محمد يعقوب خان
محمد يعقوب خان ( 1849 [2] – نومبر 15، 1923) 21 فيبروري کان 12 آڪٽوبر 1879 تائين افغانستان جو امير رهيو. هو اڳوڻي حاڪم شير علي خان جو پٽ هو.
| محمد يعقوب خان محمد يعقوب خان | |
|---|---|
| افغانستان جو امير | |
 محمد يعقوب خان | |
| امير افغانستان | |
| 21 فيبروري – 12 آڪٽوبر 1879ع | |
| پيشرو | شير علي خان |
| جانشين | ايوب خان |
| نسل | عبدالشڪور خان[1] عبدالعلي خان[1] عبدالڪريم خان[1] عبدالعزيز خان[1] نور محمد خان[1] |
| شاھي گھراڻو | بارڪزئي خاندان |
| پيءُ | شير علي خان |
| ماءُ | مريم بيگم |
| جنم | 1849 ڪابل، افغانستان |
| لاڏاڻو | 15 نومبر 1923ع شملا، برٽش انڊيا |
محمد يعقوب خان کي 1863ع ۾ هرات صوبي جو گورنر مقرر ڪيو ويو. 1870ع ۾ هن پنهنجي پيءُ جي خلاف بغاوت ڪرڻ جو فيصلو ڪيو پر ناڪام ٿيو ۽ 1874ع ۾ قيد ٿي ويو.
ٻي اينگلو-افغان جنگ 1878ع ۾ شروع ٿي، جنهن جي نتيجي ۾ شير علي خان افغانستان جي راڄڌاني مان ڀڄي ويو، ۽ آخرڪار ملڪ جي اتر ۾ فيبروري 1879ع ۾ مارجي ويو. شير علي جي جانشين جي حيثيت ۾، يعقوب مئي 1879 ۾ برطانيه سان گنڊامڪ جي معاهدي تي دستخط ڪئي، افغانستان جي خارجي معاملن جو واحد ڪنٽرول برطانوي سلطنت جي حوالي ڪيو . هن معاهدي جي قيادت جي خلاف هڪ بغاوت ايوب خان جي ساڳئي سال آڪٽوبر ۾ استعيفيٰ يعقوب خان ڏني. سندس جاءِ تي نئون حڪمران امير ايوب خان آيو.
گنڊامڪ جو معاهدو
سنواريو
ٻي اينگلو-افغان جنگ دوران ، انگريزن امير شير علي جي لشڪر کي شڪست ڏني، سياري ۾ جلال آباد ۾، نئين امير يعقوب خان جي سندن شرطن کي قبول ڪرڻ جو انتظار ڪري رهيا هئا. ڳالهين ۾ اهم شخصيتن مان هڪ پيئر لوئس نيپولين ڪاوگناري هو ، جنهن ايسٽ انڊيا فوج سان پهرين بنگال فيوزليئرز ۾ خدمتون سرانجام ڏنيون ۽ پوءِ سياسي خدمت ۾ منتقل ٿي، پشاور ۾ ڊپٽي ڪمشنر ٿيو، ۽ کيس وائسراءِ لارڊ لٽن طرفان سفير مقرر ڪيو ويو. 1878ع جو مشن ڪابل ويو، جنهن کي افغانين اڳتي وڌڻ کان انڪار ڪيو. اهو انڪار انهن واقعن مان هڪ هو جنهن جي ڪري ٻي افغان جنگ شروع ٿي.
مئي 1879ع ۾ يعقوب خان جلال آباد کان ٻاهر هڪ ڳوٺ گنڊامڪ جو سفر ڪيو ۽ ڪاوگناري سان ڳالهيون ڪيون جنهن جي نتيجي ۾ گنڊامڪ جو معاهدو پڻ ٿيو، جنهن جي نتيجي ۾ امير انگريزن کي علائقا ڏنا ۽ ڪابل ۾ انگريزن جو سفير قبول ڪيو. ڪاوگناري جولاءِ 1879ع ۾ ڪابل ۾ برطانوي سفير جو عهدو سنڀاليو. هو سمجھدار جي بجاءِ لاپرواهي ۽ مغرور طور سڃاتو ويندو هو ۽ سفير جي حيثيت ۾ سندس ڪردار کي ڪجهه انگريز به بي انصافي سمجهندا هئا. ڪابل ۾ حالتون خراب ٿي ويون ۽ آخر ۾ ڪجهه افغان سپاهين جن کي امير طرفان معاوضو نه ڏنو ويو هو بغاوت ڪئي ۽ ريزيڊنسي تي حملو ڪيو، سيپٽمبر 1879 ۾ ڪاواگناري ۽ سندس مشن کي قتل ڪيو. معاهدي جي باوجود جنگ ختم نه ٿي هئي ۽ برطانوي فوجن کي جبلن تان واپس گهرايو ويو ته جيئن ڪابل تي قبضو ڪيو وڃي، ان کي محفوظ ڪيو وڃي ۽ افغانن خلاف سزاوار ڪارروائي ڪئي وڃي. يعقوب خان تخت تان دستبردار ٿي، انگريزن جي ڪئمپ ۾ پناهه ورتي ۽ پوءِ ڊسمبر ۾ هندستان موڪليو ويو.
مشهور ثقافت ۾
سنواريومحمد يعقوب . خان ايم ايم ڪي جي 1978 جي ناول The Far Pavilions ۾ نظر اچي ٿو. هن ناول کي 1984 ۾ هڪ ننڍي سيريز ۾ تبديل ڪيو ويو، جنهن ۾ اتل ٽنڊن خان جو ڪردار ادا ڪيو.
اقتباس
سنواريوپڻ ڏسو
سنواريو- افغانستان جي اڳواڻن جي فهرست
حوالا
سنواريو- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Adamec, Ludwig W. (1975) (en ۾). Historical and Political Who's who of Afghanistan. Akademische Druck- u. Verlagsanstalt. pp. 220. ISBN 9783201009218. https://books.google.com/books?id=QeptAAAAMAAJ.
- ↑ McChesney, Robert; Khorrami, Mohammad Mehdi (2012-12-19) (en ۾). The History of Afghanistan (6 vol. set): Fayż Muḥammad Kātib Hazārah’s Sirāj al-tawārīkh. BRILL. ISBN 978-90-04-23498-7. https://books.google.com/books?id=9QkzAQAAQBAJ.