| 30(17) | الاحزاب (خندق جی جنگ) | اپریل، 627ع | 5 هجري |
| 31(18) | بنو قریظہ جو محاصرو | مئي، 627ع | 5 هجري |
| 32 | محمد ابن مسلمه جي مهم | جون، 627ع | 6 هجري |
| 33(19) | ٻنو لحيان تي حملو | جولائي، 627ع | 6 هجري |
| 34 | ذوالقرد جي مهم | آگسٽ، 627ع | 6 هجري |
| 35 | عڪاشه ابن محصن جي مهم | آگسٽ، 627ع | 6 هجري |
| 36 | بنو ثعلبه تي پهريون حملو | آگسٽ، 627ع | 6 هجري |
| 37 | بنو ثعلبه تي ٻيون حملو | سيپٽمبر، 627ع | 6 هجري |
| 38 | زيد بن حارثه جي مهم (الجموم) | سيپٽمبر، 627ع | 6 هجري |
| 39 | زيد بن حارثه جي مهم (العيص) | سيپٽمبر، 627ع | 6 هجري |
| 40 | بنو ثعلبه تي ٽيون حملو | آڪٽوبر، 627ع | 6 هجري |
| 41 | زيد بن حارثه جي مهم (الحسما) | آڪٽوبر، 627ع | 6 هجري |
| 42 | زيد بن حارثه جي مهم (وادي القري) | نومبر، 627ع | 6 هجري |
| 43 | عبدالرحمان بن عوف جي مهم | ڊسمبر، 627ع | 6 هجري |
| 44 | فدڪ جی مھم | 628 | 6 هجري |
| 45 | وادي القري جي ٻي مهم | 628ع | 6 هجري |
| 46 | ڪرز بن جابر الفهري جو حملو | فيبروري، 628ع | 6 هجري |
| 47 | عبدالله ابن رواحه جي مهم | فيبروري، 628ع | 6 هجري |
| 48(20) | صلح حدیبیہ | مارچ، 628ع | 6 هجري |
| 49(21) | فدڪ جی فتح | مئي، 628ع | 7 هجري |
| 50(22) | غزوہ خيبر | مئي، 628ع | 7 هجري |
| 51(23) | وادي القري جي ٽئين مهم | مئي 628ع | 7 هجري |
| 52 | عمر ابن الخطاب جي مهم | ڊسمبر، 628ع | 7 هجري |
| 53 | ابوبڪر صديق جي مهم | ڊسمبر، 628ع | 7 هجري |
| 54 | بشير ابن سعد انصاري جي فدڪ ڏانهن مهم | ڊسمبر، 628ع | 7 هجري |
| 55 | غالب بن عبدالله الليثي جي مهم (ميفاه) | جنوري، 629ع | 7 هجري |
| 56 | بشير ابن سعد الانصاري (يمن) | فيبروري، 628ع | 7 هجري |
| 57 | ابن ابي العوجا السلمي جي مهم | اپريل، 629ع | 7 هجري |
| 58 | غالب بن عبدالله الليثي (فدڪ) جي مهم | مئي 629ع | 7 هجري |
| 59 | غالب بن عبدالله الليثي جي مهم (القديد) | جون، 629ع | 8 هجري |
| 60 | شجاع بن وھب الاسدي جي مهم | جون، 629ع | 8 هجري |
| 61 | ڪعب بن عمير غفاري جي مهم | جولاءِ 629ع | 8 هجري |
| 62 | موته جي جنگ | سيپٽمبر، 629ع | 8 هجري |
| 63 | عمرو بن العاص جي مهم | آڪٽوبر، 629ع | 8 هجري |
| 64 | ابو عبيده بن الجراح جي مهم | آڪٽوبر، 629ع | 8 هجري |
| 65 | ابي حدرد الاسلميءَ جي مهم | نومبر، 629ع | 8 هجري |
| 66 | ابو قتاده بن ربيع الانصاري جو مهم (خديره) | نومبر، 629ع | 8 هجري |
| 67 | ابو قتاده بن ربيع الانصاري جي مهم (بطن عدم) | ڊسمبر، 629عڱ | 8 هجري |
| 68(24) | فتح مڪه | جنوري، 630ع | 8 هجري |
| 69 | خالد بن وليد جي مهم (نخله) | جنوري، 630ع | 8 هجري |
| 70 | عمرو بن العاص جو حملو | جنوري، 630ع | 8 هجري |
| 71 | سعد بن زيد اشهلي جو حملو | جنوري، 630ع | 8 هجري |
| 72 | خالد بن وليد جي مهم (بنو جذيمه) | جنوري، 630ع | 8 هجري |
| 73(25) | غزوہ حنین | جنوري، 630ع | 8 هجري |
| 74 | طفيل بن عمرو الدوسي جي مهم | جنوري، 630ع | 8 هجري |
