سر حسيني

سر حسيني __حسيني (سـُر) __(Hussaini):

هي سـُر فارسي ۽ عربيءَ ۾ ماتمي سـُر آهي. شاهه لطيف جي هن سـُر ۾ سسئيءَ جي ڏکن ۽ تڪليفن جو ذڪر آهي. ان جي همت ۽ صبر جا دکدائڪ بيان آهن. ، پر هي سر هندي گائن وديا ۾ به آهي، ۽ ان کي حسن شرقيءَ سان منسوب ڪيو ويو آهي. شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جي ڪلام ۾ سسئيءَ جي داستان جو هڪ سُر آهي، جيڪو راڳ جي ماهيت ۽ تاثير سان تعلق رکي ٿو. لطيفيات جي ماهرن موجب هيءُ سُرُ يارهين صديءَ عيسوي ڌاري سومرن جي اوائلي دؤر ۾ اُسريل داستان سسئي پنهونءَ سان تعلق رکي ٿو. هن سُر ۾ شاهه سائينءَ، سسئي کي پنهونءَ لاءِ پهڻن مٿان پنڌ ڪندي، جبل جهاڳيندي ڏيکاريو آهي.

داستان پهريون

1 لَڙُ مَ، لاڙائُو ٿِيو، هَلِي ڪَرِ هِمَٿَ؛ سِڄُ سامُهون مُنهَن ۾، مَتان ڪَرِئين ڪَٿَ؛ سُپيرِيان جي سَٿَ، ڳاڙهي سِڄِ ڳالههِ مِڙِين. 2 اُلَهِي سِڄَ اَويرَ ڪِي، ڏِٺائِين ڏونگَـرُ؛ سَسُئِيءَ کي سَيَّدُ چئي، سُورَن جو سَمَرُ؛ ڪُٺَلِ رَکِيو، ڪَرُ، ويچاريءَ وَڻِڪارَ تي. 3 ويٺي مُون وِيو، لَڙِي سِڄُ لَڪَنِ تان؛ آئُون ڏُورِيندي ڪيترو، پَهَڻن پيرُ پِيو؟ سُورَنِ ساڻُ سِهو، اَچي ٿِـيُمِ، جيڏِيُون! 4 سَرَتِيُون! سُڄي سُڃَ، مَتان ڪا مُون سين هَلي؛ پاڻي ناهِ، پَنڌُ گھڻو، اَڳِيان رائو رُڳِي رُڃَ؛ مَتان مَرِي اُڃَ، ڪا ڏِئي پاراتو پِرِينءَ کي. 5 پَٽِيءَ نه پيرونِ، اوڏِيءَ ڇَڪَ نه ڇَمِيا؛ پويون هِيُ ڀـيرونِ، نِينهن نِباهي هَليا. 6 سُيءِ ڪا تنوارَ، ڪِي هُنئِين ٿِي هَٿَ کَـڻِين؛ سَوين رُليُون سَسُئِيون، هوتاڻَنِ هزارَ؛ ٻاروچاڻا ٻارَ، توڙان تَرسُ نه سِکيا.

