سلطنت دهلي

1206ء کان 1526ء تائين هندستان تي حڪومت ڪرڻ وارن ڪيترين ئي حڪومتن کي گڏيل طور تي دهلی سلطنت چيو ويندو آهي۔ ترڪ ۽ پشتون نسل جي انهن حڪومتن ۾ خاندان غلامان (1206ء تائين 1290ء)، خلجي خاندان (1290ء تائين 1320ء)، تغلق خاندان (1320ء تائين 1413ء)، سيد خاندان (1414ء تائين 1451ء) ۽ لوڌي خاندان (1451ء تائين 1526ء) جون حڪومتون شامل آهن۔ 1526ء ۾ دهلی جي آخری سلطنت مغليه سلطنت ۾ ضم ٿي وئي۔

12 هين صدي ۾ شهاب الدين غوري غزني، ملتان، سنڌ، لاهور ۽ دهلي کي فتح ڪيو ۽ 1206ء ۾ هن جي شهادت کان بعد هن جو هڪ غلام جرنيل قطب الدين ايبڪ دهلي ۾ تخت نشین ٿيو ۽ اهڙي طرح دهلي سلطنت ۽ خاندان غلامان جي حڪومت جي شروعات ٿي۔ خاندان غلامان جي حڪومت انتهائی تيزی سان پکڙي ۽ صدي جي وچ تائين دره خربر کان وٺي بنگال تائين جو علائقو سلطنت ۾ شامل ٿي ويو۔ التمش (1210ء تائين 1235ء) ۽ غیاث الدين بلبن (1266ء تا 1287ء) هن خاندان جا مشهور حڪمران رهيا۔ 1290ء ۾ هن خاندان جي حڪومت جو خاتمو ٿي ويو ۽ خلجي خاندان اڀريو جيڪو غوري جي دوران ۾ بنگال جو حڪمران هيو۔ خلجي حڪمرانن گجرات ۽ مالوه فتح ڪيا ۽ نرمدا درياهه جي پار ڏکڻ ۾ تامل ناڊو تائين هن جا قدم وڃي پهتا۔ پهرين سلطان دهلي ۽ بعد ۾ گلبرگه جي بهمني سلطنت ۽ 1518ء ۾ بهمني سلطنت جي 5 دڪن سلطنتن ۾ تقسيم کان بعد به ڏکڻ هند ۾ مسلمانن جي پيش قدمي جاري رهي۔ هندو سلطنت وجي نگر ڏکڻ هند کي پنهنجي جھنڊي هيٺ جمع ڪندي دهلي سلطنت جي پيش قدمي کي ڪجهه عرصي جي لاء روڪيو پر 1565ء ۾ دڪن سلطنت جي هٿان ختم ٿي وئي۔

دهلي سلطنت واحد سلطنت هئي جنهن جي دوران ڀارت تي هڪ عورت  حڪومت ڪئي۔ خاندان غلامان جي حڪومت جي دوران التتمش پنهنجي ڌيء رضيه سلطانه جي حق ۾ وصيت ڪري ڇڏي هئي جنهن 1236ء کان 1240ء تائين تخت هندستان سنڀاليو۔ حالانڪه هن جي دور حڪومت انتهائي مختصر هيو پر مورخ هن کي انتهائي قدر جي نگاهه سان ڏسندا آهن۔ التتمش جا ڪيترائي پٽ هيا پر هو چوندو هيو ته "مرد ته صرف رضيه آهي"۔ رضيه کي پنهنجي ئي ڀائرن جي بغاوت کي منهن ڏيڻو پيو ۽ بالآخر پنهنجي مڙس سميت انهن جي هٿان ماري وئي۔ هو مسلم تاريخ جي پهرين عورت حڪمران هئي جنهن جي حڪومت اوڀر ۾ دهلي کان اولهه ۾ پشاور ۽ اتر ۾ ڪشمير کان ڏکڻ ۾ ملتان تائين قائم هئي۔

1398ء ۾ تيمور لنگ جي حملي جي ڪري سلطنت دهلي کي زبردست نقصان پهتو ۽ اوڌ، بنگال، جونپور، گجرات ۽ مالوه جون آزاد حڪومتون قائم ٿي ويون۔ لوڌين جي دور حڪومت ۾ دهلي سلطنت ڪافي حد تائين بحال ٿي وئي ۽ بالآخر 1526ء ۾ ظهير الدين بابر مغليه سلطنت جو بنياد رکيو۔

دهلي جا سلطان

خاندان غلامان (1206 - 1290)

• قطب الدين ايبڪ (1206 - 1210)
• آرام شاهه (1210 - 1211)
• شمس الدين التمش (1211 - 1236)
• رڪن الدين فيروز (1236)
• رضيه سلطانه (1236 - 1240)
• معز الدين بهرام (1240 - 1242)
• علاؤ الدين مسعود (1242 - 1246)
• ناصر الدين محمود (1246 - 1266)
• غياث الدين بلبن (1266 - 1286)
• معز الدين ڪيقباد (1286 - 1290)
• ڪيومرث (1290)

خلجي خاندان (1290 - 1321)

• جلال الدين فيروز خلجي (1290 - 1294)
• علاؤ الدين خلجي (1294 - 1316)
• قطب الدين مبارڪ شاهه (1316 - 1321)

تغلق خاندان (1321 - 1398)

• غياث الدين تغلق شاهه پهريون (1321 - 1325)
• محمد شاهه ثاني (1325 - 1351)
• محمود بن محمد ( March 1351)
• فيروز شاهه تغلق (1351 - 1388)
• غياث الدين تغلق ثاني (1388 - 1389)
• ابوبڪر تغلق (1389 - 1390)
• ناصر الدين محمود شاهه ٽيون (1390 - 1393)
• سڪندر شاهه پهريون ( March - April 1393)
• محمود ناصر الدين (سلطان محمود ثاني) دهلی ۾ (1393 - 1394)
• نصرت شاہ فيروز آباد ۾ (1394 - 1398)

لوڌي خاندان

• دولت خان (1413 - 1414)

سيد خاندان (1414 - 1451)

• خضر خان (1414 - 1421)
• مبارڪ شاهه ثاني (1421 - 1435)
• محمد شاهه رابع (چوٿون) (1435 - 1445)
• اله دين عالم شاهه (1445 - 1451)

لوڌي خاندان (1451 - 1526)

• بهلول خان لوڌي (1451-1489)
• سڪندر لوڌي (1489-1517)
• ابراهيم لوڌي (1517-1526)

1526-1540: مغل دور

سوري خاندان (1540 - 1555)

• شير شاهه (1540 - 1545)
• اسلام شاهه (1545 - 1553)
• محمد خامس (پنجون) (1553 - 1554)
• فصروز ( 29 اپریل - 2 مئی 1554)
• ابراهيم ثالث (ٽيون) (1554 - 1554/5)
• سڪندر شاهه (1554/5 - 1555)

لاڳاپيل مضمون

• ڏکڻ هند تي مسلمانن جو قبضو