چيني رسم الخط

چيني رسم الخط
	Hanzi (Chinese character) in traditional (left) and simplified form (right)
چيني نالو
روایتی چینی	漢字
سادہ چینی	汉字
لغوی معنی	"Han characters"
انتساخ
گان
- رومن سازی	hon5-ci5
ہاکا
- رومن سازی	hon55 sii55
ماندرین
- ہانیو پنین	hànzì
- وادے-جائلز	han4-tzŭ4
- IPA	[xân.tsɨ̂]
- گویو رومن	Hanntzyh
- بوپوموفو	ㄏㄢˋ ㄗˋ
من
- ہوکین POJ	hàn-jī
- من-ڈونگ فوچاؤ رومن	háng-cê
- تیوچیو پینگ'ام	hang3 ri7
وو
- شنگھائینی; رومن سازی	[høz]
کینٹونیز (یو)
- جیوٹپنگ	hon3-zi6
- IPA	[hɔ̄ːn.tsìː]
- Yale Romanization	hon-jih
Middle Chinese
- Middle Chinese	xanCdzɨC
ویتنامی نام
ویتنامی	Hán tự
Chữ nôm	漢字
زوانگ نام
زوانگ	𭨡倱; Sawgun
کوریائی نام
ہانجا	漢字
انتساخ
- Revised; Romanization	Hanja
- McCune-; Reischauer	hancha
جاپانی نام
کانجی	漢字
Hiragana	かんじ
انتساخ
- Revised Hepburn	kanji
- Kunrei-shiki	kanzi

Chinese characters;
قسم	Logographic
ٻوليون	Chinese, Japanese, Korean (occasionally), Okinawan, Vietnamese (formerly), Zhuang
زمانو	Bronze Age China to present
مادري نظام	Oracle Bone Script Chinese characters;
لکت پاسو	کاٻي کان ساڄو
آئي ايس او 15924	Hani, 500چار اکرن وارا آئي ايس او 15924 رسم الخط
يونيڪوڊ عرفيت	Han
	هن مضمون ۾ ع ص ا صوتي ابجد شامل هجن ته پوءِ رينڊرنگ سپورٽ، کان سواءِ اهي شايد درست نظر نه اچن ۽ اکرن جي بجاءِ صرف سوال جون نشانيون نظر اچن. وڌيڪ تفصيل لاءِ ڏسو: مدد:ع ص ا

چيني رسم الخط (انگريزي ٻولي: Chinese characters) چيني اکر علامَتِ لفظ ( logograms) آهن، جيڪي تحريري چيني چيني ٻولي ۽ ٻين ايشيائي ٻولين جي لکڻ لاءِ استعمال ڪيا ويندا آهن.چيني ٻولي دنيا ۾ سڀ کان وڌيڪ ڳالهائي ويندڙ ٻولي آهي۔ هن جو رسم الخط گهڻ ئي حوالن کان دنيا جي تمام ٻين ٻولين کان منفرد آهي۔ چيني هاڻوڪي دنيا جي واحد ٻولي آهي، جيڪا اڄ تائين تصويري رسم الخط ۾ رائج آهي۔

تاريخ

چين جي تاريخ ٻڌائي ٿي ته چين جي شروعاتي بادشاهه ”فوهسي“ چينين کي مهذب بڻائڻ جي لاءِ پنهنجي روشن دماغ راڻي جي مدد سان ڇهه قسمن جا اکر ٺاهيا، جيڪي چيني رسم الخط جي بنياد بڻيا. چين جي قديم آثارن مان جيڪي شيون مليون آهن انهن جي لکت پنهنجي انداز ۾ لکت سان سان هڪجهڙائي رکي ٿي۔ ايئن لڳي ٿو ته قديم زماني کان چيني ٻولي ۽ ان جي لکت جي صورت ۽ ڪيفيت هڪ ئي رهي آهي ٽن هزار سال ۾ چيني خط ۾ تمام گهٽ فرق آيو آهي۔ بس تصويري خط ۾ ڪجهه وڌيڪ صوتي نشانن جو اضافو ٿيو آهي۔

چيني زبان جي انفراديت

چيني خط جا 12 اسٽروڪ

چيني ٻولي دنيا جي سڀني ٻولين کان مختلف هئي ۽ آهي، هن زبان ۾ نه الف بي وار ترتيب وارا اکر آهن نه هِجي، نه قائدا ۽ نه ئي لفظن جي ورهاست هڪ ئي لفظ سياق و سباق، مضمون ۽ لَهجي جي اعتبار کان اسم ذات، اسم صِفتِ، فعل ۽ حال ٿي سگهي ٿو۔ پر هڪ ”هڪ هجّائي“ لفظ چئن کان نَو لهجن تائين ادا ڪري سگهجي ٿو ۽ جنهن لمحي ۾ اهو ادا ٿيو آهي ان لحاظ کان ان جي معنيٰٰ ۾ به فرق هوندو آهي ان جي لکڻ جو انداز به عجيب آهي، سِٽون افقي جي بدران عمودي هونديون آهن.