داستان ٻيو

1 ڪِي ڌَرَتَتِي، ماءِ! ڪِي ڄَرَ سَندِي سَڄَڻين؛ هَلي ۽ واجھاءِ، ٻِنِين ڄيرَنِ وِچَ ۾. 2 مَٿيان مَٿي مَچُ، ٻَرِيُمِ ٻاروچَنِ جو؛ مُون کي طَعنا تي ڏِئين، جئن نه پَرُوڙِئين سَچُ؛ اَمڙِ! اوري اَچُ، ته سِٽَ سُڻايَنءِ سُورَ جِي. 3 مَٿي مَنجھانِ مِينهُن، پَسو! پاڻيءَ جئن وَهي؛ مُون ڀانيو نِينهُن، ڄِڀِيُون ڄيري سَندِيُون. 4 منجھان مُنهنجي رُوحَ، جي وَڃي ساڄَنُ وِسِرِي؛ ته مَرُ لَڳي لُوهَ، ٿَرَ ٻاٻِيهو ٿِي مَران! 5 پَهِي ڪامَ پِڃاءِ؛ اَمَڙِ! مُنهنجي آسِري؛ ڏيئِي لَتَ چَرخي کي، پُوڻِيُون پاڻيءَ پاءِ؛ ڪَتِـيُمِ جنهِين لاءِ، سو ڪوهِيارو ڪيـچِ وِيو. 6 کوءِ هاڙهو! ٻَنِ هوتُ! کوءِ پُنهون، ٻَنِ پِرِيَتَڻو! مادَر! مُون مَوتُ، پَسَڻان پرائيو. 7 کوءِ ٻولِي! ٻَنِ ٻَروچُ! گھورِي ذاتِ جَتَنِ جِي! مُون کي چَئِي ”لوچُ“، پيهِي وِيا ڇَپرين. 8 جِئن جِئن تَپي ڏِينهُن، تِئن تِئن تاڻي پَنڌَ ۾؛ ڪو آڳانجھو نِينهُن، ٻانڀَڻِ ٻاروچَنِ سين. 9 جان جِئَين تان جَلُ، ڪانهي جاءِ جَلَڻَ ري ؛ تَتِيءَ ٿَڌِيءَ هَلُ، ڪانهي ويلَ وِهَڻَ جي. 10 تَتِيءَ ٿڌِيءَ ڪاهِ، ڪانهي ويلَ وِهَڻَ جي؛ مَتان ٿِئي اُونداه، پيرُ نه لَهِين پِرينءَ جو.

وائي شاديءَ جو سِينگارُ، آيَلِ! مَرَڪُ مُنهِجو مُون پِرِين. آهي ڳَههُ ڳِچِيءَ جو، ڏِئي هالورا هارُ؛ آهي اُگھاڙيِن کي؛ جانِبَ جو جنسارُ؛ آهِئين کاڄُ بُکِيَنِ جو، تُون تان طَعامُ تيارُ؛ اَعليٰ اَڇو عِيدَ ۾، دوسِتاڻو دِيدارُ؛ حُسۡنَ هوتَ پُنهونءَ جي، ڪَڪورِيو ڪوهِيارُ؛ سُڃَ ڪَيائِين سُرَهِي، واسِيائِين وَڻِڪارُ؛ ڇَپَرَ ڇاٽُون مُڪيُون، عَطُرُ ٿِيو آوارُ؛ ڪوڙيـين ٿِيا ڪيترا، نالي تان نِثارُ؛ سَدا صلابَتَ جِي، گولِي گِرِفِتارُ؛ گھورِيان گَھرُ گِھٽِيءَ تان، اَچي جِئان آڌارُ؛ اَدِيُون! عَبۡدُاللَطِيفُ چئي، مِليو مُون مَنَٺارُ.

داستان ٽيون

1 ڪو گُھمندي گھورُ، آيُمِ ٻاروچَنِ جو؛ ڇَڏِيندِيَسِ ڀَنڀورُ، هِنئون هِتِ نه وِندُري. 2 ڀَنڀورَجَنِ سُکَنِ، مُون کي ساٿان کارِيو؛ هاڻي ساڻُ ڏُکَنِ، تان ڪِي ڏُونگَـرَ ڏورِيان. 3 ڀينَرُ! ڀَنڀوران، ڀَڄو تان اُبَهو؛ اَڳي اِنَ ماڳان، سَرَتِيُنِ سُورَ پِرائِيا. 4 ڀينَرُ! هِنَ ڀَنڀورَ ۾، دوزَخَ جو دُونهون؛ سَوارو سُونهون، پُڇِي پُورِجِ، سَسُئِي! 5 ڀَنڀوران اُجاڙُ، سَرَتِيُون! سَکَـرُ ڀانـئِيان؛ مُون سين تنهن پَهاڙُ، ڏُکان هَڏِ نه ڏوريو. 6 اُجاڙان ڀَنڀورُ، سَرَتِيُون! سَکَـرُ ڀانـئِيان؛ آرِياڻِي اَتورُ، ڏِٺُمِ جِتِ اکينِ سان. 7 ڀُـلِيو سَڀُ ڀَنڀورُ، جو پُٺِيءَ هوتَ نه هَليو؛ شَهرَ سُڃاتو ڪِينَ ڪِي، آرِياڻِي اَتورُ؛ ماڻِيو تنِين مورُ، ديکِيو جنِين دِلِ سين. 8 بُرو هو ڀَنڀورُ، جو آرِياڻِيءَ اُجارِيو؛ لاٿو سَڀَ لوڪَ تان، هاڙهي ڌَڻِيءَ هورُ؛ ڇورِيُون ڇُرَڻُ سِکـيُون، پُنهون ڪَيائُون پورُ؛ آيو سو اَتورُ، جنهن ڏُکيُون ڏِکَ وِهارِيُون.

