بازنطيني سلطنت
بازنطيني سلطنت (Byzantine Empire ):-اوڀر- روم ۾ هڪ مشهور سلطنت، جنهن جي گاديءَ جي هنڌ جو نالو ”بازنطيم“ (Byzantium) هو.[1] -ان- ڪري هي سلطنت بازنطيني مشهور ٿي. چوٿين صدي عيسويءَ ۾ جڏهن عظيم رومي سلطنت ٻن حصن ۾ ورهائجي وئي. هڪ حصو اولهه روم واري سلطنت ۽ ٻيو حصو -اوڀر- روم واري سلطنت سڏيو ويو، جيڪا بعد ۾ بازنطيني سلطنت سڏي وئي، اولهه روم واري سلطنت اڳتي هلي وري ڪيترين ننڍين بادشاهتن ۾ ورهائجي وئي، پر -اوڀر- روم واري يعني بازنطيني سلطنت ڪيترين صدين تائين قائم رهي. سن 330ع ۾ رومي شهنشاهه ڪانسٽنٽائين (Constantine) بازنطيم جو نالو بدلائي پنهنجي نالي سان -ان- تي قسطنطنيا (Contantonople) رکي ڇڏيو، جنهن جي معنيٰ ”ڪانسٽنٽائين جو شهر“ آهي. -ان- کانپوءِ انهيءَ شهر کي پنهنجي سلطنت جي گاديءَ جو هنڌ بڻائي ڇڏيائين، پر سن 1930ع ۾ -ترڪ- حڪومت، هن شهر جو نالو تبديل ڪري ”-استنبول-“ (Istanbul) رکي ڇڏيو. بازنطيني سلطنت ۾ جيڪي ملڪ شامل هئا، -تن- ۾ -ايشيا- مائنر، مصر، ٿريشيا ۽ يونان جا ڪجهه حصا اچي ٿي ويا. سن 395ع ۾ هيءَ سلطنت به ٻن حصن ۾ ورهائجي وئي، 500ع ۾ بلقان جي سلاوي قبيلن ۽ جرمنيءَ جي ونڊال قومن بازنطينين کي شڪست ڏيڻ لاءِ ڪيئي حملا ڪيا. شهنشاهه جسٽينن اقتدار سنڀاليو ته -ان- سان گڏ بازنطيني سلطنت وري عروج حاصل ڪيو، هن جي ملڪه (زال) ٿيوڊرا (Theodora) به هڪ لائق ملڪه طور سندس مدد ڪئي. جڏهن 527ع ۾ شهنشاهه جسٽينن وفات ڪئي ته -ان- سان گڏ وري بازنطيني سلطنت به لوڏن ۾ اچي وئي. ستين صديءَ جي شروعات ۾ هڪ طرف -اتر- واري لمباري (Lombardy) علائقي ۾ -آباد- قوم ۽ ايرانين ته ٻئي طرف عربن انهيءَ سلطنت تي هڪٻئي پويان حملا شروع ڪري ڏنا. نيٺ 643ع تائين فلسطين، مصر، -اتر- آفريڪا ۽ قبرص مسلمانن جي قبضي ۾ اچي ويا. اهڙيءَ طرح اها سلطنت ڪيترن ئي حصن ۾ ورهائجي ويئي ۽ رڳو يونان تائين محدود ٿي وئي. 1453ع ۾ ترڪيءَ جي -بادشاهه- سلطان محمد ٻئي (1432ع-1481ع) قسطنطنيا تي قبضو ڪري بازنطيني سلطنت جو خاتمو آڻي ڇڏيو. انهيءَ -جنگ- ۾ بازنطيني سلطنت جو آخري -بادشاهه- ڪانسٽنٽائين يارهون پليو لوگس جي ميدان تي -جنگ- وڙهندي مري ويو. -ان- سان گڏ بازنطيني سلطنت جو هميشه لاءِ خاتمو اچي ويو.[2]
حوالا
سنواريو- ↑ "بازنطين جي سلطنت: سنڌ جي گاديء جو. بازنطيني سلطنت جي گاديء جو نالو". sd.unansea.com. حاصل ڪيل 2020-10-20.
- ↑ بازنطيني سلطنت : (Sindhianaسنڌيانا)