عجائب گهر، لاھور

1894ع ۾ ٺهيل لاهور ميوزيم ڏکڻ ايشيا جي اهم تاريخي مرڪزن مان هڪ آهي. لاهور ميوزيم کي سينٽرل ميوزيم بہ سڏيو وڃي ٿو ۽ اهو لاهور جي مشھور شاهراھ مال روڊ تي واقع آهي. جان لاڪ ووڊ ڪپلنگ، روڊيارڊ ڪپلنگ جو پيءُ، ميوزيم جو وڏو مداح هو ۽ سندس ناول لاهور ميوزيم جي چوڌاري گهمي ٿو. 2005ع ۾ عجائب گهر جو دورو ڪندڙ سياحن جو تعداد 250,000 کان وڌيڪ هو.ميوزيم مغل فن تعمير جو شاهڪار نمونو آهي جيڪو يونيورسٽي هال جي پراڻي عمارت جي سامھون آهي. هن ميوزيم ۾ مغل ۽ سکن جي دور جا آثار رکيل آهن، جن ۾ ڪاٺ جو ڪم، پينٽنگس ۽ مغل، سک ۽ برطانوي دور جا ٻيا نمونا شامل آهن.ميوزيم ۾ موسيقي جا ڪيترائي اوزار، گڏوگڏ قديم زيور، لباس، ٿانو ۽ جنگي سامان پڻ موجود آهن. هتي قديم رياستن جا يادگار پڻ آهن جيڪي سنڌو طاس جي تهذيب جي ياد ڏيارين ٿا. اهي پڻ ٻڌمت جي دور جا يادگار آهن. نرواڻا مھاتما گوتم ٻڌ جو هڪ مجسمو هن عجائب گهر جو سڀ کان مشھور يادگار سمجهيو وڃي ٿو. 2004ع ۾ پاڪستان ۾ جاپان جي سفير نوبوڪي تناڪا پھريون ڀيرو جاپاني يونيورسٽين کي ان مجسمي جو مطالعو ڪرڻ جي دعوت ڏني ۽ پاڪستان جي حڪومت ۽ يونيورسٽي جي شعبن جي تاريخ کي وڌيڪ واضح ڪيو ڇوتہ گوتم ٻڌ جاپان ۾ ڪافي احترام رکي ٿو. انھن کي تمام گهڻو ساراهيو ويو ۽ محققن جو ڪم ساراه جوڳو آهي.

لاہور عجائب گھر Lahore Museum
لاہور عجائب گھر
قائم ٿيو	1865, بعد میں موجودہ مقام پر 1894 میں منتقل کر دیا گیا موجودہ عمارت کا سنگ بنیاد رکھا گیا: 3 فروری 1890ء
لوڪيشن	مال روڈ, لاہور, پنجاب, پاکستان
ڪوآرڊينيٽس	31.568226°N 74.308174°E / 31.568226; 74.308174
نوعيت	علم الآثار, آرٹ گیلری, ورثہ، جدید تاریخ، مذہبی
مجموعو جو مقدار	مہاتما بدھ کے مجسمے, پرانی پینٹنگز
گهمڻ ايندڙ	250,000 سن 2005
ويب سائٽ	Official website