داستان چوٿون

1 لَڄايا مُونهان، ساجُھرِ تي سيڻَ وِيا؛ پِيَنِ ڀَنڀوران، سُڌِ مُنهنجي ذاتِ جي. 2 آئُون جي هُيَسِ هَڏُ، اَدِيُون! آرِيچَنِ جو؛ ساٿَ لَڏِيندي سَڏُ، هُوندَ ڪوهِيارا ڪَرِينِ مُون. 3 هُيَسِ جي سِياءِ، ته ڪَيُمِ ڏُکُ ڏيرَنِ تي؛ اَدَبَ وچان اُنِ سين، ڳالھِ نه ڪَيَمِ ڪاءِ؛ ذات مُنهنجِي، ماءِ! ڪَچو ٿِي ڪيچيُن کي. 4 ساٿِي توءِ هَلَنِ، پَٿَرِ جي وارَ ڪَرِيان؛ جيڪُسِ ٻاروچَنِ، ڪو ڏِ ٺو عَيبُ اَکينِ سين. 5 ساٿِيُن سَئِين نه جاڳِين، پوءِ ڪُڄاڙِيان روءِ؟ اِيَ پَرِ ڪُپَرِ هوءِ، جئن هُو سانگِي، تُون سُمَهِين. 6 مُون سَڏِيندي سَڏڙا، ساٿِي سَڏُ نه ڏِينِ؛ وِلَهِيءَ جي وَٿاڻَ تي، توڏَ نه تنوارِينِ؛ هيڏا هاڃا ٿِينِ، بُري هِنَ ڀَنڀورَ ۾! 7 ڪَهان، تان ڪيچانَ پري! وِهان، تان وَٽِ مُون! ڀُـلِي ڏورِيَمِ ڀُون، عَبَثُ آرِيءَ ڄامَ کي. 8 ڪَهان ته ڪيچان پَري! سُمهان تان سِرَ هيٺ! ٻاروچي سين ڏيٺِ، جيڏِيُون! جيهِيءَ پَرِ ٿِي.

وائي هوتَ! هوتَ! اي هوتا! ڏِيَندِيس ماهُ مِرُنِ کي؛ آئُون جَرا جِيُّ ڪَري. ڏيئِي باهِ ڀَنڀورَ کي، آئُون آيَسِ تو ڳَري؛ آرياڻِي پُنهونءَ ري، مُون کي، سَرِتِيُون! تان نه سَري؛ جَنڊِي پايو جانِ ۾، ڏُکِي ڏُکَ ڏَري؛ آءُ اوراهُون، سَپِرِين! وَڃُ مَ، پِيَّ! پري؛ مُون ڏِٺِي، مُون وِسَهو، وِرچِي تان نه وري؛ ڏُکِيءَ جي ڏيکارِئين، ڌاران مُنهَن مَري؛ پيالي پِرِيُنِ جي، موهِيَسِ ميٺَ ڪَري؛ آرِيءَ جي عِشقَ جِي، مُون کي اَندَرِ آڳِ ٻَري؛ توکي توءِ نه ڇَڏِيان، جي وَڃان ڀُونءِ تَري؛ ڌَڙُ وِجَھنديَس ڌُوڙ ۾، مَٿو ڌارَ ڌَري؛ هَلَڻُ سُڻِي هوتَ جو، ڏُکِي، پَسُ ڏَري؛ پِرِين! کَـڻِـجِ پانهِنجِيُون، اَکِـيُون ٻاجَھ ڀَري؛ اَدِيُون! عَبۡدُاللَطِيفُ چئي، مَنَ ڪا مَهرَ ڪَري.

