راڪيز

راڪي جبلن جو سلسلو (The Rocky Mountains) یا صرف راڪيز (Rockies) اتر آمريڪا ۾ سڀ کان وڏو جبلن جو سلسلو آھي. اهو براعظم جي الهندي پاسي تي واقع آهي. ان جي ڊيگهه 4800 ڪلوميٽر (3000 ميل) کان وڌيڪ آهي. اهو اتر ۾ برٽش ڪولمبيا، ڪينيڊا کان ڏکڻ اولهه آمريڪا ۾ نيو ميڪسيڪو تائين پکڙيل آهي. جبل البرٽ 14,440 فوٽ (4,401 میتر) سلسلي جي بلند ترين چوٽي آهي. ڪئناڊا ۽ يو ايس جي وچ ۾ مختلف وصفن تي مدار رکندي، ان جو اترين ٽرمينس يا ته اتر برٽش ڪولمبيا جي ٽرمينل رينج ۾ ليارڊ نديءَ جي ڏکڻ ۾ ۽ خندق جي اوڀر ۾، يا بروڪس رينج/برٽش جبلن جي اتر اوڀر واري دامن ۾ جيڪو بيفورٽ سمنڊ کي منهن ڏئي ٿو.

راڪي جبلن جو سلسلو Rocky Mountains
اوچي سطح
چوٽي	مائونٽ ايلبرٽ
بلندي	14,440فوٽ (4,401.2 ميٽر)
امتياز
اڪيلائي
مقانيت
Dimensions
ڊيگهه	4٬828 km (3٬000 mi)
ايراضي	777٬000 km2 (300٬000 sq mi)
جاگرافي
Countries	Canada United States
مرڪزي جابلو قطار	North American Cordillera
ارضيات
پٿر جو قسم	Igneous sedimentary metamorphic

ڪيننگ درياءَ ۽ فرٿ درياءَ جي وچ ۾ الاسڪا-يوڪون سرحد پار ڪن ٿا. ان جو ڏاکڻو نقطو، ریو گرانڊي رفٽ (Rio Grande rift) جي ڀرسان ۽ سنڊيا-مانزانو جبل جي حد جي اتر ۾ البقرق (Albuquerque) علائقي جي ويجهو آهي. اتر آمريڪي ڪنڊيليرا جو اڀرندو حصو هجڻ جي ڪري، راڪيز ٽيڪنيڪل طور تي ننڍي ڪاسڪيڊ رينج ۽ سيرا نيواڊا کان الڳ آهن، جيڪي ٻئي ان جي اولهه ڏانهن پري آهن.

The Front Range of the Rocky Mountains near Denver, Colorado

راڪيز 55 ملين کان 80 ملين سال اڳ لارامائید اوروگینی (Laramide orogeny) جي دور ۾ ٺهيا، جنهن ۾ ڪيتريون ئي پليٽون اتر آمريڪي پليٽ جي هيٺان لڪڻ شروع ٿيون. ذيلي ذخيري جو زاويه اونهو هو، جنهن جي نتيجي ۾ جبلن جي هڪ وسيع پٽي اولهه اتر آمريڪا جي هيٺان وهندي هئي. ان وقت کان وٺي، وڌيڪ ٽيڪٽونڪ سرگرمي ۽ گليشيئرز جي تباهيءَ راڪيز کي ڊرامائي چوٽي ۽ وادين ۾ تبديل ڪري ڇڏيو آهي. آخري برفاني دور جي پڄاڻيءَ تي، انسان جبل جي حدن ۾ رهڻ شروع ڪيو. يورپين، جهڙوڪ سر اليگزينڊر ميڪنزي، ۽ اينگلو آمريڪن، جهڙوڪ ليوس ۽ ڪلارڪ ايڪسپيڊيشن، رينج جي ڳولا کان پوءِ، قدرتي وسيلن جهڙوڪ معدنيات ۽ فر جبلن جي شروعاتي معاشي استحصال کي وڌايو، جيتوڻيڪ گهڻ آبادي حد پاڻ ڪڏهن به تجربو نه ڪيو.

راڪي جبل جون سڀ کان وڌيڪ چوٽيون ڪولوراڊو ۾ آهن، ان رياست جي سراسري بلندي 200 ميٽر (6,600 فوٽ) کان وڌيڪ آهي. پبلڪ پارڪ ۽ ٻيلن جون زمينون جبل جي حد جي تمام گهڻي حفاظت ڪن ٿيون ۽ اهي مشهور سياحتي ماڳ آهن، خاص ڪري جابلو، ڪيمپنگ، جبل تي چڙهڻ، مڇي مارڻ، شڪار ڪرڻ، جبل تي سائيڪل هلائڻ، سنو موبلنگ، اسڪائينگ ۽ سنو بورڊنگ لاءِ، مشهور سياحتي ماڳ آهن.

نالو

جبلن جو نالو هڪ آمري۔انڊين الگونڪيان نالي جو ترجمو آهي، خاص ڪري، ڪیري (ᐊᓯᐣᐘᑎ؛ asin-wati، اصل ۾ نقل ڪيو ويو as-sin-wati)، لفظي طور تي ”پٿر جو جبل“. انهن جي موجوده نالي جو پهريون ذڪر ڪنهن يورپي، جاڪس ليگارڊيور ڊي سينٽ پئيري طرفان ان جي رسالي ۾ 1752ع ۾ ٿيو، جتي انهن کي ”مونتاگنس ڊي روچ“ سڏيو ويو. هڪ ٻيو نالو هن جڳهه کي ڪيري طرفان، ᐊᓭᓂᐓᒉ آسینيووچي (Aseniwuche) ڏنو ويو آهي.

خارجي لنڪس

• Colorado Rockies Forests ecoregion images at bioimages.vanderbilt.edu (slow modem version)
• North Central Rockies Forests ecoregion images at bioimages.vanderbilt.edu (slow modem version)
• South Central Rockies Forests ecoregion images at bioimages.vanderbilt.edu (slow modem version)
• Sunset on the Top of the Rocky Mountains, CO, Historical Society of Pennsylvania آرڪائيو ڪيا ويا November 7, 2016, حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.