پيار ۽ اونداهيءَ جي ڪھاڻي
پيار ۽ اونداهيءَ جي ڪھاڻي اسرائيلي ليکڪ اموس اوز جو هڪ يادگار آهي، جيڪو پهريون ڀيرو 2002ع ۾ عبرانيءَ ۾ شايع ٿيو. هن ڪَٿا ۾ اوز فلسطين جي آخري سالن ۽ اسرائيل جي رياست جي شروعاتي سالن ۾ يروشلم ۾ پنهنجي ننڍپڻ جو ذڪر ڪري ٿو. هن ڪھاڻي محبت ۽ اونداهي جو حوالو هن جي ماءُ ڏانهن آهي، جنهن جي سخت ڊپريشن هن کي مجبور ڪيو هو جنھن سبب هن پنهنجي جان وٺي ڇڏي. ڪتاب اوز جي پنهنجي ماءُ جي احساسن ۽ کيس وڃائڻ جي درد کي بيان ڪرڻ جي هڪ ڪوشش آهي.
هي ڪتاب 28 ٻولين ۾ ترجمو ٿي چڪو آهي ۽ سڄي دنيا ۾ هڪ لک کان وڌيڪ ڪاپيون وڪرو ٿي چڪيون آهن. 2011ع ۾، اتر عراق ۾ هڪ ڪتابي دڪان مان هڪ ڳجھو ڪُرد ترجمو مليو. جنھن تي اوز خوشيءَ جو اظھار ڪيو هيو.
ڪتاب ۾ اوز جي شروعاتي زندگيءَ جو گهڻو احوال آهي، ۽ هڪ خانداني تاريخ به شامل آهي، جيڪا سندس پيءُ جي چاچي پاران تحقيق ڪئي وئي آهي. هن ناول ۾ هو بيان ڪري ٿو ڪيترن ئي واقعن جو, جن جو هن اڳ ۾ ذڪر نه ڪيو هو. مثال طور، ڪتاب لکڻ کان اڳ، اوز پنهنجي ماءُ جي 1952ع جي خودڪشي تي پنهنجي پيءُ سان بحث ڪرڻ کان پاسو ڪيو هو، يا ان بابت عوامي سطح تي لکڻ کان پاسو ڪيو هو.
هن جي موت کان پوء هن پنهنجي نوجوانيءَ وارا ڪبوط هلدا تي گذاريا. سندس والدين، ماءُ فانيا پيءُ اريح ڪلاسنر، ڪتاب ۾ نمايان ڪردارن جي حيثيت رکن ٿا. خاص طور تي، هن جي ماءُ جي ننڊ جي گورين جو 1952ع اوور ڊوز ڪم جي ڳولا جو نقطو بڻجي ويو، جو هن جي ننڍپڻ ۽ جوانيء جي ٻين حصن ۾ گھاٽي تحقيق کي شروع ڪرڻ جو سبب بڻيو. هڪ ٻار جي حيثيت ۾، هن اسرائيلي سماج ۾ نمايان شخصيتن سان گڏ رستا پار ڪيا، جن ۾ شموئيل يوسف اگنون، شاول چرنيچوسڪي ۽ ڊيوڊ بين-گورين شامل آهن. سندس استادن مان هڪ اسرائيلي شاعر زيلدا به هو. اتھاسڪار جوزف ڪلاسنر سندس وڏو چاچو هو. اوز جي ڪهاڻي هن جي خاندان جي مشرقي يورپي جڙن جي ڪهاڻين سان ڳنڍيل آهي. اصل خاندان جو نالو ڪلاسنر هو. پنهنجو نالو عبراني ۾ مَٽي، اوز پاڻ کي پنهنجي پيء کان جدا ڪيو.
نٽالي پورٽمين جي ملڪيت واري پروڊڪشن ڪمپنيءَ ڪتاب جا فلمي حق حاصل ڪيا. پورٽمن فلم جي شوٽنگ فيبروري 2014ع ۾ يروشلم ۾ شروع ڪئي. اها فلم سندس هدايتڪاريءَ جي پهرين فيچر فلم جي نشاندهي ڪري ٿي ۽ هن اوز جي ماءُ جو ڪردار پڻ ادا ڪيو آهي. سلوومير ادزيڪ فوٽوگرافي جو ڊائريڪٽر آهي ۽ امير ٽيسلر نوجوان اوز ادا ڪيو. الياس خوري، هڪ فلسطيني-اسرائيلي وڪيل جنهن جو پيءُ دائود صيون اسڪوائر جي هڪ خودڪش بمباري ۾ مارجي ويو هو ۽ جنهن جي پٽ جارج کي فلسطيني ويڙهاڪن گوليون هڻي قتل ڪيو هو، جن کيس يهودي سمجھيو. ڪتاب جو ترجمو ڪيو هو. عربيءَ ۾ ۽ بيروت ۽ ٻين عرب شهرن ۾ ورهايو ويو ته جيئن اهي يھودين جي ٻيھر قومي جنم جي روايت کي بهتر سمجھي سگھن.
