سڪندر اعظم خلاف ملتانين جي تاريخ مزاحمت

مظلوم قومن ۽ طبقن جي تاريخ به مظلوم ٿيندي آهي. انهن سان منسوب تاريخ ۾ لکيل وڏن وڏن ڪارنامن جي به ڪا وقعت ۽ اهميت ناهي ۽ نه ئي پنهنجي وطن ۽ ماڻهن جي حفاظت لاءِ سندن بهادري ۽ جوانمردي جي ڪارنامن کي تاريخ ۾ ڪا جڳهه ڏني وڃي ٿي. اهڙين مظلوم قومن جي هزارين گمنام شهيدن جي ڳالهه به ڪٿي نه ٿي ملي.

اسان هن لکڻيءَ ۾ ان تاريخ ساز بهادريءَ جي ڳالهه ڪنداسين جڏهن ملتان ۽ سنڌ جي ماڻهن عالمي سپر پاور سان ٽڪر کاڌو ۽ ملتان ۾ نائن اليون کان به وڏو ۽ خطرناڪ واقعو پيش آيو جڏهن عالمي سپر پاور جي چيف ايگزيڪيوٽو کي ملتان ۾ نشانو بنايو ويو. اهو واقعو جيڪڏهن يورپ، عرب ۽ دنيا جي ڪنهن ٻئي هنڌ پيش اچي ها ته ان تي فلمون ٺاهيون وڃن ها ۽ ان واقعي کي نصاب ۾ شامل ڪيو وڃي ها. پر ڇا ڪريون جو هن خطي جي ماڻهن جي مظلوميت جي انتها اها آهي ته پنهنجي وطن جي حفاظت تي جان قربان ڪندڙن جي ڀيٽ ۾ حملا ڪندڙن کي وڌيڪ عزت جي نظر سان ڏٺو ويو ڇاڪاڻ ته اهي فاتح هئا، انهن هن ڌرتي جي لکين پٽن ۽ ڌيئن جو رت وهايو هو. وطن تي زندگي قربان ڪندڙ ملتان ۽ سنڌ سميت دنيا جي هر ملڪ ۾ لکين ماڻهو اهڙا هوندا جن جون نه مزارون آهن نه وري ڪتبا. سنڌ ۽ ملتان ۾ پنهنجي وطن لاءِ لکين ماڻهن تاريخ ساز قربانيون ڏنيون آهن. نه ته سندن نالن جي تاريخ ۾ ڪا ڳالهه آهي ۽ نه ئي سندن ڪا مزار، نه وري ان تي ڪو ڪتبو. پر هاڻي جنهن حال ۾ به آهي ملتان ۽ سيوهڻ دنيا جي انهن چند شهرن منجهان آهن جيڪي هزارين سالن کان جيئرا آهن ۽ گهٽ يا وڌ ان ئي هنڌ قائم آهن جتي اڳ ۾ هئا. انهن کي ان حال ۾ قائم ۽ ڪشش ڪندڙ رکندڙ گمنام شهيدن جا يادگار ملتان ۽ سنڌ جي گهٽ ۾ گهٽ ضلعي هيڊڪوارٽرن ۾ قائم ڪرڻ گهرجن. چون ٿا ته سڪندر اعظم جنهن کي يورپ ۾ اليگزنڊر دي گريٽ جي نالي سان سڏيو ويندو آهي، جيڪڏهن جنگي جنون ۾ نه وٺجي وڃي ها ته هو تمام وڏو فلسفي هجي ها. پر دنيا فتح ڪرڻ ۽ سپر پاور واري جنون سبب ان جهڙو ذهين ماڻهو به لکين ماڻهن کي قتل ڪرڻ کان پاڻ کي روڪي نه سگهيو.

