ڪم (طبعيات)

ڪم (Work) علم طبعيء ۾ اھڙي عمل کي چئبو آهي جنهن ۾ ڪجهه زور لڳي گڏوگڏ ڪجهه مفاصلو بہ طئه ٿئي.

فزڪس ۾، ڪم هڪ توانائي آهي جيڪو ڪنهن شئي ڏانهن منتقل ڪيو ويو آهي يا طاقت جي استعمال ذريعي هٽائو (displacement) سان. ان جي آسان ترين شڪل ۾، حرڪت جي سمت سان ٺهڪندڙ مسلسل قوت لاء، ڪم قوت ۽ فاصلي جي سفر جي پيداوار جي برابر آهي.

W=F.s

هڪ قوت کي مثبت ڪم ڪرڻ لاءِ چئبو آهي جيڪڏهن لاڳو ڪيو وڃي ته ان ۾ هڪ جزو هجي جيڪو لاڳو ٿيڻ واري نقطي جي ھتائو جي سمت ۾ هجي. هڪ قوت منفي ڪم ڪري ٿي جيڪڏهن ان ۾ قوت جي درخواست جي نقطي تي ھتائو جي سمت سامهون هڪ جزو آهي. مثال طور، جڏهن هڪ بال کي زمين کان مٿي رکيو وڃي ٿو ۽ پوءِ اڇلايو وڃي ٿو، ته بال تي ڪشش ثقل قوت طرفان ڪيل ڪم مثبت آهي ۽ بال جي وزن جي برابر آهي (هڪ قوت) جي ھٹائو فاصلي سان ضرب ڪيو وڃي ٿو. زمين (هڪ ھٹائو). جيڪڏهن بال کي مٿي طرف اڇلايو وڃي ٿو، ڪشش ثقل قوت طرفان ڪيل ڪم منفي آهي ۽ مٿي جي سمت ۾ ھتائو سان ضرب ڪيل وزن جي برابر آهي.

ٻئي قوت ۽ ھٹائو ویکٹر آهن. ڪيل ڪم ٻن ویکٹرز جي ڊاٽ پراڊڪٽ پاران ڏنل آهي. جڏهن قوت "F" مسلسل آهي ۽ قوت ۽ ھٹائو "s" پڻ مسلسل آهي ء بئین جي وچ ۾ زاويو "θ" آھی، پوء ڪيو ويو ڪم هيت ڏنل آهي:

$$W=Fs\cos {\theta }$$

جيڪڏهن قوت متغير آهي، ته پوءِ ڪم کي هيٺين مساوات ذريعي ڏئي سگهجي ٿو؛

$W=\int {\vec {F}}\cdot d{\vec {s}}$

ھتی $d{\vec {s}}$ ھٹائو واری ویکٹر م معمولی تبدیلی آھی.

ڪم هڪ اسڪيلر مقدار آهي،, تنهنڪري ان جي صرف مقدار ھوندی آهي ۽ ڪا به سمت ناهي. ڪم توانائي کي هڪ جاءِ کان ٻئي هنڌ، يا هڪ روپ ٻئي ڏانهن منتقل ڪري ٿو. ڪم جو SI يونٽ جول (J) آهي، ساڳيو يونٽ توانائي لاءِ آهي.