شيخوپوره
شيخوپوره(انگريزي: Shekhupura) پاڪستان جي صوبي پنجاب جي ضلعي شیخوپورہ جو صدر مقام ۔ ھن شھر جو بنیاد مغل بادشاھ جھانگير 1607 ۾ رکيو. ھي شھر آبادي ۾ پاڪستان جو 16 وڏو شھر آھي.[2] ھي شھر صنعت جو مرڪز آھي ۽ لاھور جو سيٽلائيٽ ٽائون آھي جو کائنس اتر اوڀر پاسي 40 ڪلوميٽرن جي فاصلي تي واقع آهي.[3]
| Sheikhupura شیخُوپُورہ | |
|---|---|
| شھر | |
![ھرن مينارجيڪو 1620 ۾ جھانگير بادشاھ شيخوپوره جي ڀرسان تعمير ڪرايو[1]](/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%A6%D9%84:Hiran_Minar_and_Tank_7.jpg) | |
  Sheikhupura  Sheikhupura | |
| جاگرافي بيهڪ: 31°42′40″N 73°59′16″E / 31.71111°N 73.98778°E | |
| ملڪ | پاڪستان |
| ضلعو | شيخوپوره ضلعو |
| پکيڙ | |
| • ڪل | 5,960 ڪ.م2 (2,300 ميل2) |
| بلندي | 236 ميل (774 ft) |
نالي جي معني ۽ پس منظر
سنواريوھن شھر جتي واقع آهي ان جو علائقي جو اصل نالو ويرڪ ڳڙھ يا ويرڪ فورٽ ھيو ۽ اتي جٽ قبيلي جا ماڻهو رھندا ھيا.[4] 1607 ۾ جھانگير ھن شھر جو بنياد رکي کيس پنھنجو نالو ڏئي جھانگير آباد رکيو ھو ۽ ھن پاڻ اھڙو ذڪر پنھنجي سوانح تزڪ جھانگيري ۾ پڻ ڪيو ھيو.جھانگير جو ننڍپڻ جو پنھنجي ماء جو ڏنل پيار وارو نالو شيخو ھيو. ماڻھن بعد ۾ ھن شھر کي شيخوپورہ سڏڻ شروع ڪيو جنھن جي معنيَ آهي شيخو جو شھر.[5][6]
تاريخ
سنواريوجھانگير ھڪ پراڻي شھر جانديالا شير خان جي ڀرسان ھن شھر جو بنياد وڌو. ان وقت جانديالا شير خان مغل سلطنت ۾ ھڪ اھم صوبائي شھر ھيو[7] He also erected the nearby ھرن مينار ھتان جو ھڪ اھم ماڳ آھي جيڪو جھانگير بادشاھ پنھنجي پالتو ھرڻ مانسي راج جي مرڻ تي ان جي ياد ۾ ٺھرايو ھو ان وقت اھا جاء مغل بادشاھ جي شاھي شڪارگاھ ھوندي ھئي.[8] مغل سلطنت ڪمزور ٿيڻ بعد ھي شھر ڀٽي قبيلي جي ماڻھن جي ڪنٽرول م آيو.ان وقت ڌاڙيلن ۽ سکن ھن شھر تي حملا ڪرڻ شروع ڪيا ۽ علائقن تي قبضا ڪيا. 1797 ۾ دراني خاندان جي افغاني بادشاھ زمان شاھ دراني لاھور فتح ڪرڻ واري مھم دوران ھن شھر ۽ ان جي قلعي تي مختصر وقت لاءِ قبضو ڪيو هو.[9] ان کان پوءِ شھر جي قلعي تي ھڪ سک ڌاڙيل اندر سنگھ قبضو ڪيو ۽ لھنا سنگھ مجيٿيا جي فوج شھر تي قابض ٿي وئي اھڙي طرح شھر سک حاڪم سڪرچاڪيا مثل جي حڪومت ۾ لھنا سنگھ جي قيادت سميت شامل ٿي ويو. رنجيت سنگھ طاقت جي استعمال سان ڀٽي قبيلن کي نيڪال ڪري پنڊي ڀاٽيان ۽ جلال پور طرف ڌڪي ڇڏيو. 1808 ۾ ھي شھر رنجيت سنگهه جي ڪنٽرول ۾ آيو ۽ 1847 تائين سکن جي حاڪميت ۾ رھيو پر پوءِ ھي شھر برٽش انڊيا جي ڪنٽرول ۾ آيو.انگريزن سکن جي آخري راڻي جند ڪئور کي گرفتار ڪري شيخوپوره واري قلعي ۾ 1848 تائين ڏھ مھينا قيد ۾ رکيو آخرڪار کيس جلاوطن ڪري ملڪ بدر ڪري ڇڏيو . برٽش انتظاميہ ۾ ڀٽين کي سکن ھٿان ڦريل زمينون واپس ڏنيون ويون. درياء راوي ۽ درياءَ چناب وچ واري سموري ايراضي کي گڏائي تمام وڏو ضلعو ٺاھيو ويو جنھن جو صدر مقام شيخوپوره شھر کي ڪيو ويو جيڪو ضلعو ان صورت ۾ 1851 تائين قائم رھيو پوء ان جي ضلعي حيثيت ختم ٿي وئي .1919 ۾ ھن شھر کي ضلعي جو درجو ڏنو ويو ۽ ايم ايم ايل ڪيري ھن ضلعي جو پھريون ايڊمنسٽريٽر ٿيو.