وڪيپيڊيا

فاران جو ريگستان

فاران جو ريگستان (Desert of Paran or Wilderness) of Paran؛ عبرانی: מִדְבַּר פָּארָן‎) ھڪڙو جڳھ آھي جنھن جو ذڪر عبراني بائيبل ۾ ڪيو ويو آھي. اهو انهن هنڌن مان هڪ آهي جتي بني اسرائيلن پنهنجي 40 سالن جو حصو خروج کان پوءِ ڀڄڻ ۾ گذاريو ۽ اسماعيل جو گهر ۽ دائود لاءِ پناهه جو هنڌ پڻ هو.

اسلامي روايت ۾، اهو اڪثر ڪري حجاز جي علائقي کي سدیو ويو آهي.

بائيبل جو پاران

سنواريو

پاران جو ويرانو يا ريگستان ان جاءِ کي چيو ويندو آهي جتي حاجره کي حضرت ابراهيم عليه السلام جي بيرشیبه ۾ رهائش کان جلاوطن ڪيو ويو هو. (هاجره ابراهيم جي زال ساره جي مصري نوڪر ڇوڪري هئي، ساره جي تجويز تي ابراهيم جي زال ڪئي وئي هئي، ۽ هن سان گڏ هڪ پٽ اسماعيل هو.) هوء "وڏي وئي، ۽ بيئر شيبا جي بيابان ۾ گم ٿي وئي":

"پوءِ خدا هن جون اکيون کوليون ۽ هن کي پاڻيءَ جو کوهه نظر آيو. پوءِ هوءَ وئي ۽ چمڙيءَ ۾ پاڻي ڀريو ۽ ڇوڪر کي پيئڻ لاءِ ڏنائين. خدا ڇوڪر سان گڏ هو جيئن هو وڏو ٿيو. هو ريگستان ۾ رهندو هو ۽ هڪ تير انداز بڻجي ويو. جڏهن هو صحراءِ فاران ۾ رهندو هو ته سندس ماءُ مصر مان سندس لاءِ زال ورتي."(پيدائش 21:19-22)

پاران بعد ۾ نمبرن جي ڪتاب ۾ هڪ هنڌ جي طور تي ذڪر ڪيو ويو آهي جتي بني اسرائيل عارضي طور تي خروج (Exodus) دوران آباد ٿيا:

"پوءِ بني اسرائيل ريگستان سينا ​​مان روانا ٿيا ۽ ھڪ ھنڌ کان ٻي جاءِ تي سفر ڪيائون، تان جو بادل پاران جي ريگستان ۾ اچي بيٺو." (نمبر 10:12)

پاران جو ريگستان ڪٿي آهي، اها پڪ ناهي. اهو اڪثر ڪري مصر ۾ جبل سينا ​​سان لاڳاپيل آهي، ۽ ڪجهه ثبوت موجود آهن ته اهو اصل ۾ سينا ​​​​جي جزائر جي ڏاکڻي حصي ڏانهن اشارو ڪيو ويو آهي.[1] تنهن هوندي به دیترونومی 1: 1 متن ڏيکاري ٿو ته اهو اردن درياهه جي اوڀر ۾ ٿي سگهي ٿو.

اوسیبیئس (هن جي آنوماسٽڪون ، هڪ بائيبل ڊڪشنري ۾) ۽ جيروم ٻنهي ٻڌايو ته پاران ريگستان پاران ۾ هڪ شهر هو، عرب ريگستان ۾ (عربيه نباطہ کان ٻاهر)، ايلات فاران جي ڏکڻ اوڀر ۾. آنوماسٽڪون، فاران جي تحت، لکي ٿو ته:

”(هاڻي) هڪ شهر جيڪو عرب کان پرڀرو آهي، جيڪو ساراسين جي ريگستان جي ڀرسان آهي (جيڪي ريگستان ۾ گهمندا آهن) جنهن جي ذريعي بني اسرائيل سينا ​​کان (ڪيمپ) هليا ويا هئا. ڏکڻ، ٽن ڏينهن جو سفر آئلا جي اوڀر ۾ (ريگستان فاران ۾) جتي صحيفن ۾ اسماعيلين جي رهائش جي تصديق ڪئي وئي آهي، اهو پڻ چيو ويندو آهي ته (بادشاهه) چاڊولاگومور انهن کي ٽڪر ٽڪر ڪري ڇڏيو جيڪو فاران ۾ آهي."[2]

اوسیبیئس "چاڊولاگومور ريگستان" جو ذڪر پيدائش 14:6 ۾ پاران جي ممڪن اڳئين ذڪر ڏانهن اشارو ڪري ٿو، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته؛

"جيئن هو ۽ ٻيا بادشاه هن سان گڏ سدوم ۽ گومراه جي علائقي ۾ مهم هلائي رهيا هئا، انهن "هورائٽس" کي پنهنجي جبل سير ۾ ماريو. الپاران ڏانهن، جيڪو بيابان جي ڀرسان آهي". (KJV)