چيني زبان ۾ عام ڳالهه ٻولهه جي لاءِ ٻن کان ٽِن هزارن تائين لفظ استعمال ٿيندا آهن، اخبار يا ڪتاب پڙهڻ لاءِ ساڍا ٽي هزار نشانين جو ڄاڻڻ ضروري آهي، هڪ يونيورسٽيءَ جي شاگرد کي ڇهه هزار نقشا سکڻا پون ٿا، جڏهن ته هڪ چيني ٽائپ رائٽر ۽ ڳڻپيندڙ ۾ پندرنهن کان ويهه هزار علامتون ڪم اچن ٿيون.

چيني زبان لکڻ جي لاءِ هر لفظ منجهيل آڏين لڪين سان ملي ڪري ٺهي ٿي جِن کي اسٽروڪ (Stroke) چيو وڃي ٿو، بنيادي طور تي چيني لپيءَ ۾ 12 اسٽروڪ استعمال ٿينداآهن.

مرڪب علامتون

سج

پهاڙ ٽڪري

هاٿي

پڪٽو گرام جي ارتقا

فائل:Chi03.jpg

مرڪب علامتون

چيني ٻوليءَ جي هڪ ٻئي خاص ڳالهه هيءَ آهي ته هزارين سال پهرئين جيڪي نشان استعمال ٿيندا هئا هينئر تائين انهن ۾ ڪو به واڌارو ناهي ٿيو۔ چيني ٻوليءَ ۾ ڪو به نئو لفظ ايندو آهي ته ان جي لاءِ نئون اکر ناهي ٺاهيو ويندو، بلڪي پراڻن اکرن کي ملائي نئون مرڪب اکر ٺاهيو ويندو آهي۔ ان جو مثال هيئن وٺو ته مرڪب لفظ سنڌيءَ ۾ به موجود آهن، مثلاً لفظ خرگوش، خر (گڏهه) ۽ گوش (ڪَن) جو مجموعو آهي، گڏهه وانگر ڊگهن ڪنن جي سبب ان کي خرگوش چيو وڃي ٿو۔

چيني ٻوليءَ جون ڪجهه مرڪب علامتون ڏاڍيون دلچسپ ۽ مذيدار آهن، مثال جي طور تي:

عورت + عورت = جهيڙو
عورت + عورت + عورت = سازش
عورت + مڪان = سڪون
عورت + جهاڙو = زال
عورت + ٻچو = محبت
مرد + عورت = تحفظ
مرد + لفظ = سچائي
مرد + ٽڪري = راهب
هٿ + لڪڻ = بزرگ
هٿ + اَکِ = نظر
هٿ + هٿ = دوستي
منهن + ٻاف= لفظ
منهن + دروازو = پڇڻ
منهن + جهرڪي = گانو
سج + چنڊ = روشني
سج + اُفق = صبح
سج + وڻ = اوڀر
وڻ + وڻ = جهنگ
وڻ + وڻ + وڻ = ڇانورو
گهوڙو+ گهوڙو + گهوڙو = ڊوڙڻ
وچ + سلطنت = چين
وڏي + سلطنت = انگلستان

↑ Guǎngxī Zhuàngzú zìzhìqū shǎoshù mínzú gǔjí zhěnglǐ chūbǎn guīhuà lǐngdǎo xiǎozǔ 广西壮族自治区少数民族古籍整理出版规划领导小组, ed (1989). Sawndip Sawdenj – Gǔ Zhuàng zì zìdiǎn (2nd ed.). Nanning: Guangxi minzu chubanshe. ISBN 978-7-5363-0614-1.

درشڻ خانو

حوالا

[1] Guǎngxī Zhuàngzú zìzhìqū shǎoshù mínzú gǔjí zhěnglǐ chūbǎn guīhuà lǐngdǎo xiǎozǔ 广西壮族自治区少数民族古籍整理出版规划领导小组, ed (1989). Sawndip Sawdenj – Gǔ Zhuàng zì zìdiǎn (2nd ed.). Nanning: Guangxi minzu chubanshe. ISBN 978-7-5363-0614-1.

[1]