داستان پنجون

1 ليڙَنِ لَنگِھ لَسَ، مانباڻِيان مَٿي وِيا؛ وَ ٺِي وَرُ واٽَ ٿيا، پُنهون ڄامُ پَهَسَ؛ هُئا وَڏِي وَسَ، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾. 2 ڇِپُون ڇَپَرَ کَٽَي، پَهَڻَ پَٿَراڻِـيُون ڀانئِيان؛ جتي رَهان راتِڙِي، مِرُون مُنهنجا مِٽَ؛ سيڻَنِ جِيءَ سَهَٽَ، ڏُونگَـرُ ڏولِي مُون ٿِيو. 3 مُسافِرِنَـئُون، ماءِ! وِرِه وِهايُمِ وِتَرو؛ اَچِي ٿِـيَمِ اوچتِي، تن سانگِـيُنِ سين ساڃاءِ؛ جِيجان! جَھلَ مَ پاءِ، هِنئون هوتَ هَڻِي وِيا! 4 ڪِيئن اَڙايُءِ پاندُ، پلؤ پَرَڏيهِيُنِ سين؟ مَتِيُون مُوڙهِيُءِ، سَسُئِي! ڪَيُءِ ڪوهِيارو ڪانڌُ؛ رُلِي! ڀانئِيُءِ راندِ، ٻانڀَڻِ! عِشقُ ٻَروچَ جو! 5 مُنهنجو پاڙِيچَنِ، ڪَچو ڪونه ڍَڪِيو؛ پاسي چَڙهِي پُنهونءَ جي، ذاتِ سَلِتِي جَنِ؛ تيلان ٻاروچَنِ، نِڌَرِ ڇڏِي نِنڊ ۾. 6 حُسيـنِيءَ جِي هاڪَ، مادَرِ! مارِي آهِيان؛ ڏِينهان ڏورَڻُ ڏُکَ سين، راتِيان چِڪَنِ چاڪَ؛ ڊِڄان ڀَرِ فِراقَ، مَتان پوئِمِ پِرِينءَ سين. 7 جيڪِي فِراقان، سو وِصالان نه ٿِئي؛ اَچِي اوطاقان، مُون کي پِرِيُنِ پَري ڪَيو. 8 ڦِرِي آءُ، فِراقَ! مُونکي وِصالان وِچُ پِيو؛ جي ٿي چِڪِيَمِ، سي پِرِينءَ گڏجِي پُورِيا.

وائي پُنهون پَريشانُ، ٻَرِ! ٻَرِ! نڪو خانُ نه مانُ؛ هيءِ! هيءِ! حالُ مُنهِنجو. مُونکي بُکَ بوتَنِ جي، ناقي ڀانئِيان نانُ؛ شَهرُ صَحرا ڀانـئِيان، مُون ليکي مَيدانُ؛ رُئان ٿي رُڃُنِ ۾، آرِيءَ لَءِ عُرِيانُ؛ پِٽِيان مُنهُن پَسَڻَ لَءِ، هِتي ٿِي حَيرانُ؛ آهي آرِيءَ ڄامَ جو، مُون کي ڪارِي ڪانُ؛ ديوانِيءَ کي دِلِ ۾، سُورَن جو سامانُ؛ وِجِھجِ پِڪَ پينارِ تي، پِرِيَمِ! کائِي پانُ؛ ڪَڏهِن ٿِيندو ڪيچَ ۾، مُٺِيءَ جو مَڪانُ؟ آهِئين، عَبۡدُاللَطِيفُ کي، اَڳيان تُون اَڳوانُ.

