باب:سائنس جي تاريخ
پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024) هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن، ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن خودڪار ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪريو.
| ڪورونا وائرس مرض 2019 | اسلام | قرآن | جاگرافي | تاريخ | رياضيات | سائنس | معاشرو | طرزيات | فلسفو | مذهب | بابن جي فهرست |
.svg){kind=small}
باب:سائنس جي تاريخ
سائنس جي تاريخ
سائنس جي تاريخ قديم زماني کان وٺي اڄ تائين سائنس جي ترقيءَ تي مشتمل آهي. اهو سائنس جي سڀني ٽن وڏن شاخن تي مشتمل آهي: قدرتي، سماجي ۽ رسمي سائنس. پروٽوسائنس، ابتدائي علوم ۽ قدرتي فلسفا جهڙوڪ ڪيميا ۽ علم نجوم جي دور ۾ ڪانسي جي دور، لوهه جو دور، ڪلاسيڪل آڳاٽي دور ۽ وچين دور ۾ سائنس جي باضابطه مضمونن جي قيام کان پوءِ روشن خياليءَ جي دور ۾ ابتدائي جديد دور ۾ زوال پذير ٿيا. سائنس جي ابتدائي جڙ کي قديم مصر ۽ ميسوپوٽيميا جي چوڌاري 3000 کان 1200 قبل مسيح تائين ڳولي سگهجي ٿو. رياضيات، فلڪيات ۽ طب ۾ انهن تهذيبن جي مدد بعد ۾ يوناني قدرتي فلسفي تي اثر پيو، جنهن ۾ طبعي دنيا ۾ قدرتي سببن جي بنياد تي واقعن جي وضاحت ڪرڻ لاءِ رسمي ڪوششون ڪيون ويون. مغربي رومن سلطنت جي زوال کان پوء، دنيا جي يوناني تصورات جي ڄاڻ لاطيني ڳالهائيندڙ مغربي يورپ ۾ وچين صدين جي شروعاتي صدين (400 کان 1000 عيسوي) دوران خراب ٿي وئي، پر يوناني ڳالهائيندڙ بازنطيني سلطنت ۾ ترقي جاري رهي. يوناني نصوص جي ترجمن جي مدد سان، قديم يونان جو ڪائنات جي باري ۾ نڪته نظر محفوظ ڪيو ويو ۽ اسلامي سونهري دور جي دوران عربي ڳالهائيندڙ مسلم دنيا ۾ جذب ڪيو ويو. 10هين کان 13هين صدي عيسويء تائين يوناني ڪمن جي بحالي ۽ انضمام ۽ مغربي يورپ ۾ اسلامي تحقيقات مغرب ۾ قدرتي فلسفي جي سکيا کي بحال ڪيو. ابتدائي سائنس جون روايتون قديم هندستان ۾ ۽ الڳ الڳ قديم چين ۾ به ترقي ڪيون ويون، چيني ماڊل مغربي تحقيق کان اڳ ويٽنام، ڪوريا ۽ جاپان کي متاثر ڪيو. ميسو آمريڪا جي پري-ڪولمبيئن دور جي ماڻھن ۾، زاپوتيڪ تمدن، ڪئلينڊر تيار ڪرڻ لاءِ فلڪيات ۽ رياضي جي پنھنجي پھرين ڄاتل سڃاتل روايتن کي قائم ڪيو ۽ ان کان پوءِ ٻيون تهذيبون جهڙوڪ مايا تهذيب آئيون.
16هين کان 17هين صدي جي يورپ ۾ سائنسي انقلاب دوران قدرتي فلسفو تبديل ٿي ويو، جيئن نوان خيال ۽ دريافتون اڳئين يوناني تصورن ۽ روايتن کان پري ٿي ويون. نئين سائنس جيڪا اُڀري پنهنجي دنيا جي نظر ۾ وڌيڪ مشيني هئي، رياضي سان وڌيڪ جڙيل ۽ وڌيڪ قابل اعتماد ۽ کليل هئي، ڇاڪاڻ ته ان جو علم هڪ نئين بيان ڪيل سائنسي طريقي تي ٻڌل هو. ايندڙ صدين ۾ وڌيڪ ”انقلاب“ جلد ئي پٺيان آيا. 18هين صديءَ جي ڪيميائي انقلاب، مثال طور، ڪيميا لاءِ نوان مقداري طريقا ۽ ماپون متعارف ڪرايون. 19هين صدي عيسويء ۾، توانائي جي تحفظ، ڌرتيء جي عمر ۽ ارتقاء جي حوالي سان نوان نقطا ڌيان ۾ آيا ۽ 20 صدي ۾، جينيات ۽ فزڪس ۾ نئين دريافتون نون ذيلي شعبن جهڙوڪ ماليڪيولر بائلاجي ۽ پارٽيڪل فزڪس جا بنياد رکيا. ان کان علاوه، صنعتي ۽ فوجي خدشات سان گڏوگڏ نئين تحقيق جي ڪوششن جي وڌندڙ پيچيدگي "وڏي سائنس" جي دور ۾، خاص طور تي ٻئي مهاڀاري جنگ کان پوء، وجود ۾ آئي.
سانچو:Box-header colour سانچو:Plain navboxes
سانچو:Transclude files as random slideshow
سانچو:Box-header colour باب:سائنس جي تاريخ/Categories
سانچو:Box-header colour باب:سائنس جي تاريخ/Opentask
سانچو:Box-header colour سانچو:Wikimedia for portals
سانچو:Portal navbar no header2 Purge server cache سرور ڪيشي جي صفائي