زمبابوي
زمبابوي (Zimbabwe)، ڏکڻ آفريڪا ۾ واقع هڪ زمين بند ملڪ آهي. جنهن جي اتر ۾ زيمبيا، اوڀر ۾ موزمبيق، اولهه ۾ بوٽسوانا ۽ ڏکڻ ۾ ڏکڻ آفريڪا واقع آهي. گاديءَ جو هنڌ ۽ سڀ کان وڏو شهر هراري آهي، ۽ ٻيو نمبر وڏو شهر بلاويو آهي. 2022 جي مردم شماري موجب تقريبن 15 ملين ماڻهن جو ملڪ، [15] زمبابوي جو سڀ کان وڏو نسلي گروهه شونا آهن، جيڪي آبادي جو 80 سيڪڙو ٺاهين ٿا، ان کان پوءِ اترين ديبيلي ۽ ٻيون ننڍيون اقليتون آهن. زمبابوي ۾ 16 سرڪاري ٻوليون آهن، جن ۾ انگريزي، شونا ۽ ندابيلي سڀ کان وڌيڪ عام آهن. زمبابوي گڏيل قومن، ڏاکڻي آفريڪي ڊولپمينٽ ڪميونٽي، آفريڪن يونين، ۽ مشرقي ۽ ڏاکڻي آفريڪا لاءِ گڏيل منڊي جو ميمبر آهي.
جمھوریا زمبابوي Republic of Zimbabwe | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
شُعار: '"اتحاد، آزادی، محنت"[1] | |||||
.svg) مڪانيت زمبابوي (dark green) | |||||
| گادي جو هنڌ | هراري 17°49′45″S 31°03′08″E / 17.82917°S 31.05222°E | ||||
| سڀ کان وڏو شهر | ھراري | ||||
| دفتري ٻوليون | 16 ٻوليون:[3]
| ||||
| نسلي گروھ (2017[4]) |
| ||||
| مذهب (2017) |
| ||||
| مقامي آبادي | زمبابویئن زمبو[5] (colloquial) | ||||
| حڪومت | گڏيل صدارتي جمهوريه | ||||
• صدر |
ايمرسن منانگاگوا | ||||
• پهريون نائب صدر |
ڪونٽسٽينو چیوینگا | ||||
• ٻيو نائب صدر |
ڪيمبو موهادي | ||||
| مقننه | پارليامينٽ | ||||
| سينيٽ | |||||
| قومي اسيمبلي | |||||
| آزادي جو برطانيه کان | |||||
• اعلان ڪيو ويو |
11 نومبر 1965ع | ||||
• جمهوريت |
2 مارچ 1970ع | ||||
• زمبابوي روڊيشيا |
1 جون 1979ع | ||||
• آزاديءَ کي تسليم ڪيو ويو |
18 اپريل 1980ع | ||||
• موجوده آئين. |
15 مئي 2013ع | ||||
| پکيڙ | |||||
• جملي |
390٬757 km2 (150٬872 sq mi) (60th) | ||||
• پاڻي (%) |
1 | ||||
| آبادي | |||||
• 2024 January اندازو |
1,68,68,409[6] (73rd) | ||||
• 2022 مردم شماري |
1,51,78,957[7] | ||||
• گھاٽائي |
39 /km2 (101.0 /sq mi) | ||||
| جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد ) | 2023 لڳ ڀڳ | ||||
• ڪل |
 $44.448 billion[8] (131st) | ||||
• في سيڪڙو |
$2,749[8] (175th) | ||||
| جِي. ڊي. پي (رڳو نالي ۾ ) | 2023 لڳ ڀڳ | ||||
• ڪل |
$32.424 billion[8] (106th) | ||||
9 صدي جي شروعات ۾، ان جي آخري لوھ جي دور ۾، بنتو ماڻھن (جيڪي شونا نسلي ٿي ويندا آھن) وڏي زمبابوي جي شھري رياست ٺاھيو؛ شهر-رياست 11 صدي عيسويءَ تائين هڪ اهم آفريقي واپاري مرڪز بڻجي وئي پر 15 صدي جي وچ ڌاري ان کي ڇڏي ڏنو ويو.[16] اتان کان زمبابوي جي سلطنت قائم ڪئي وئي، جنهن جي پٺيان روزوي ۽ متاپا سلطنتون قائم ڪئي وئيو.
