سائبيرين روٽ
سائبرين رستو يا روٽ ( انگريزي : Siberian Route) ( Russian: Сибирский тракт ۽ Sibirsky trakt، جنهن کي ماسڪو هاءِ وي ۽ وڏو هاءِ وي به سڏيو وڃي ٿو، هڪ تاريخي رستو هو، جيڪو يورپي روس کي سائبيريا ۽ چين سان ڳنڍيندو هو.
تاريخ
سنواريوروڊ جي اڏاوت جو فيصلو زار ڪيو هو ۽ 19 صدي جي وچ تائين مڪمل نه ڪيو ويو. ان کان اڳ، سڀ کان وڌيڪ سائبرين نديءَ جي اچ وڃ درياءَ سائبرين جو رستو (سائبرين درياءَ جا رستا) ھو. 1590ع جي ڏهاڪي جي آخر ۾، پهرين روسي آبادڪار چيرڊين نديءَ ذريعي سائبيريا پهتا. يورالز ۾ ورخوتور جو شهر بابينوف روڊ جي اڀرندي طرف هو. ماسڪو هڪ ڊگهو-سائبرين رستو ولاديمير هاءِوي سان گڏ ئي شروع ٿيو هو، ۽ مروم، ڪوزموڊيمانسڪ، قازان، پيرم، ڪنگور، ياڪاترنڊرگ، تيومن، توبولسڪ، تارا، ڪينسڪ، ٽومسڪ، ينيسيسڪ ۽ ايرڪتسڪ کان ٿيندو گذرندو هو. بيڪال ڍنڍ کي پار ڪرڻ کانپوءِ اولان ـ اودي جي ڀرسان سڙڪ الڳ ٿي ويندي آهي. ان جي هڪ شاخ اوڀر ۾ نيرچنسڪ تائين جاري آهي، جڏهن ته ٻيو پاسو ڏکڻ ۾ ڪيختا جي سرحدي چوڪي تائين ويندو آهي، جتان اهو اُٺ قافلن سان ملي ٿو، جيڪو منگوليا کي پار ڪندي ڪالگن جي هڪ وڏي ڀِت سان ڳنڍيل آهي.
19 صدي جي شروعات ۾، رستو ڏکڻ ڏانهن منتقل ڪيو ويو. تيومن کان اها سڙڪ يلوتوروسڪ، ايشم، اومسڪ، ٽومسڪ، اچينسڪ ۽ ڪراسنويارسڪ کان ٿيندي ايرڪتسڪ جي پُراڻي رستي ۾ ٻيهر شامل ٿيڻ کان اڳتي وڌي ويندي آهي. اُڻويهين صديءَ جي پڇاڙي وارن ڏهاڪن تائين، اها سائبيريا کي ماسڪو ۽ يورپ سان ڳنڍيندڙ هڪ اهم رڳ رهيو. هڪ آٽو موبائيل جي برابر ٽرانس سائبرين هاءِ وي آهي.
نالو نسب ۽ انتساب
سنواريوهن سائبيرين رستي کي چانهه جي وڏي مقدار جي ڪري چانهه جي سڙڪ (Tea Road)، جي نالي سان به سڃاتو ويندو هو، جيڪو سائبيريا جي رستي چين کان يورپ پهچايو ويندو هو. چارلس وين، جيڪو 1893ع ۾ ”گريٽ پوسٽ روڊ“ جي ڀرسان گذرندو هو، ان هِن کي مشهور عقيدي جي پيروي ڪئي ته ”چين ۾ تيار ٿيندڙ بهترين چانه روس کي موڪلي ويندي آهي.“ [1]
1915ع ۾ چين سائبيريا ڏانهن 70,297 ٽن چانهه برآمد ڪئي ، جيڪا ملڪ جي ڪل چانهه جي برآمدات جو 65 سيڪڙو هئي. [2] هن رستي جو نالو روسي قافلو چانهه جي ميلاپ جي نالي تي رکيو ويو آهي.
ببليوگرافي
سنواريو- ايوري، مارٿا. چانهه جو رستو: چين ۽ روس ملن ، مينڊرين باڪس، 2003. ISBN 7-5085-0380-5
- اليگزينڊر ماشي، سائبرين اوورلينڊ روٽ سومر کان پيٽرسبرگ، 1864. اهو رستو 1863ع ۾ بند ڪيو ويو.
حوالا
سنواريو
- ↑ Wenyon, Charles. Across Siberia on the Great Post-road. Charles H. Kelly, London, 1896, Page 76 (reprinted by Ayer Publishing, 1971).
- ↑ M. I. Sladkovskii. History of Economic Relations Between Russia & China. Transaction Publishers, 2007. ISBN 1-4128-0639-9. Page 129.