[10] پاڪستان ٺھڻ وقت شيخوپوره ۾ سک آبادي ضلعي آباديءَ جو 19 سيڪڙو ھئي ۽ اقليت ھجڻ جي باوجود انھن جو مطالبو ھو ته سرحد واري ڪميشن ھن شھر کي نانڪانا صاحب سميت ڀارت ۾ شامل ڪري ڇوتہ نانڪانا صاحب شھر سک مذھب جي باني گرو نانڪ جي ڄمڻ جي جاءِ ھيو.[11] ھن شھر ۾ وڏي پيماني تي سک مسلم فساد شروع ٿي ويا جيڪي لاھور تائين ڦھلجي ويا. ڏک آبادي ريڊڪلف لائين ڇڪجڻ کان پھريان ڀارت ھجرت نہ ڪئي ۽ 31 آگسٽ 1947 تائين سک ھن شھر ۾ ڦاٿل رھيا ۽ ڪوبہ نڪرڻ جو بندوبست نہ ٿي سگھين . ھن شھر ۾ سکن سچا سودا نالي پناھگير ڪيمپ قائم ڪئي جنھن ۾ گجرانوالا ۽ ٻين پسگردائيءَ وارن علائقن مان ھڪ لک جي لڳ ڀڳ سک پناھ وٺڻ پھتا. 16 آگسٽ کان 19 آگسٽ 1947 تائين ڏھ ھزار ماڻھو ھن شھر ۾ فساد ۾ مارجي ويا. وڏي تعداد ۾ سک عورتن کي پنھنجي مردن ان ڪري قتل ڪيو تہ جيئن اھي مسلمانن جي ھٿ اچي جنسي تشدد جو شڪار نہ ٿي سگھن.
نامور شخصيتون
سنواريو- عاقب جاويد ڪرڪيٽر
- انجم سعيد ھاڪي راند کلاڙي
- انزھيلڪا طاھر، 2015 جي مس پاڪستان .
- ڪلونت سنگھ ويرڪ ليکڪ
- محمد آصف ڪرڪيٽر
- محمد جاويد بٽر سپريم ڪورٽ جو اڳوڻو جج
- محمد نواز ڀٽي جج ۽ وڪيل
- نواب ڪاپور سنگھ سنگھاپوريہ مثل جو باني
- رانا نويد الحسن ڪرڪيٽر [12]
- رانا تنوير حسين اڳوڻو وفاقي وزير
- شيخ سليم چشتي صوفي بزرگ
- وارث شاھ صوفي شاعر
حوالا
سنواريو- ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "Hiran Minar and Tank, Sheikhupura - UNESCO World Heritage Centre". {{|url=http://whc.unesco.org/en/tentativelists/1281/%7Cwebsite=whc.unesco.org%7Caccessdate=29 April 2017|language=en}}
- ↑ http://www.pbs.gov.pk/sites/default/files/[مئل ڳنڍڻو]/tables/POPULATION%20SIZE%20AND%20GROWTH%20OF%20MAJOR%20CITIES.pdf
- ↑ Kot Dayal Das
- ↑ "Sheikupura City Profile" (PDF). Urban Unit. Government of Pakistan.
- ↑ "Sheikhupura’s historical sites attractive for tourists" (en-US ۾). The Nation. https://nation.com.pk/16-Jun-2012/sheikhupura-s-historical-sites-attractive-for-tourists.
- ↑ District Profile: Central Punjab- Sheikhupura آرڪائيو ڪيا ويا 6 May 2009 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
- ↑ orientalarchitecture.com. "Asian Historical Architecture: A Photographic Survey". www.orientalarchitecture.com. حاصل ڪيل 2018-01-21.
- ↑ Ruggles, D. Fairchild (2011). Islamic Gardens and Landscapes. University of Pennsylvania. ISBN 9780812207286.
- ↑ Ali, Aown (2014-09-03). "The crumbling glory of Sheikhupura Fort" (en-US ۾). DAWN.COM. https://www.dawn.com/news/1129629.
- ↑ Ahmad, Iram. "COLONIAL TRANSFORMATION IN THE DISTRICT OF SHEIKHUPURA, 1849-1947" (PDF).
- ↑ Menon, Ritu; Bhasin, Kamla (1998) (en ۾). Borders & Boundaries: Women in India's Partition. Rutgers University Press. ISBN 9780813525525. https://books.google.com/books?id=yNN4SE7cL60C&pg=PA49&lpg=PA49&dq=sheikhupura+sikh&source=bl&ots=snucoqfaxd&sig=VucEmiQqK-G4SUpUyrLeS23eLpQ&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjy5om16OjYAhUU82MKHRPVAok4ChDoAQhAMAY#v=onepage&q=sheikhupura%20sikh&f=false.
- ↑ https://cricketarchive.com/Archive/Players/19/19517/19517.html