سڪندراعظم 326 قبل مظلوم قومن ۽ طبقن جي تاريخ به مظلوم ٿيندي آهي. انهن سان منسوب تاريخ ۾ لکيل وڏن وڏن ڪارنامن جي به ڪا وقعت ۽ اهميت ناهي ۽ نه ئي پنهنجي وطن ۽ ماڻهن جي حفاظت لاءِ سندن بهادري ۽ جوانمردي جي ڪارنامن کي تاريخ ۾ ڪا جڳهه ڏني وڃي ٿي. اهڙين مظلوم قومن جي هزارين گمنام شهيدن جي ڳالهه به ڪٿي نه ٿي ملي. مسيح آڪٽوبر مهيني ۾ ملتان ۽ سنڌ تي حملو ڪيو. يونان جا تاريخدان لکن ٿا ته سڪندر ملتان شهر تي قبضو ته ڪري ورتو هو پر ملتان جو قلعو سندس قبضي ۾ نه پئي آيو. هو ان تي قبضو ڪرڻ جي ڪوشش ڪندو رهيو. ان ڪوشش دوران پنهنجي ٽن ساٿين سان گڏ قلعي ٻاهران پهتو ۽ پنهنجي ساٿين کان ڏاڪڻ ڦري قلعي جي ڀت تي چڙهي ويو. قلعي ۾ ان وقت مالو آرمي موجود هئي جيڪا ڪافي انگ ۾ ملتان تي حملي جي وقت کان سڪندر سان جنگ ۾ رُڌل هئي. سڪندر اعظم کي ساٿي سميت قلعي جي ڀت تي ڏسي مالو آرميءَ مٿس حملو ڪري ڏنو. ان وقت دنيا جي سپرپاور جو چيف ايگزيڪيوٽو سڪندر قلعي جي ڀت تي بيٺو هو ۽ مٿس ملتان جي مالو قبيلي جي ماڻهن جي فوج حملو ڪري ڏنو. جنهن سان سڪندر جو هڪ ڪمانڊر قتل ٿي ويو. پنهنجي جان بچائڻ لاءِ سڪندر اعظم قلعي جي ڀت کان هيٺ ٽپو ڏنو ۽ هڪ وڻ کي آڙ بڻائي مالو قبيلي سان مقابلو ڪرڻ لڳو. ان مقابلي دوران ملتان جو گورنر پنهنجي شهر جي حفاظت ڪندي سڪندر هٿان قتل ٿي ويو.

پنهنجي امظلوم قومن ۽ طبقن جي تاريخ به مظلوم ٿيندي آهي. انهن سان منسوب تاريخ ۾ لکيل وڏن وڏن ڪارنامن جي به ڪا وقعت ۽ اهميت ناهي ۽ نه ئي پنهنجي وطن ۽ ماڻهن جي حفاظت لاءِ سندن بهادري ۽ جوانمردي جي ڪارنامن کي تاريخ ۾ ڪا جڳهه ڏني وڃي ٿي. اهڙين مظلوم قومن جي هزارين گمنام شهيدن جي ڳالهه به ڪٿي نه ٿي ملي. ڳواڻ جو لاش ڏسي ملتان جا ماڻهو ڄڻ ڇتا ٿي پيا. سڪندر اعظم جي دهشتناڪ فوج، جنهن هن سڄي خطي ۾ دهشت پکيڙي هئي، جي پرواهه ڪرڻ بنا سڪندراعظم تي حملو ڪري ڏنائون ۽ هڪ زهر ۾ ٻڏل تير سڪندر جي زرهه کي چيريندو سندس سيني اندر چُڀي ويو. اهو تنهن وقت جي دنيا ۾ نائن اليون کان ڪنهن طرح به گهٽ واقعو نه هو. دنيا جي سپرپاور جو چيف ايگزيڪيوٽو ملتان جي زمين تي زخمي حالت ۾ پيو هو ۽ سندس زخم مان رت وهي رهيو هو. جنهن هنڌ ملتان جي بهادر جو رت وهيو هو ان ئي هنڌ سڪندراعظم کي پنهنجو رت به وهائڻو پيو. سڪندر جو هڪ ڪمانڊر شاهي ڍال سڪندر جي مٿان رکي کيس وڌيڪ حملن کان بچائڻ جي ڪوشش ڪرڻ لڳو. پنهنجي بادشاهه کي سخت زخمي حالت ۾ بيهوش، زمين تي ڪريل، رت وهائيندو ڏسي ڇا ٿيڻو هو؟ اهو ئي جيڪو نائن اليون کان پوءِ هن خطي ۾ ٿيو. ملتان جي ماڻهن تي ڄڻ قيامت ڪڙڪي پئي. يوناني فوج پاڳلن وانگر ملتان ۽ ان جي آس پاس جي علائقن ۾ گهڙي وئي ۽ جيڪو به سامهون آيو ان کي قتل ڪري ڇڏيائون. انهن هي خيال به نه ڪيو ته عورتون گهرن ۾ ويٺيون هيون، ٻار رانديون کيڏي رهيا هئا، پوڙها ڳالهين ۾ رُڌل هئا، پر سڀ ڪجهه يونانين جي تلوارن جو کاڄ ٿيندو رهيو. هڪ ڀيرو وري ملتان جي سرزمين پنهنجي ئي ماڻهن جي رت سان رنگين ٿي وئي.مالو قبيلي جي ماڻهن جو اهو حال ڏسي ملتان  جي هيٺئين حصي جي رهاڪو کيدرڪ قبيلي جا حواس خطا ٿي ويا. اهي ان حد تائين دهشت سٽيل ٿي ويا جو هنن زخمي سڪندر جي آڏو هٿيار ڦٽي ڪري ڇڏيا.