داستان ڇهون

1 آيا آسَ ٿِيامِ، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾؛ پَسِي پَهَرَ پُنهونءَ جِي، نَنهَن سِيئن نيڻَ ٺَرِيامِ؛ گُوندَرَ وِسِريامِ، سُکَنِ شاخُون مُڪِيُون. 2 ڏيکارِيُسِ ڏُکَنِ، گُوندَرَ گَسُ پِرِيُنِ جو؛ سُونهائي سُورَنِ، ڪِي هيڪاندِي هوتَ سين. 3 سَؤ سُکَنِ ساٽي ڏِيان، سِرُ پڻ ڏِيان سَٽِ؛ جي مُون مِڙي مَٽِ، ته وِرِهُ وِهايان هيڪِڙو. 4 سُورَنِ سانگھارو، ڪَڏهِن تان ڪونَ ڪَيو؛ آيَلِ! اوڀارو، ٻاڙوڌو ٻوڙَ وَهي. 5 لَڳُمِ ٻاڻُ ٻَروچَ جو، ڪَرَها ٿِيا قَضاڪَ! اَهُکِي جا اُٺَنِ کي، سا مَيَنِ پوءِ مَ ماڪَ! اَکَڙِينِ خوراڪَ، پَسَڻُ پَرڏيـهِيُنِ جو. 6 ڏُکويُون ڏيهان، جيڪُسِ لَڏي ويئِيُون؛ هاڻي ڪِنِ مُلان، پُڇان پِرِيُنِ خَبَرُون؟ 7 مُٺِ مُٺِ سُورَنِ سڀڪنهِين، مُون وٽِ وَٿاڻانِ؛ ڀَرِيُون ڪَيو ڀُڻانِ، وَيا وِهائُو نِڪري. 8 ڀِيڙي ڀِيڙي ٻَنڌُ، سُورائِتِي! سَندِرو؛ ڪيچَ اَڳاهُون پَنڌُ، مَتان لَڪَنِ سين لَڳِي مَرِين! 9 ڏُکَ سُکَنِ جي سُونهَن، گھورِيا سُکَ ڏُکَنِ ري! جنِين جِيءَ وِرُونهَن، سَڄَڻُ آيو مان ڳَري.

داستان ستون

1 پُڇَنِ سي پَسَنِ، جڏهن پِرِينءَ کي؛ ڏورِيندِيُون ڏِسَنِ، اَڱَڻَ عَجِيبَنِ جا. 2 پُڇيو ئِي، تان پُورِ؛ ناتَ پُڇَڻُ هوءِ مَ پِرِينءَ کي؛ ڏورَڻَ وارِيُون ڏُورِ، هَڏِ نه آهِينِ هوتَ کي. 3 ڏورِيان، ڏورِيان، مَ لَهان! شالَ مَ مِلان هوتَ! مَنَ اَندَرِ جا لوچَ، مَڇُڻِ مِلَڻَ سان ماٺِي ٿِئي. 4 آئون ڏورِيَنءَ، شالَ م لَهَنءَ! پِرِين! هُئين پَري! هَڏِ نه ساهَ سَري، تَنَ تَسَلِّي نه ٿِـئي! 5 ڇَڏِيَمِ حُجَّ هَلَڻَ جِي، چَکِيَمِ چاڙهِيڪا؛ اَدِيُون! آڙِيڪا، هِنئڙي پِيَمِ هوتَ سين. 6 جيڪا ڪَندي سَنگُ، مُون جئن ٻاروچَنِ سين؛ اَنگُنِ چاڙهي اَنگُ، رُئندِي سا رَتَ ڦُڙا.

داستان اٺون

1 آتَڻُ اورانگھي وِيا، آئون ٿي مَران، ماءِ! پِٿُون ٿِيندِيَس پيرَ تي، ’هَيءِ! هَيءِ!‘ ڪَري هاءِ! جِئڻُ مُون نه جڳاءِ، پِرِيُنِ تان پاسو ڪَيو. 2 ڄاڻِي جي ڄاتومِ، ته پوندو فلۡق فِراقَ جو؛ اَکَـرُ اِرادَتَ جو، ڌُريائين ڌوتومِ؛ پوءِ تان ڪونَ ڪَيومِ، هُوندَ ڪَشالو ڪيچَ ڏي. 3 دُکائِيندِي دُونهَڙا، مُنڌَ! سيڻانِي وَڃُ؛ پِرِياڻونِ مَ ڀَڃُ، ساٿُ چَڙهَندو لَڪِيين. 4 ڇِڄ مَ قَطاران، ساٿُ چَڙهَندو لَڪِيين؛ مَڇُڻِ ٿِئين پُئان، وَڳَ واٽَ ئِي نه لَهِين. 5 پُڇِيوئِي جان دوستُ، تان پاسي ڪر پَرِهيزَ کي؛ جنِين ڏِٺو هوتُ، تن دِينَ سَڀيئي دُورِ ڪيا.