سيبيوس، آرمينيائي بشپ ۽ مورخ، پنهنجي وقت جي عربن جي فتح کي بيان ڪندي لکيو آهي ته عرب "جمع ٿيا ۽ پاران مان نڪري آيا".[3][4]

سال 1989ع ۾ پروفيسر حسيب شهدا پنهنجي سامري توريت جي ترجمي ۾ پاران جي بيابان کي مغربي عرب جي ريگستان سان سڃاڻڻ جو مشورو ڏنو، جيڪو اڄ به حجاز جي نالي سان مشهور آهي.[5]

عرب ۽ اسلامي روايتون

سنواريو

عرب جاگرافيدان المقدسي پنهنجي ڪتاب ۾ ذڪر ڪيو آهي ته بحر احمر ٻن شاخن ۾ ”الحجاز جي انتها تي فاران نالي هڪ هنڌ“ آهي.[6]

پيدائش 21:21 ۾ اسماعيل ۽ اسماعيلين سان پاران جي وابستگي جي تصديق مسلمان جيوگرافر ياقوت الحموي طرفان ڪئي وئي آهي، جيڪو لکي ٿو "فاران، هڪ عربي عبراني لفظ، جيڪو توريت ۾ ذڪر ڪيل مڪي جي نالن مان هڪ آهي."[7] اسلامي ۽ عربي روايتون چون ٿا ته پاران جو بيابان، حجاز، تھامه جو اُتر اڌ، اردن ۽ سينا ​​کان شروع ٿيندڙ بحر احمر جي اڀرندي پاسي تائين پکڙيل آهي[8] ۽ اهو خاص ماڳ، مڪي، پاران جبل جي ويجهو، جتي حضرت اسماعيل عليه السلام آباد ٿيا هئا.[9]

سماريتن پينٽيتیوچ جي پراڻي عربي ترجمي ۾ ”پاران جو صحرا“ پڻ حجاز جي نالي سان تعبير ڪيو ويو آهي.[10] جڏهن 1851ع ۾ انگريزيءَ ۾ ترجمو ڪيو ويو ته ان ۾ هڪ فوٽ نوٽ به شامل ڪيو ويو، جنهن ۾ هن تفسير کي ترتيب ڏنو ويو.[11] پاران يا فاران جو نالو اڪثر خاص طور تي مڪي شريف جي ويجھو ويران ۽ جبلن جي حوالي سان استعمال ٿيندو آهي.[12] الهمداني پنهنجي ڪتاب جيوگرافي آف دي عربي پيننسولا ۾ لکي ٿو ته مڪي جي چوڌاري پاران جبلن جو نالو امالیڪ جي پٽ فاران جي نالي تي رکيو ويو آهي.[13] ساموني پنهنجي ڪتاب لقبن ۾ پڻ چيو آهي ته فاراني لقب حجاز ۾ مڪي جي ويجهو فاران جبل مان نڪتل آهي.[14]

وھب بن منبہ جي مطابق، مڪي جي ڀر ۾ تل فاران ("فاران جي ٽڪري") ھئي، جنھن جو ذڪر سندس ڪتاب ڪتاب التيجان ۾ آھي، جيڪو اسلام کان اڳ جي عربي لوڪ داستانن جو مجموعو آھي.[15] ابن منبہ وڌيڪ تجويز ڪيو ته تل فاران کي ”ٻه ڀڄندڙ دڙي“ جي نالي سان سڃاڻي، اها جاءِ جتي جرهم قبيلو هاجره ۽ اسماعيل کي ڳولي لڌو ۽ انهن کي ٻه ڀڄڻ وارا سمجهيا.[16]

بار-ايلان يونيورسٽي سان تعلق رکندڙ اسلام جو هڪ اسڪالر هگائي مزوز ان ڳالهه تي زور ڏئي ٿو ته مسلمان سياسيات جي ماهرن (جهڙوڪ يهودي متغير سموال المغربي، 1125-1175 عيسوي) دویت جي تخصيص ڪئي. 33:2 يهودين جي روايتن ۾ پاڻ کي اڳوڻو آهي، جيئن ڪجهه مدراشيم ۽ ترگوميم، پاڻ اسلام جي اڀار کان اڳ، پاران ۽ اسماعيل-عربن جي وچ ۾ تعلق پيدا ڪيو. مثال طور، سیفیری دیبارم، دوترونومی تي هڪ هلاخڪ مدراش، تي 3 کان 5 صدي عيسوي جي تاريخ تي تبصرو ڪندي، هو چوي ٿو:

پاران ۽ عربن (دراصل عربي ٻولي) جي وچ ۾ ڳنڍڻ، جن کي اسماعيل (ٻين نالن جي وچ ۾) جي نالي پٺيان اسماعيلي به سڏيو وڃي ٿو، تمام اوائلي آهي جيتوڻيڪ ڪجهه مبهم آهي.[17]

جديد اسڪالرشپ

سنواريو

اوزي انور (Uzi Avner) جي مطابق، بائيبل جو پاران ريگستان سينا ​​جي ڏاکڻي جبل واري علائقي ۾ واقع هو، جيڪو وادي فيران کي گهيرو ڪري ٿو. انور دليل ڏئي ٿو ته نبطي دور جي لکت ۾ فيرون يا پاران جو نالو آهي، اهو ظاهر ڪري ٿو ته مقامي آبادي هن علائقي جي بائبلاتي جاگرافيائي نالي کي صدين تائين محفوظ ڪيو آهي.