ملتان جي وطن پمظلوم قومن ۽ طبقن جي تاريخ به مظلوم ٿيندي آهي. انهن سان منسوب تاريخ ۾ لکيل وڏن وڏن ڪارنامن جي به ڪا وقعت ۽ اهميت ناهي ۽ نه ئي پنهنجي وطن ۽ ماڻهن جي حفاظت لاءِ سندن بهادري ۽ جوانمردي جي ڪارنامن کي تاريخ ۾ ڪا جڳهه ڏني وڃي ٿي. اهڙين مظلوم قومن جي هزارين گمنام شهيدن جي ڳالهه به ڪٿي نه ٿي ملي. رست ماڻهن جي انهيءَ بهادراڻي ويڙهه ۾ گهائجي پوندڙ سپرپاور جو هيڊ آف اسٽيٽ باقي جيڪو وقت جيئرو رهيو اهو زخم سيني تي کنيو وتندو هو. تاريخدان لکن ٿا ته حقيقت ۾ ملتان ۾ هن جيڪو تير جي ڪري زخم کاڌو، سو ڪڏهن به نه ڀرجي سگهيو ۽ اڳتي هلي اهو ناسور بنجي ويو. فارس (ايران) کي فتح ڪرڻ وارو سڪندر جو خواب پورو ضرور ٿيو پر چيو وڃي ٿو ته سڪندر جي موت جو ڪارڻ ملتان واري تير جو گهاءُ هيو، جيڪو سرطان ۾ تبديل ٿي ويو هو.

ملمظلوم قومن ۽ طبقن جي تاريخ به مظلوم ٿيندي آهي. انهن سان منسوب تاريخ ۾ لکيل وڏن وڏن ڪارنامن جي به ڪا وقعت ۽ اهميت ناهي ۽ نه ئي پنهنجي وطن ۽ ماڻهن جي حفاظت لاءِ سندن بهادري ۽ جوانمردي جي ڪارنامن کي تاريخ ۾ ڪا جڳهه ڏني وڃي ٿي. اهڙين مظلوم قومن جي هزارين گمنام شهيدن جي ڳالهه به ڪٿي نه ٿي ملي. تان کان پوءِ سڪندر هاڻوڪي سنڌ جي الور (اروڙ) تي حملو ڪيو. الور جي راجا موکي راج ڪا ٻي راهه نه ڏٺي ۽ سوکڙيون پاکڙيون ڏئي بنا ويڙهه جي سڪندر سامهون هٿيار ڦٽا ڪيائين. جنهن جي بدلي ۾ سڪندر الور جي مها راجا کي سنڌ جو چڪر ورتي راجا قبول ڪيو.