وائي مُون کي ڇَپَرِ مَ ڇَڏيجا، ٻاروچا! پَلَئ لَڳِي آهِيان. ڇورِي ڇِنِي آهِيان، نِينهُن نِباهي نيجا؛ ڇورِي ڇَڏي ڇَپَرين، ڪيچِي! ڪِيمَ وَڃيجا؛ پُنهون مُنهنجو آن سين، ساٿُ سلامَتَ نيجا. مون تان وَڙُ وِڃائِيو، اَئِين پنهنجو وَڙُ ڪَريجا؛ جوڳِيڪو ويسُ ڪَري، سِگَھڙِي سارَ لَهيجا؛ آرِياڻِي! عَبۡدُاللَطِيفُ چئي، مُون تي وَهِلو وَرُ ڪَريجا.

داستان نائون

1 ڪاتِيءَ تان نه ڪَنهِين، مَنُ وِجُھلَڻَ وَڍِيو؛ ماريَسِ سُورَ تَنهين، جو نه جِئاري، جيڏِيُون! 2 جِئ مُنهنجو جَنِ، اَنگڙِيارو وَڍِيو؛ پُڄاڻا پِرِيَنِ، سِبان، سَڄو نه ٿِئي! 3 رو، وِسانئي راندِ، پَہَ پَرُوڙِجِ ساٿَ جا؛ هوتَنِ سين هيڪاندِ، هُيَمِ ٻاٽي ڏِينهَڙا. 4 رُئَڻُ ۽ راڙو، مُون نِماڻِيءَ جي نِجُھري؛ ڪُٺَلِ کي قَلبَ ۾، قُرب جو ڪاڙهو؛ هوتَنِ لَءِ هاڙهو، رِجائِيندِيَسِ رَتَ سين. 5 روئِي ڪَندِينءَ ڪوهُ؟ هاڻي ڪو هوتُ وَري؟ جيڏيُون! جيڏوئِي ڪَيو، ساڻُسِ سيڻَ سِتوهُ؛ ڊوهِي اَٿيان! ڊوهُ، مَتان ڪا مُون سين ڪَري! 6 کاڻِيءَ مَ کانيو، مُٺِيءَ مَنگُر مَ ڏِيو؛ هيڪَرَ اُجھايو، ڏيئي ٻُرَ لُهارَ جِئن. 7 تُون جي ڪالَھ مئِي، ته ڪالَھ ئِي گَڏِينءَ پِرِينءَ کي؛ ڪَڏَهن ڪانَ سُئِي، ته ڪا سَگِھي گَڏِي سَڄَڻين. 8 اَڳي پوءِ مَران، مَرُ مَران مارَڳَ ۾! مَٿي پوءِ پِرِيان، خُونُ مُنهنجو جيڏِيُون. 9 مَرُ، مَٿا ڏيئِي، پُنهونءَ ڪارَڻِ پَٻَ ۾؛ ته سَرَتِيون سڀيئِي، واکاڻِينِئِي ويٺِيُون.

داستان ڏهون

1 واڪِيو واڪِيو وِک، پاٻوهِيو پيرُ کَڻي؛ سي نه چَڙَهندِيون ڏِکَ، موڙي پيرُ، مَرَن جي. 2 وِجُھ وَڌَندِي وِکَ، مَڇُڻِ لِکَ لَکائِيين؛ ڏُکُ تِنين کي ڏِکَ، حُبُّ جنِين کي هوتَ جو. 3 واڪو هَڏِ مَ لاهِ، سَڏَنِ مَٿي سَڏَڙا؛ مانَ تُنهنجِي ڪاءِ، سَڳَر ۾ سارَ ٿِئي! 4 سُورَنِ سانڍيـياسِ، پُورَنِ پالِي آهِيان؛ سُکَنِ جي، سَيَّدُ چئي، پُکي نه پِيياس؛ جيڪسِ آئُون هُياسِ، گُرِي گُوندَرَ وَلِ جي. 5 ڪِينهي طالِبَ تاتِ جا، نه ته آهي تاتِ تِيارُ؛ ڏورِيان پيو ڏُڪارُ، گھورِندَڙَ کَڻي وِيا. 6 ڪنهن جنهن نِينهَن نَنڌاهُ، جي مُون واجھائِيندي نه وَرو؛ جيڪِي مُئي ڪنداهُ، سو جانبَ! ڪَرِيو جِئري. 7 مَتان ٿِئين مَلُورُ، ڪِينَ اَڳاهون آهِيان؛ ڏِسَڻَ ۾ ڪَرَ ڏُورُ، حَدَ ٻِنِين جِي هيڪِڙِي.