انگريزي ترجمو نڪولس ڊي لينج ڪيو ۽ 2004ع ۾ هفٽن ميفلن هارڪوٽ شايع ڪيو. ترجمي کي نيويارڪ ميگزين جي ڪتاب جي نظرثاني ڪندڙ بورس ڪچا پاران ساراهيو ويو آهي "ليکڪ جي خوبصورت، بحث ڪندڙ انداز ۽ لفظن جي راند جي محبت کي محفوظ ڪرڻ."ڪتاب کي چڱيءَ طرح پذيرائي ملي، ڪيترائي ايوارڊ مليا، ۽ ڪيترائي مثبت تبصرا پڻ ٿيا. بُڪ مارڪس جي مطابق، ڪتاب کي ست تنقيدي جائزن جي بنياد تي ”ريو“ ريويوز مليا، جن ۾ ڇهه ”ريو“ ۽ هڪ ”مڪسڊ“ رهيو. Metacritic تي، ڪتاب کي 17 تنقيدي جائزن جي بنياد تي 100 مان 94 نمبر مليا. بُڪ مارڪس ميگزين مارچ/اپريل 2005 جي شماري تي، هڪ رسالو جيڪو ڪتابن جي تنقيدي جائزن کي گڏ ڪري ٿو، ڪتاب کي هڪ (4.0 مان 5) تنقيدي تبصرن جي بنياد تي تنقيدي تبصرن تي مشتمل آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته، ”هن ناول اوزجو قد هڪ بين الاقوامي ناول نگار طور وڌايو، اوز هڪ يقين ڏياريو آهي. سوانح عمري ڏانهن ۽ احترام ۽ خوف سان سلام ڪيو ويو آهي. عالمي سطح تي، مڪمل جائزو وٺڻ تي اتفاق راءِ "سڀ تمام متاثر ٿيا".ڪتاب جو وڪرو پڻ تمام گهڻو هو، گارجين جي نظرثاني ڪندڙ لنڊا گرانٽ هن ڪتاب کي ”اسرائيلي تاريخ ۾ سڀ کان وڏو وڪرو ٿيندڙ ادبي ڪم“ جي طور تي بيان ڪيو آهي. جو ڪڏهن پڙهيو ويو آهي، ۽ "هڪ خاندان، هڪ وقت ۽ جڳھ لاء هڪ عهد نامي طور."
نيو يارڪ ميگزين جي نظرثاني ڪندڙ بورس ڪچيڪا هن ڪتاب کي تمام سٺو لکيو آهي، جيتوڻيڪ "ڪڏهن ڪڏهن بيحد،" پر سڀ ڪجهه "نفيس ۽ يادگار يادگار." يهودي بڪ ڪائونسل جي نظرثاني ڪندڙ، مارون ايل ويڪسمون ان کي پنهنجي ۽ "اسرائيل جي پيدائش ۽ شروعاتي سالن جو هڪ شاندار ٻٽي يادگار" سڏيو آهي. يادگار طور تي ٺهيل ڪردارن سان.
مارچ 2011ع ۾، اوز اڳوڻي تنظيم اڳواڻ مروان برغوطي جو اسرائيل جي جي ۾ قيد هيو کي پنهنجي ڪتاب جي عربي ترجمي جي هڪ ڪاپي موڪلي. جنھن جي پھرئين پني تي هن عبراني ۾ پنھنجي هٿ سان لکيو ”هي ڪهاڻي اسان جي ڪهاڻي آهي، اميد اٿم ته توهان ان کي پڙهندا ۽ اسان کي ائين سمجهندا جيئن اسان توهان کي سمجھون ٿا، اميد آهي توهان کي ٻاهر امن ۾ آزاد ڏسڻ لاء، توهان جو، اموس اوز. جنھن سبب آصف هاروفيه اسپتال اوز جي دعوت کي رد ڪري ڇڏيو ته هن واقعي جي نتيجي ۾. جتي اوز کي ڊاڪٽرن لاء انعام واري تقريب ۾ اهم تقرير ڏيڻي هئي، جنهن جي نتيجي ۾ هن تي وڏي تنقيد ڪئي وئي.