پکي: جي ورجائن ۾ تفاوت

==جنسونجِنسون ۽ قسمقِسم==

هيوم (Hume) پنهنجي ڪتاب، اسٽري فيڊرس (1872ع) ۾ پکينپَکين جا 2500 قسمقِسم ڄاڻايا آهن، جنجِن جون 250 جنسون آهن. ايٽڪن (1872ع) ڪُل 400 جنسونجِنسون ٻُڌايون آهن ۽ ساڳئي وقت ايٽس (Eates) سورلي جي سنڌ گزيٽيئر ۾ 426 جنسونجِنسون ڄاڻايون آهن، جن مان 177 مڪاني ۽ باقي لڏيلَڏي ايندڙ يا سانگي پکين جون آهن. مُختصر طور سنڌ ۾ ٽنٽِن قسمنقِسمن جا ’پيڻ‘، ٻهٻہ پيٽيئر (Cormorant)، ڇھہ ٻَگھہ ۽ ڪانئرا، هڪ لاکي ڄاڃي، يارنهن سانهه،سانَھہ، ڇويههڇويھہ هنجهَنج ۽ بدڪون،بَدڪون، سترنهن سِرڻيون، عُقاب ۽ ڳِجهون، ڇھہ ڪُونجون، پنج تِتر ۽ ڀؤنتريا، ڇھہ ٻاٽيڀڙ، پنج باز، ٽيٽيهر، پلوور (Plover)، ڦوليارو، چيهو، ڪينو، ٽرن (Tern)، بي ايٽر (Bee eater)، ڪاٺ ڪُٽو، ڪنگري، سانهڙو، چنڊول، سئنڊ مارٽن (Sand Martin)، وهيو، بلبل، کٽياڻي، شرائيڪ، (Shrike)، ٿرش (Thursh)، سئنڊپائپر (Sand Piper) وغيره قسمقِسم طور عام ملنمِلن ٿا. ڏاڙهيءَ واري ڳِجھہ کيرٿر جي مٿانهن پَٽن ۾ ملي ٿي. سنڌ ۾ جيڪي ٻاٽيڀڙ ملنمِلن ٿا، تِن مان سواءِ ’ڳٽو‘ (Largepin tailed) ۽ امپيريل (Imperial) جي سڀ مڪانيمَڪاني آهن. چَڪور سنڌ جي مَٿانهن پَٽن جو تِتر آهي. هندستاني تَلور، جيڪو اڳ ٿر ۾ عام هو. سو هاڻ ناياب آهي. هُوبارا تلور (Houbara Bustard) بہ ناياب ٿيندو وڃي. فلوريڪن (Florican) جيڪو سَن 1875ع تائين عام هو، سو بہ ناياب ٿيندو پيو وڃي. سفيد هنج مَنڇر ۾ ملي ٿو. ڪومب بدڪبَدڪ (Com Duck) بہ سنڌ جي ڏکڻ اوڀر ۾ ملي ٿي. ننڍڙو هنج ۽ آڙي (Clucking teal) پڻ سنڌ ۾ ڪڏهن ڪڏهن اچناَچن ٿا. گولڊن آءِ (Golden eye) ۽ چيڪلو صرف ٻن جڳهين، اُڀرندي ناري ۽ منڇرمَنڇر ۾ ملنمِلن ٿا. ڀؤنتريو هڪ موسمي پکي آهي، جيڪو حَب نديءَ جي آسپاس رهي ٿو. عام ڀؤنتريو (Rain Quail) ڪچيڪَچي جي علائقن ۾ رهي ٿو. مور حيدرآباد ۽ ٿرپارڪر ضلعن ۾ عام ملي ٿو. واديءِ مهراڻ ٻگهن، سانھہ، ڪانيئرن، ڪينو، پيڻ ۽ اگريٽس (Egrets) وغيره جي جنت آهي. هنن جي آنن لاهڻ جون جايون تباھہ ٿي چُڪيون آهن، اُن سان گڏ شڪارين جي ڪري ڪيترا پکي ٽِڙي پَکڙي ويا آهن. فقط 15 قِسمن مان 6 قِسم نظر اچن ٿا. اُنهن مان اڪثر پکي ڌُٻڻ وارن ٻوٽن تي ئي گُذارو ڪن ٿا.