</br>Cardiard Coupling جو پيءُ، John Lockwood Coupling، عجائب گهر جو وڏو پرستار هو ۽ سندس ناول Kim ۾ بہ هن ميوزيم جو ذڪر آهي. ميوزيم مغل فن تعمير جو شاهڪار نمونو آهي جيڪو يونيورسٽي هال جي پراڻي عمارت جي سامھون آهي. هن ميوزيم ۾ گنڌارا، مغل ۽ سک دور جا آثار رکيل آهن، جن ۾ ڪاٺ جو ڪم، پينٽنگس، مجسما ۽ مغل، سک ۽ برطانوي راڄ جا ٻيا نمونا شامل آهن. هتي رکيل نوادرات، سڪا ۽ تصويرون هڪ اهڙو قومي اثاثو آهن، جيڪو اڳ ڪڏهن بہ نہ ڏٺو ويو آهي. موسيقيءَ جہ ڪجهہ آلن کان سواءِ، ميوزيم ۾ قديم زيور، شاندار روايتي لباس، پيتل، برونز ۽ مختلف ڌاتوءَ جا برتن، کنڊ جا برتن ۽ جنگي سامان پڻ رکيل آھن. هن ميوزيم جي هڪ منفرد ڳالھ اها آهي تہ ان ۾ برما، ڀوٽان، نيپال، تبت (چين)، وچ اوڀر، وچ ايشيا ۽ آفريڪا جي ڪجهہ ملڪن سميت ٻين ملڪن جا آثار ۽ تحفا پڻ رکيل آهن. انھن شين هن ميوزيم جي اهميت ۾ اضافو ڪيو آهي. هتي جي گنڌارا گيلري جي ڳالھ ڪجي تہ پشاور کان پوءِ لاهور جي ميوزيم ۾ گنڌارا سلطنت جو هڪ وڏو خزانو موجود آهي، جنھن ۾ سڪريءَ، جمال ڳڙهيءَ مان آندل ۽ هال جي وچ ۾ رکيل خوبصورت اسٽوپا بہ شامل آهن. ان ۾ روڪري (ميانوالي) ۽ اکنور (ڄمون) مان آندل مھاتما ٻڌ جي مجسمن جا مٿا، گوتم ٻڌ جا مختلف شڪلين جا مجسما، مھاتما ٻڌ جي قيمتي ۽ منفرد روزو رکڻ واري حالت ۾ ۽ مختلف درٻار جا منظر پٿر تي پکڙيل آهن. سنڌو درياھ جي قديم تھذيب جي ڳالھ ڪجي تہ ان ۾ مٽيءَ جا ننڍا پٿر، سڪا، زيور، داڻا، لٺيون ۽ رانديڪا شامل آهن. مني ايچر گيلري ۾ ننڍي کنڊ جو سڀ کان وڏو مجموعو آهي، جيڪو ويھين صديءَ جي شروعات ۾ گڏ ڪيو ويو. هن ۾ سورهين صديءَ کان ويھين صديءَ تائين لڳ ڀڳ هڪ هزار ننڍيون پينٽنگس شامل آهن. انھن ۾ فارسي، مغل ۽ راجپوت مجموعا آهن. لاهور ميوزيم پاڪستان گيلري جو قيام توهان کي ڪيترائي سال پوئتي وٺي وڃي ٿو ۽ توهان کي مختلف تصويرن ۽ اخبارن جي تراشن ذريعي پاڪستان جي قيام جي ڪھاڻي ٻڌائي ٿي ڄڻ توهان ان کي سامھون کان ڏسي رهيا آهيو. يقينن، هتي ڪيترائي مضمون ۽ تصويرون توهان کي روئارڻ لاء ڪافي آهن. ميوزيم جي سڪن جي گيلري کي ننڍي کنڊ جي سڀ کان وڏي گيلري سمجهيو وڃي ٿي، جنھن ۾ اٽڪل 40,000 سڪا آهن. هتي انھن سڀني خاندانن جا سڪا آهن جن برصغير تي ستين صدي قبل مسيح کان وٺي حڪومت ڪئي، جيڪو يقيناً ڪنھن خزاني کان گهٽ ناهي. ان کان سواءِ سک گيلري، مختلف ثقافتي گيلريون، تحريڪ پاڪستان گيلري ۽ اسٽيمپ گيلري پڻ گهمڻ لائق آهن. پنچ مندر ڪپورٿلا جو ماڊل، اشوڪا چڪر، برما جو گولڊن بڌا، راڻي وڪٽوريا جو ڌاتو جو مجسمو، مينار پاڪستان جو ماڊل، ٻڌا جي تصويرن سان گڏ آئيوري، گولڊن ٽيمپل امرتسر ۽ بادشاهي مسجد لاهور جو ماڊل، اسٽوپا ۽ صوبائي ثقافتي گيلري جا نمونا آهن.

(لکڻ ۽ تحقيق: ڊاڪٽر محمد عظيم شاھ بخاري)

وڌيڪ ڏسو

• نيشنل ميوزيم آف پاڪستان
• زمزم
• چغتائي آرٽ ميوزيم لاھور
• آرمي ميوزيم لاھور
• پنجاب يونيورسٽي ميوزيم
• سائنس ميوزيم لاھور
• ڀائي رام سنگهہ

خارجي ڳنڍڻا

• 1900ع ۾ لاهور ميوزيم
• لاهور ميوزيم - سينٽرل ميوزيم