پڻ ڏسو

سنواريو

• وچ اوڀر

• وادي فيران، جنهن جي نخلستان کي ٽالمي "پاران" طور سڃاتو هو.

خارجي لنڪس

سنواريو

حوالا

سنواريو
  1. ↑ Brisco, T.V. (1982). Geoffrey W. Bromiley. ed. International Standard Bible Encyclopedia: E-J (Revised ed.). Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 241. ISBN 978-0-8028-3782-0. https://books.google.com/books?id=yklDk6Vv0l4C&q=paran&pg=PA241. 
  2. ↑ Eusebius. "entry for Pharan No 917". Onomasticon. http://www.tertullian.org/fathers/eusebius_onomasticon_02_trans.htm. 
  3. ↑ Sebeos (1999). "30". The Armenian History of Sebeosi. liverpool: liverpool university press. pp. 95–97. OCLC 44228890. https://archive.org/details/SebeosHistoryOfArmenia. 
  4. ↑ Neuwirth, Angelika; Sinai, Nicolai; Marx, Michael, eds (2010). The Qur'an in context historical and literary investigations into the Qur'anic milieu. Leiden: Brill. p. 142. ISBN 9789047430322. https://books.google.com/books?id=GcgCErhKGrAC&pg=142.  Alt URL آرڪائيو ڪيا ويا 2015-10-02 حوالو موجود آهي وي بيڪ مشين.
  5. ↑ Shehada, Haseeb (1989). Translation of the Samaritan Torah, p.90. Israel Academy of Sciences and Humanities.
  6. ↑ Al-Muqaddasi, Muhammad (1994). The Best Divisions for Knowledge of the Regions. The United Kingdom: Garnet Pub.. p. 11. ISBN 1873938144. https://books.google.com/books?id=LBO1PijX1qsC&pg=PA11. 
  7. ↑ Reuven Firestone (1990). Title Journeys in holy lands: the evolution of the Abraham-Ishmael legends in Islamic exegesis. SUNY Press. pp. 65, 205. ISBN 0585076294. https://books.google.com/books?id=O69zjVnjL10C&q=faran&pg=PA205. 
  8. ↑ "Hejaz map". 
  9. ↑ Marx (1924). Halper's 'Post-Biblical Hebrew literature. Philadelphia. p. 53. OCLC 172997009. 
  10. ↑ Khan, Sayyid (1870). Essays on the life of Muhammad. London: Trubner. p. 75. OCLC 438478. https://books.google.com/books?id=NeoOAAAAQAAJ&pg=PA75. 
  11. ↑ Sir Sayyid Aḥmad Khān (1870). A series of essays on the life of Mohammad: and subjects subsidiary thereto. London: Trübner & co.. pp. 74–76. https://books.google.com/books?id=NeoOAAAAQAAJ&q=arabic+pharan&pg=PA75. 
  12. ↑ Sir Sayyid Aḥmad Khān (1870). A series of essays on the life of Mohammad: and subjects subsidiary thereto. London: Trübner & co.. pp. 74–76. https://books.google.com/books?id=NeoOAAAAQAAJ&q=arabic+pharan&pg=PA75. 
  13. ↑ Hamdani, al-Hasan. Geography of the Arabian Peninsula. p. 285. http://islamport.com/w/tkh/Web/368/86.htm. Retrieved 2013-05-30. 
  14. ↑ al-Sam`ni, Abd Al-Karim (1912). Kitab al-Ansab: The book of surnames. London. OCLC 459336183. https://books.google.com/books?id=NgEMAQAAMAAJ&q=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86.  Alt URL
  15. ↑ Reuven Firestone (1990). Title Journeys in holy lands: the evolution of the Abraham-Ishmael legends in Islamic exegesis. SUNY Press. pp. 65, 205. ISBN 0585076294. https://books.google.com/books?id=O69zjVnjL10C&q=faran&pg=PA205. 
  16. ↑ Al-Munabbih, Wahb bin (2009). Book of crowns on the kings of Himyar = Kitab al-Tigan. Piscataway: Gorgias Press. ISBN 978-1593335151. 
  17. ↑ Haggai Mazuz, "Tracing possible Jewish influence on a common Islamic commentary on Deuteronomy 33:2" in Journal of Jewish Studies, Autumn 2016, vol. 67, no. 2, p. 294
"https://sd.wikipedia.org/w/index.php?title=فاران_جو_ريگستان&oldid=274713" تان ورتل