برٽش سائوٿ آفريڪا ڪمپني آف سيسل روڊس 1890ع ۾ روڊيشيا علائقي جي حد بندي ڪئي جڏهن انهن ميشونالينڊ کي فتح ڪيو ۽ بعد ۾ 1893ع ۾ ميٽابيلي لينڊ کي پهرين ميٽابيل جنگ کان پوءِ فتح ڪيو. ڪمپني راڄ 1923ع ۾، ڏکڻ روڊيشيا جي قيام سان هڪ خودمختيار برطانوي ڪالوني طور، ختم ٿي ويو. سال 1965ع ۾، سفيد اقليتي حڪومت هڪ طرفي طور تي روڊيشيا جي طور تي آزاديء جو اعلان ڪيو. رياست بين الاقوامي اڪيلائي برداشت ڪئي ۽ ڪارو قوم پرست قوتن سان 15 سالن جي گوريلا جنگ؛ اهو هڪ امن معاهدي ۾ ختم ٿيو جنهن اپريل 1980ع ۾ زمبابوي جي طور تي قانوني خودمختياري قائم ڪئي.
رابرٽ موگابي 1980ع ۾ زمبابوي جو وزير اعظم ٿيو، جڏهن سندس ZANU-PF پارٽي سفيد اقليتي راڄ جي خاتمي کانپوءِ عام چونڊون کٽيون ۽ ان وقت کان وٺي ملڪ جي غالب پارٽي رهي آهي. هو سال1987ع کان، ملڪ جي شروعاتي پارلياماني نظام کي صدارتي نظام ۾ تبديل ڪرڻ کان پوءِ، سال 2017ع ۾ استعيفيٰ ڏيڻ تائين، زمبابوي جو صدر هو. موگابي جي آمرانه حڪومت جي تحت، رياستي سيڪيورٽي سامان ملڪ تي غلبہ حاصل ڪيو ۽ انساني حقن جي وڏي ڀڃڪڙي جو ذميوار هو.[17] سال 1997ع کان 2008ع تائين معيشت مسلسل زوال جو تجربو ڪيو (۽ پوئين سالن ۾ افراط زر جو)، جيتوڻيڪ زمبابوي ڊالر کان سواء ٻين ڪرنسي جي استعمال جي اجازت ڏني وئي هئي، ان کان پوء تيز رفتار ترقي ڪئي وئي آهي. سال 2017ع ۾، زمبابوي جي تيزيءَ سان زوال پذير معيشت ۽ سندس حڪومت جي خلاف هڪ سال کان وڌيڪ احتجاجن جي نتيجي ۾، هڪ بغاوت جي نتيجي ۾ موگابي استعيفيٰ ڏئي ڇڏي. ايمرسن منانگاگوا زمبابوي جي صدر طور ڪم ڪري رھیو آهي.
حوالا
سنواريو- ↑ "Zimbabwe". The Beaver County Times. 13 September 1981. https://news.google.com/newspapers?id=AFwtAAAAIBAJ&pg=3340,2548451&dq=zimbabwe+unity-freedom-work&hl=en. Retrieved 2 November 2011.
- ↑ "The World Factbook – Zimbabwe". Central Intelligence Agency.
- ↑ "Constitution of Zimbabwe (final draft)" (PDF). Government of Zimbabwe. وقت 2 October 2013 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ حوالي جي چڪ: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedzimstat.co.zw - ↑ "Developments in English". International Association of University Professors of English Conference. Cambridge University Press. 31 October 2014. ISBN 9781107038509. https://books.google.com/books?id=VzXJBAAAQBAJ&pg=PA201.
- ↑ "Zimbabwe Population Live". حاصل ڪيل 23 October 2023.
- ↑ "2022 Population and Housing Census - Preliminary Report - Zimbabwe Data Portal". zimbabwe.opendataforafrica.org. حاصل ڪيل 2023-08-09.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Zimbabwe)". IMF.org. International Monetary Fund. حاصل ڪيل 15 October 2023.
- ↑ "Inter Censal Demography Survey 2017 Report" (PDF). Zimbabwe National Statistics Agency.
- ↑ "GINI Index". World Bank. حاصل ڪيل 16 June 2021.
- ↑ "Human Development Report 2023/24". United Nations Development Programme. وقت 19 March 2024 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 22 March 2023. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ "Zimbabwe introduces new currency as depreciation and rising inflation stoke economic turmoil". Associated Press News.
- ↑ 13.0 13.1 "Zimbabwe adopts new inflation rate based on U.S. dollar, local currency". Reuters. Harare. حاصل ڪيل 25 March 2023.
- ↑ "Zimbabwe Time". Greenwich Mean Time. Greenwich 2000. وقت 19 July 2011 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 17 November 2017. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ "UNFPA Zimbabwe | 2022 Population and Housing Census Preliminary Results".
- ↑ "Who built Great Zimbabwe? And why? - Breeanna Elliott". TED-Ed. حاصل ڪيل 2022-03-13.
- ↑ "Zimbabwe 2015 Human Rights Report". United States Department of State Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor. حاصل ڪيل 6 May 2016.