هندي سمنڊ
هندي سمنڊ یا هندي وڏو سمنڊ (Indian Ocean) اهو نالو عربي ٻوليءَ سان آیو آھي. هي سامونڊي رستو عرب واپارين ۽ يورپي سياح مارڪو پولو به استعمال ڪيو هو. 7,05,60,000 چورس ڪلوميٽر ایراضی تی، هندي سمنڊ دنيا ۾ پاڻي جو ٽيون وڏو ذخيرو آهي. اهو دنيا جي پاڻيءَ جو 20 سيڪڙو حصو رکي ٿو.[4]
| هندي سمنڊ | |
|---|---|
 بين الاقوامي هائيڊروگرافڪ آرگنائيزيشن جي مطابق هندي سمنڊ جي حد. | |
| پاڻي جو قسم | ساگر، ودو سمنڊ |
| اھم داخلي وھڪرا | زمبيزي، گنگا-برهمپترا، سنڌو، جوبا ۽ مري (سڀ کان وڏا پنج). |
| ڪيچمينٽ | 21,100,000 چورس ڪلوميٽر (8,100,000 اسڪوائر ميل). |
| سامونڊي طاس | ڏکڻ ۽ ڏکڻ اوڀر ايشيا، مغربي ايشيا، اتر اوڀر، اوڀر ۽ ڏاکڻي آفريڪا ۽ آسٽريليا. |
| وڌ کان وڌ ڊيگھ | وڌ کان وڌ ڊيگھ 9,600 ڪلو ميٽر (انٽارڪٽيڪا کان خليج بنگال)[1] |
| وڌ کان وڌ ويڪر | 7,600 ڪلوميٽر (4,700 ميل) (آفريڪا کان آسٽريليا)[1] |
| سطحي پکيڙ | 7,05,60,000 چورس ڪلوميٽر 2,72,40,000 چورس ميل |
| سراسري اونھائي | 3,741 ميٽر (12,274 فوٽ) |
| وڌ کان وڌ اونھائي | 7,290 ميٽر (23,920 فوٽ) (جاوا خندق) |
| ڪناري جي ڊيگھ 1 | 66,526 ڪلوميٽر (41,337 ميل)[2] |
| ٻيٽ | *مڊگاسڪر
|
| آباديون | شهرن، بندرگاهن ۽ بندرگاهن: فهرست |
| حوالا | [3] |
| 1 Shore length is not a well-defined measure. | |
ان جي اتر ۾ ايشيا، اولهه ۾ آفريڪا ۽ اوڀر ۾ آسٽريليا آهي. ڏکڻ ۾ اهو ڏاکڻي سمنڊ/انٽارڪٽيڪا تائين محدود آهي.[5] هندي سمنڊ ۾ وڏا علائقائي سمنڊ آهن، جهڙوڪ عربي سمنڊ، لڪاديپ سمنڊ، خليج بنگال ۽ انڊمان سمنڊ ان جي حدن ۾ آھن.
اهو هندستان جي نالي تي رکيو ويو آهي، جيڪو ان ڇڪيندو آهي ۽ گهٽ ۾ گهٽ سال 1515ع کان ان جي موجوده نالي سان مشهور آهي. اڳي ان کي اڀرندي سمنڊ سڏيو ويندو هو. ان جي سراسري کوٽائي 3,741 ميٽر آهي. سڄو هندي سمنڊ اڀرندي اڌ گول ۾ آهي. ائٽلانٽڪ ۽ پئسفڪ سمنڊن جي برعڪس، هندي سمنڊ زمين جي سرحدن سان ٽن طرفن کان گھريل آهي، جو ان کي هندستان جي برصغير جي چوڌاري هڪ وڌايل سمنڊ جي شڪل ڏئي ٿي. ان جا ساحل ۽ شيلفون خاص خصوصيتن، جھڙوڪ تنگ براعظمي شيلف سان ٻين ساگرن کان مختلف آھن. ارضياتي طور تي، هندي وڏي سمنڊن مان ننڍو وڏو سمنڊ آهي، جنهن ۾ فعال پکيڙندڙ سلپون ۽ خاصيتون آهن جهڙوڪ سامونڊي ٽڪريون ۽ ٻڪريون جيڪي فعال علائقن ۾ ٺهن ٿيون.