داستان يارهون

1 جِئن اُتُنِ آرِيءَ ڄامَ، اُئَن تان اوٺِيُنِ نه ڪَيو؛ ٻڙڪِي ٻاهَرِ نِڪِتِي، گاذَرِ مَنجھان گامَ؛ ساهُ ڏِنائِين سامَ، سُتِي سَڳَـرَ پَٽِيين. 2 لَڪِيُون! آن لَڳا، ڪي پلَءَ پانڌِيَڙَنِ جا؟ توهان گَھڻيرو، ماءِ! رُوندا اُوءِ رَتُ وِيا. 3 ڏوٿِيُنِ چَيُسِ ”ڏُورِ، ڪيچُ اَڳاهُون پَنڌُ ٿِيو“؛ پاڻا چَڙهِي پُورِ، وِکَ وِڌائِين وِتَرِي. 4 سَسُئِيءَ جِي سِرِيءَ سان، ڪيچَ ڌَڻِي ڪانڌِي؛ پَسَڻَ ڪارَڻِ پِرِينءَ جي، مُنڌَ هُئِي ماندِي؛ لَڪَنِ تان لَطِيفُ چئي، آرياڻِيءَ آندِي؛ پُنهونءَ پيراندِي، نِماڻِيءَ نَصِيب ٿِي. 5 هَيءِ ٿو وڃي هوتُ، آئُون ڪِ اَڳَـڀَرِي ٿِيان؛ مَتان چوءِ بَلوچُ، ”ڪَمِيڻِيءَ مان ڪِينَ ٿِيو“. 6 ڪَمِيڻِيُنِ هَٿان، ٿينِ مُورائِين مَدِيُون؛ تُون ڪَر پاڻَ وَڙان، موٽُ سَٻاجھا سُپرِين! 7 نَڪِي ٿِيان سَڱَ ۾، نَڪِي سڱِيڻِي؛ آهِيان ڪَمِيڻِي، ذاتِ ٻَروچِيءَ نه جُڙان. 8 ڪيـچِ مَ خَبَرَ هوءِ، هِنَ مُنهنجِي ذاتِ جِي! مَتان پُنهونءَ پوءِ، لَڄَ مُنهنجِي لوءَ ۾!

داستان ٻارهون

1 ڏِٺان جي ٻَروچُ، مُون جئن هوتُ اَکينِ سين؛ مُون کي چَيان ”لوچ“، پاڻا پيٺِيُون ڇَپَرين. 2 ’ووءِ! ووءِ!‘ ڪَندِي وَتُ، مَڇُڻِ ’ووءِ!‘ وِسارِئين! پاڻِي هار مَ پَڌِرو، روءُ مَنجھان ئي رَتُ؛ صَبُرُ وڏو سَتُ، سِگھا ميڙي سُپِرِين. 3 ماٺِ ماريندِيَءِ پِرِينءَ جِي، مَڇُڻِ، رُئِين رَت! ڇورِي! ڇَڏِ مَ سَتُ، هِمَتَ هوتُ وِڃائِيو. 4 جَڙَ جِئري جن سين، مُئي پڻ سين تَنِ؛ جي هِتِ نه هوتُ پَسَنِ، سي ڪَنهن پَرِ ڪيـچِ پَسَندِيُون؟ 5 اَوجَھڙِ وَتان آنءُ، ٻِيُون سَڀِ سَڳَرِ ساٿَ جي؛ جا نِينهَن ڳِنهَندِي نانءُ، سا مُون جِئن پَوندِي مامِري. 6 ٻَڌو ڪَنهن ٻَنڌاڻِ، هِنئڙو هوتاڻِيءَ سين؛ ڪا جا پِييَسِ ڪاڻِ، نِبيرِيانسِ، نه نِبِري! 7 ڏُونگَـرُ ڏَنا نُوڻِ، مُون پارِکُو پُڇِيا؛ هيڪِليُون هَلَنِ جي، سي تاڪُنِ سَندِي تُوڻِ؛ اِي اَهُکِي ڀُوڻِ، سُونهَن رِءَ نه سُٿِرِي. 8 لَکين لوڙائُو، سَهَسين آهِنِ سُڃَ ۾؛ بَرَ ۾ بورائُو، کَڻُ، پِيادِي! پاڻَ سين. 9 نِينهَن مَ نالو ڳِنُّ، پِرِيَتَڻي پيرَ ٻِيا؛ سُورَن ساڻُ مَ ڇِنُّ، وِرهُ وِهائجِ وِتَرو. 10 سَڄَڻُ ڏِٺو جَنِّ، تن ڳِچِيءَ سِرِ ڳَہُ ڪَيو؛ ٻِيُون ڪوهُ ٻُجَھنِّ، قَدُرُ ڪِيمِيا اِنَ جو؟ 11 هارِي! هِنئون مَ لوڏِ، سُکَنِ پَوَندِينءَ، سَسُئِي! ڪوهِيارو تو ڪوڏِ، اَچي ڪَرَهَ قَطارِيو. 12 حُسيـنِي حُسينَ لَءِ، بِيبِيءَ پاڻَ چئِي؛ تهان پوءِ ٿـئِي، خَبَرَ ٻِي خلقَ کي.

