ڪشن ڳڙهه هندستان جي رياست راجستان جي اجمير ضلعي جو هڪ شهر ۽ ميونسپل ڪائونسل آهي. اهو ڪشن ڳڙهه ايئرپورٽ جي ڪري به مشھور آھي.

ڪشن ڳڙهه رياست جو بنياد 1609ع ۾ جوڌپور جي شهزادي ڪشن سنگهه رکيو هو. ڪشن سنگهه کان اڳ هن علائقي تي راجا سموخان سنگهه جي حڪومت هئي.[1]

 
ساونت سنگهه (1748ع کان 1757ع تائين حڪومت ڪئي) ۽ بني ٿاني ڪرشنا ۽ راڌا جي روپ ۾ گنڊالا، ڪشن ڳڙهه ڍنڍ تي سير ڪندا رهيا.

ڪشن ڳڙهه انگريزن جي دور ۾ نام نهاد پرڳڻي رياست جي گاديءَ جو هنڌ هو، جيڪو راجپوتانا ايجنسي ۾ واقع هو. ان جي ايراضي 2210 ڪلوميٽر 2 (858 ميل²) ۽ آبادي 1901 ۾ 90,970 هئي. آبادي لاءِ اهو انگ 1891ع جي مردم شماري جي ڀيٽ ۾ 27 سيڪڙو جي گهٽتائي جي نمائندگي ڪري ٿو، جيڪو ممڪن طور تي 1899-1900 جي ڏڪار سان منسوب آهي. رياست هڪ اندازي مطابق 34,000 پائونڊ آمدني حاصل ڪئي ۽ برطانوي راڄ کي ڪوبه خراج تحسين پيش نه ڪيو. 1840ع ۾ پرٿوي سنگهه ڪشن ڳڙهه جو 15 هون مهاراجا ٿيو ۽ 1879ع ۾ پنهنجي وفات تائين حڪومت ڪندو رهيو، جنهن کان پوءِ سندس پٽ سردول سنگهه تخت نشين ٿيو.[2]

 
پرٿوي سنگهه (r.1840-1879)، 15هين مهاراجا ڪشن گڑھ، 1870ع جي شروعات ۾.

1892ع ۾ ڪشن ڳڙهه ۾ ميونسپالٽي ​​قائم ڪئي وئي.[3]

مهاراجا مدن سنگهه 1900ع ۾ سورهن سالن جي عمر ۾ تخت تي ويٺو، [4] هڪ اهڙي وقت ۾ جڏهن رياست تباهي واري ڏڪار جي اثر کان ڀڄي رهي هئي. هن جي ۽ سندس ديوان جي ماتحت انتظاميه وڏي پيماني تي منظوري جي لائق سمجهي ويندي هئي. ٽينڪن ۽ کوهن مان آبپاشي کي وڌايو ويو ۽ ڪپهه جي جنن ۽ پريسنگ جا ڪارخانا لڳايا ويا.[5] هن جي دور حڪومت ۾ شادين تي وڌيڪ خرچن جي حوصلا افزائي لاءِ هڪ سماجي اصلاحي تحريڪ جو وڏو اثر پيو.[6]

آبادیاتی

سنواريو

2011 هندستان جي مردم شماري جي مطابق،[7] ڪشن ڳڙهه جي آبادي 154,886 هئي. مرد آبادي جو 51 سيڪڙو ۽ عورتون 49 سيڪڙو آهن. ڪشن ڳڙهه ۾ خواندگي جي سراسري شرح 68٪ آهي، جيڪا قومي سراسري 74٪ کان ٿورو گهٽ آهي: مرد خواندگي 75٪، ۽ عورتن جي خواندگي 60٪ آهي. ڪشن ڳڙهه ۾، آبادي جو 14 سيڪڙو 6 سالن کان گهٽ عمر جي آهي.[8]

  1. Tareekh-e-Rohela by Nafees Siddiqui
  2. Kishangarh British Library.
  3. Rima Hooja (2006). A History of Rajasthan. Rupa. p. 1166. ISBN 9788129108906. https://books.google.com/books?id=tosMAQAAMAAJ. 
  4. سانچو:Cite EB1911
  5. سانچو:Cite EB1911
  6. سانچو:Cite EB1911
  7. "Complete Data of Census of India 2011: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)". Census Commission of India. وقت 25 November 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2008-04-18.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
  8. "Archived copy". وقت 25 November 2020 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 18 April 2018.  Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)