مظلوم قومن ۽ طبقن جي تاريخ به مظلوم ٿيندي آهي. انهن سان منسوب تاريخ ۾ لکيل وڏن وڏن ڪارنامن جي به ڪا وقعت ۽ اهميت ناهي ۽ نه ئي پنهنجي وطن ۽ ماڻهن جي حفاظت لاءِ سندن بهادري ۽ جوانمردي جي ڪارنامن کي تاريخ ۾ ڪا جڳهه ڏني وڃي ٿي. اهڙين مظلوم قومن جي هزارين گمنام شهيدن جي ڳالهه به ڪٿي نه ٿي ملي. پر ٻئي طرف پنهنجي راجا موکي راج کي بزدلن وانگر هڪ ڌارئي بادشاهه اڳيان ڪنڌ جهڪائيندي ڏسي سنڌ جي عوام ۾ هڪ تمام وڏو جوش پيدا ٿيو جيڪو هڪ بغاوت جي صورت وٺي ويو. برهمڻن پنهنجي گهرن مان نڪري شهر شهر ڳوٺ ڳوٺ وڃي پنهنجي بادشاهه جي بزدليءَ خلاف تحريڪ هلائي. اها تحريڪ ان حد تائين زور وٺي وئي جو الور جي مهاراجا کي ان تي مجبور ٿيڻو پيو ته هو پرڏيهي حملو ڪندڙ اڳيان ڪنڌ جهڪائڻ بدران پنهنجي وطن جي حفاظت لاءِ مقابلو ڪري.

پنمظلوم قومن ۽ طبقن جي تاريخ به مظلوم ٿيندي آهي. انهن سان منسوب تاريخ ۾ لکيل وڏن وڏن ڪارنامن جي به ڪا وقعت ۽ اهميت ناهي ۽ نه ئي پنهنجي وطن ۽ ماڻهن جي حفاظت لاءِ سندن بهادري ۽ جوانمردي جي ڪارنامن کي تاريخ ۾ ڪا جڳهه ڏني وڃي ٿي. اهڙين مظلوم قومن جي هزارين گمنام شهيدن جي ڳالهه به ڪٿي نه ٿي ملي. هنجي خلاف سول نافرمانيءَ جي تحريڪ هلندي ڏسي الور جي مهاراجا موکي راجا سڪندراعظم خلاف بغاوت جو جهنڊو کنيو، جڏهن سڪندر کي اها خبر پئي ته سنڌ جي عوام خاص طور برهمڻن مهاراجا موکي راج کي سڪندر خلاف بغاوت تي اڪسايو آهي ته سڪندر پنهنجي فوج کي برهمڻن کي قتل ڪرڻ جو حڪم ڏنو. يوناني تاريخدان پلوٽارچ لکيو آهي ته ظالم سڪندر سنڌ جي ڪيترن ئي فلسفين ۽ برهمڻن کي جيل ۾ وڌو ۽ آخر مٿن ڪوڙا ڪيس هلائي وطن پرستي ۽ وطن سان محبت جي ڏوهه ۾ ڦاسيءَ تي چاڙهي ڇڏيو. يوناني تاريخدان چون ٿا ته سڪندر سنڌ مان گذرڻ وقت اَسي هزار کان وڌيڪ ماڻهو قتل ڪيا. پر پوءِ به هو هن علائقي جي وطن دوست جدوجهد کي ختم نه ڪري سگهيو ۽ نه پنهنجي خلاف ٿيندڙ مزاحمت کي دٻائي سگهيو.

وطن دمظلوم قومن ۽ طبقن جي تاريخ به مظلوم ٿيندي آهي. انهن سان منسوب تاريخ ۾ لکيل وڏن وڏن ڪارنامن جي به ڪا وقعت ۽ اهميت ناهي ۽ نه ئي پنهنجي وطن ۽ ماڻهن جي حفاظت لاءِ سندن بهادري ۽ جوانمردي جي ڪارنامن کي تاريخ ۾ ڪا جڳهه ڏني وڃي ٿي. اهڙين مظلوم قومن جي هزارين گمنام شهيدن جي ڳالهه به ڪٿي نه ٿي ملي. وستيءَ ۽ جانثاريءَ جا اهي داستان فاتحن جي ڀر کڻندڙ تاريخدانن ۽ نام نهاد ليکڪن جو ڌيان انڪري حاصل نه ڪري سگهيا جو انهن جو واسطو محروم قومن سان آهي. کين اهو خوف به آهي ته جيڪڏهن انهن مظلومن جيڪي تاريخ ۾ بزدل نه پر بهادر رهيا آهن، پاڻ کي سڃاڻي ورتو ته مٿن زبردستي ۽ ڪنهن به ڊرامي بازي ذريعي حڪومت نه ٿي ڪري سگهجي. مظلوم تڏهن ظالمن لاءِ خطرناڪ بنجي وڃي ٿو جڏهن کيس خبر پئجي وڃي ٿي ته سندس ماضي شرمناڪ نه پر فخر جوڳو هيو.