| 75(26) | جنگ اوطاس | جنوري، 630ع | 8 هجري |
| 76 | ابو عامر اشعري جي مهم | جنوري، 630ع | 8 هجري |
| 77 | ابو موسيٰ اشعري جي مهم | جنوري، 630ع | 8 هجري |
| 78(27) | طائف جو محاصرو | فروری، 630ع | 8 هجري |
| 79 | عیینه بن حصن جي مهم | اپریل/مئي 630ع | 9 هجري |
| 80 | قتبه ابن عامر جي مهم | مئي/جون، 630ع | 9 هجري |
| 81 | ضحاڪ الڪلابي جي مهم | جون/جولاء، 630ع | 9 هجري |
| 82 | علقمه بن مجاذز جي مهم | جولاء/آگسٽ، 630ع | 9 هجري |
| 83 | علي ابن ابي طالب جي مهم (الفلس) | جولاء/آگسٽ، 630ع | 9 هجري |
| 84 | عڪاشه بن محصن جي مهم (عذره ۽ بليه) | 630ع | 9 هجري |
| 85(28) | غزوہ تبوڪ | آڪٽوبر-ڊسمبر، 630ع | 9 هجري |
| 86 | خالد بن الوليد جي دومة الجندل جي پهرين مهم | آڪٽوبر، 630ع | 9 هجري |
| 87 | ابو سفيان بن حرب جي مهم | 630ع | 9 هجري |
| 88 | مسجد ضرار کي ڊاهڻ | 630ع | 9 هجري |
| 89 | خالد بن الوليد جي دومه الجندل جي ٻي مهم | اپريل، 631ع | 9 هجري |
| 90 | صُراد بن عبدالله جي مهم | اپريل، 631ع | 9 هجري |
| 91 | خالد بن الوليد جي مهم (نجران) | جون-جولاءِ، 631ع | 10 هجري |
| 92 | علي بن ابي طالب جي مهم (مذحج) | ڊسمبر، 631ع | 10 هجري |
| 93 | علي ابن ابي طالب جي مهم (همدان) | ڊسمبر، 631ع | 10 هجري |
| 94 | ذو الخُلصہ (بت) جو خاتمو | اپريل، 632ع | 10 هجري |
| 95 | اسامة بن زيد جي مهم (موته) | مئي، 632ع | 10 هجري |
حوالا
سنواريو- ↑ Watt, W. Montgomery (1956). Muhammad at Medina. Oxford At The Clarendon Press. pp. 339–343. https://archive.org/details/muhammadatmedina029655mbp.
- ↑ Watt, W. Montgomery (1956). Muhammad at Medina. Oxford At The Clarendon Press. pp. 339–343. https://archive.org/details/muhammadatmedina029655mbp.
- ↑ Watt, W. Montgomery (1956). Muhammad at Medina. Oxford At The Clarendon Press. pp. 339–343. https://archive.org/details/muhammadatmedina029655mbp.
- ↑ Watt, W. Montgomery (1956). Muhammad at Medina. Oxford At The Clarendon Press. pp. 339–343. https://archive.org/details/muhammadatmedina029655mbp.
- ↑ Watt, W. Montgomery (1956). Muhammad at Medina. Oxford At The Clarendon Press. pp. 339–343. https://archive.org/details/muhammadatmedina029655mbp.
- ↑ Watt, W. Montgomery (1956). Muhammad at Medina. Oxford At The Clarendon Press. pp. 339–343. https://archive.org/details/muhammadatmedina029655mbp.
- ↑ Watt, W. Montgomery (1956). Muhammad at Medina. Oxford At The Clarendon Press. pp. 339–343. https://archive.org/details/muhammadatmedina029655mbp.
- ↑ الرحيق المختوم، صفي الرحمن المباركفوري، الناشر: دار الهلال - بيروت، الطبعة الأولى
- ↑ الرحيق المختوم، صفي الرحمن المباركفوري، الناشر: دار الهلال - بيروت، الطبعة الأولى
- ↑ الرحيق المختوم، صفي الرحمن المباركفوري، الناشر: دار الهلال - بيروت، الطبعة الأولى