هندي سمنڊ جي آبهوا مون سون جي خاصيت واری آهي. اهو گرم ترين سمنڊ آهي، جنهن جي ارد گرد سان رابطي جي ڪري عالمي آبهوا تي اهم اثر پوي ٿو. ان جو پاڻي هندي سمنڊ جي گردش کان متاثر ٿئي ٿو، جنهن جي نتيجي ۾ منفرد سامونڊي واهه ۽ اڀرڻ جا نمونا ھتی آهن. هندي سمنڊ ماحولياتي لحاظ کان متنوع آهي، اهم سامونڊي زندگي ۽ ماحولياتي نظام جهڙوڪ مرجان جي ٹکریون، مينگروز جا ٻيلا ۽ سامونڊي گھاس جا ٽڪرا ھتی آھن. اهو دنيا جي ٽونا مڇين جي شکار جو هڪ اهم حصو رکي ٿو ۽ خطرناڪ سامونڊي نسلن جو گهر آهي. اهو حد سان ودیک مڇي مارڻ ۽ آلودگي جی چيلينجز جو سامونھ کري رھیو آھی، جنهن ۾ هڪ اهم ڪچری جو وڈو پيچ شامل آهي.
تاريخي طور تي، هندي سمنڊ قديم زماني کان ثقافتي ۽ تجارتي مٽاسٽا جو مرڪز رهيو آهي. هن ابتدائي انساني لڏپلاڻ ۽ تهذيب جي پکيڙ ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو. جديد دور ۾، اها عالمي واپار لاءِ، خاص ڪري تيل ۽ هائيڊرو ڪاربن جی واپار لاء اهم آهي. علائقي ۾ ماحولياتي ۽ جيو پوليٽيڪل خدشات جهڙوڪ آبهوا جي تبديلي جا اثر، قزاقي ۽ ٻيٽن جي علائقن تي اسٽريٽجڪ تڪرار شامل آهن.
سمنڊ ۽ نارون
سنواريوهيٺيان سمنڊ ۽ نارون انھن جي ايراضي سان گڈ آهن.
• عربي سمنڊ - 38,62,000 چورس ڪلوميٽر
• خليج بنگال - 21,72,000 چورس ڪلوميٽر
• انڊمان سمنڊ - 7,97,700 چورس ڪلوميٽر
• لڪادیپ سمنڊ - 7,86,000 چورس ڪلوميٽر
• موزمبيق چينل - 7,00,000 چورس ڪلوميٽر
• تيمور سمنڊ - 6,10,000 چورس ڪلوميٽر
• ڳاڙهو سمنڊ - 4,38,000 چورس ڪلوميٽر
• عدن جي نار - 4,10,000 چورس ڪلوميٽر
• فارس جي نار - 2,51,000 چورس ڪلوميٽر
• فلورس سمنڊ - 2,40,000 چورس ڪلوميٽر
• ملاڪا سمنڊ - 2,00,000 چورس ڪلوميٽر
• عمان سمنڊ - 1,81,000 چورس ڪلوميٽر
• عظيم آسٽريلين بائيٽ - 45,926 چورس ڪلوميٽر
• عقبي جي نار - 239 چورس ڪلوميٽر
• کمبات جي نار
• ڪڇ جي نار
• سویز جي نار
حوالا
سنواريو- ↑ 1.0 1.1 Demopoulos, Smith & Tyler 2003, Introduction, p. 219
- ↑ Keesing & Irvine 2005, Introduction, p. 11–12; Table 1, p.12
- ↑ CIA World Fact Book 2018
- ↑ Eakins & Sharman 2010
- ↑ "'Indian Ocean' — Merriam-Webster Dictionary Online". وقت 16 October 2013 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 7 July 2012.
ocean E of Africa, S of Asia, W of Australia, & N of Antarctica area ab 73٬427٬795 ڪلوميٽرزچورس (28٬350٬630 sq mi)
Unknown parameter|url-status=ignored (مدد)