پلازما (فزڪس)
پلازما (Plasma) مادي جي ھڪ حالت آھي. فزڪس جي اھڙي شاخ جنھن ۾ انھيءَ جي باري ۾ اڀياس ڪيو ويندو آهي ان کي پلازما فزڪس چيو ويندو آهي. ھي مادي جي اھڙي حالت آھي جنھن ۾ مادو ذراتي شڪل ۾ ھوندو آھي.
پلازما مادي جي چئن بنيادي حالتن مان هڪ آهي (ٻيون ٽي آهن سخت، مائع ۽ گئس) جنهن ۾ آئن يا اليڪٽران جي ڪنهن به ملاپ ۾ چارج ٿيل ذرڙن جي هڪ اهم حصي جي موجودگي جي خاصيت آهي. اهو ڪائنات ۾ عام مادي جو سڀ کان وڏو روپ آهي، گهڻو ڪري تارن (سج سميت) ۾، پر ناياب انٽرا ڪلسٽر ميڊيم ۽ انٽرا گيليٽڪ ميڊيم تي پڻ غالب آهي.[1][2][3][4] پلازما مصنوعي طور تي، مثال طور، هڪ غير جانبدار گيس کي گرم ڪرڻ يا ان کي مضبوط برقي مقناطيسي فيلڊ جي تابع ڪرڻ سان، ٺاهي سگهجي ٿو.[5]
چارج ٿيل ذرڙن جي موجودگي پلازما کي برقي طور تي متحرڪ بڻائي ٿي، انفرادي ذرات جي متحرڪ ۽ ميڪرو اسڪوپي پلازما موشن کي اجتماعي برقياتي مقناطيسي شعبن جي ذريعي سنڀاليو ۽ ٻاهرين طور تي لاڳو ٿيل شعبن لاء تمام حساس آهي.[6] برقي مقناطيسي ميدانن ڏانهن پلازما جو هي ردعمل ڪيترن ئي جديد ڊيوائيسز ۽ ٽيڪنالاجيز ۾ استعمال ڪيو ويندو آهي، جهڙوڪ پلازما ٽيليويزن يا پلازما ايچنگ.[7]
درجه حرارت ۽ کثافت تي مدار رکندي، غير جانبدار ذرات جو هڪ خاص تعداد پڻ موجود ٿي سگھي ٿو، ان صورت ۾ پلازما جزوي طور تي آئيونائز (ionized) سڏيو ويندو آهي. نيون نشانيون ۽ روشني جزوي طور تي آئيونائز پلازما جي مثالون آهن.[8] مادي جي ٻين ٽن حالتن جي وچ ۾ مرحلن جي منتقلي جي برعڪس، پلازما جي منتقلي کي چڱي طرح بيان نه ڪيو ويو آهي ۽ وقت ۽ جاء جو معاملو آهي.[9] ڇا آئنائيزيشن جو ڏنل درجو ڪنهن مادي کي "پلازما" سڏڻ لاءِ ڪافي آهي، ان جو دارومدار ان مخصوص رجحان تي آهي جنهن تي غور ڪيو پيو وڃي.
حوالا
سنواريو- ↑ Chu, P.K.; Lu, XinPel (2013). Low Temperature Plasma Technology: Methods and Applications. CRC Press. p. 3. ISBN 978-1-4665-0990-0.
- ↑ Piel, A. (2010). Plasma Physics: An Introduction to Laboratory, Space, and Fusion Plasmas. Springer. pp. 4–5. ISBN 978-3-642-10491-6. https://books.google.com/books?id=9cA0DwAAQBAJ&pg=PR8.
- ↑ Phillips, K. J. H. (1995). Guide to the Sun. Cambridge University Press. p. 295. ISBN 978-0-521-39788-9. https://books.google.com/books?id=idwBChjVP0gC&q=Guide+to+the+Sun+phillips.
- ↑ Aschwanden, M. J. (2004). Physics of the Solar Corona. An Introduction. Praxis Publishing. ISBN 978-3-540-22321-4.
- ↑ Chiuderi, C.; Velli, M. (2015). Basics of Plasma Astrophysics. Springer. p. 17. ISBN 978-88-470-5280-2.
- ↑ Morozov, A.I. (2012). Introduction to Plasma Dynamics. CRC Press. p. 30. ISBN 978-1-4398-8132-3.
- ↑ Chu, P.K.; Lu, XinPel (2013). Low Temperature Plasma Technology: Methods and Applications. CRC Press. ISBN 978-1-4665-0990-0.
- ↑ "How Lightning Works". HowStuffWorks. وقت 7 April 2014 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ Morozov, A.I. (2012). Introduction to Plasma Dynamics. CRC Press. p. 4−5. ISBN 978-1-4398-8132-3.