سر جي وضاحت

’سُر حسيني‘ داستانن ۽ بيتن جي لحاظ کان شاهه جي رسالي جو وڏو سُر آهي، جنهن ۾ ڪل 12 داستان، 237 بيت ۽ 17 وايون شامل آهن. هن سُر ۾ سُڃ، رُڃ ۽ اُڃ جھڙين مصيبتن کي منهن ڏيندي سسئيءَ پاران پنهونءَ جي پويان ڪيل پنڌ جو ذڪر آهي. پنهونءَ جي ڳولا واري پنڌ ۾ سسئيءَ جو ثابت قدم رهڻ، عزم ۽ استقلال ۾ ذرو به نه لڏڻ، دوزخ جھڙي ڏينهن جو سفر ڪرڻ، ڏکن باوجود ڏوراپو نه ڏيڻ جو ذڪر نمايان ملي ٿو. شاهه سائين هن سُر ۾ سسئيءَ جي ڪيفيت کي ان ريت بيان ڪيو آهي ته هوءَ ٻن ڄيرن جي وچ ۾ آهي، هڪ رڻ جي تپش، ٻي عشق جي آتش. هن پنڌ ۾ جيسين جيئڻ آهي، تيسين جلڻ آهي.
جان جيئين تان جل، ڪانهي جاءِ جلڻ ري،
تتيءَ ٿڌيءَ هل، ڪانهي ويل ويهڻ جي.
- جيئن جيئن ڀڄي رات، تئن تئن تاڻي پنَڌَ ۾،
ڀورِيءَ ٻي نه تات، جيڪا سَا جَتَن جِي.
امام حسين عه جي نسبت سان هن سُر کي شاهه عبداللطيف ڀٽائي رحه سڃ، رڃ ۽ اُڃ جي اهڃاڻن سبب ’حسيني‘ سڏيو آهي.
’ڏورينديون ڏِسن، اڱڻ عجيبن جا‘
’سر حسينيءَ‘ ۾ مڪمل طور زندگيءَ جي جدوجهد جو درس ملي ٿو:
جئن جئن جهلي جڳُ، تئن تئن مون تاڪيدُ ٿئي،
ڳهرئو ٿو ڳالهيون ڪري ورسئو ڀڻي وڳ،
لوڪُ لَتاڙي ننڊَر ۾، پٺيءَ لالڻ لڳُ،
آريـاڻـي اورڳُ، ڀَنـڀــوران ٻـهــر ٿـــي.
هن سُر ۾ شاهه عبداللطيف ڀٽائيرحه سسئيءَ پاران پنهونءَ لاءِ پهڻ جهاڳي آخري دم تائين جهدوجهد ۾ رهڻ وارو موضوع چٽي جدوجهد جو فلسفو سمجهايو آهي.
حسيني نالي سان فارسي ۽ عربي شاعريءَ ۾ به هڪ سُر آهي جنهن ۾ ڪربلا جي شهيدن جا مرثيا ڳايا ويندا هئا.